ولادیمیر پوتین، همتای روس وی اما ترجیح داد، به جای مقابله به مثل، صبر کند تا باراک اوباما، جای خود را به کسی بدهد که بارها رییس جمهوری روسیه را ستایش کرده و از لزوم بهبود روابط واشنگتن و مسکو سخن گفته است.
شاید این اقدام که از سوی دونالد ترامپ هوشمندانه توصیف شد، از تشدید تنش میان دو کشور جلوگیری کرد، اما این سطح از تنش در آخرین روزهای ریاست جمهوری کسی که خود داعیه احیای روابط این دو رقیب دیرینه دوران جنگ سرد را داشت نشان می دهد که این رقابت همچنان بر روابط روسیه و آمریکا سایه افکنده است.
اوباما در سال های اول ریاست جمهوری خود تلاش کرد در چارچوب سیاست "بازسازی"، فصل جدیدی در روابط روسیه و آمریکا آغاز کند اما در عمل در حالی کاخ سفید را ترک می کند که با اتکا به فرمان اجرایی خود، دورجدیدی از تحریم ها ضد مسکو را اعمال کرده است.
حقیقت این است که تنش میان روسیه و آمریکا نه تنها در سطح روابط دوجانبه افزایش یافته، بلکه به مناسبات منطقه ای و بین المللی نیز کشیده شده و بحران اوکراین و مناقشات خاورمیانه راهم در بر گرفته است.
شاید نکته کلیدی برای فهم این تنش بیسابقه، میراث جنگ سرد بر روابط واشنگتن و متحدانش با مسکو است.
اگرچه جنگ سرد با فروپاشی شوروی پایان یافت اما آمریکا و همپیمانانش تلاش کردند از این تحول مهم به‌عنوان فرصتی برای تقویت حضور خود در شرق اروپا بهره ببرند و در مقابل مسکو درصدد آن برآمد تا با قراردادن کشورهای استقلال‌یافته شوروی در حوزه نفوذ خود، رؤیای احیای شوروی را تحقق بخشد.
سایه تئوری «سد نفوذ» غرب و سیاست حوزه نفوذ مسکو، مانع از آن شد که روابط این دو رقیب قدیمی به حالت عادی بازگردد. رییس جمهوری بعدی آمریکا نیز قرار است در چنین شرایطی قدرت را در دست گیرد و روشن نیست که چگونه خواهد توانست از سایه رقابت های جنگ سرد میان واشنگتن و مسکو رها شود و در راستای بهبود روابط این دو گام بردارد.
به ویژه آن که آخرین تیر ترکش اوباما در روزهای پایانی ریاست جمهوری اش، ترامپ را در موقعیت دشوارتری قرار داده است. ترامپ اگرچه با استقبال از تصمیم پوتین برای اخراج نکردن متقابل دیپلمات های آمریکایی، تلاش کرد از تصمیم اوباما تبری جوید، اما رهایی از توپی که اوباما به زمین وی پاس داد، آنقدرها هم آسان نخواهد بود.
رییس جمهوری بعدی آمریکا می تواند فرمان اجرایی سلف خود را برای اعمال تحریم ضد روسیه لغو کند، اما بی شک خشم هم حزبی های جمهوری خواه خود را در کنگره بر می انگیزد که معتقدند اقدام اوباما ضد روسیه، ناکافی و دیرهنگام بوده است.
در مقابل، ادامه این تحریم ها نیز نشانه خوبی برای پوتین، که ترامپ ابایی از ابراز ارادت علنی به وی نداشته است، نخواهد بود. آنچه این موقعیت بغرنج را برای ترامپ دشوارتر می کند، پاسخگویی به افکار عمومی آمریکا است که منتظرند ببینند، سهم دخالت روسیه در انتخاباتی که به نتیجه اش برخلاف پیش بینی ها به نفع وی تمام شد، چه اندازه بوده است؟
