بنا براعلام وزارت امور خارجه قزاقستان، رایزنی های دوجانبه بین نمایندگان وزارتخانه‌های دفاع قزاقستان و آمریکا در واشنگتن به امضای یک طرح همکاری دفاعی پنج ساله جدید برای سالهای ۲۰۱۸ - ۲۰۲۲ منتهی شد.
در بیانیه ای که وزارت امور خارجه قراقستان در این باره صادره کرده است آمده است، در طرح جدید همکاری های دفاعی میان قزاقستان وآمریکا حوزه های همکاری برای دوره پنج ساله پیش رو تعریف و تعیین شده است اما این بیانیه به ابعاد احتمالی مختلف این همکاری اشاره ای نکرده است.
پیشینه همکاری دفاعی و نظامی آشکار آمریکا و قزاقستان به حدود شش سال پیش بازمی گردد زمانی که امریکا برای انتقال تجهیزات نظامی و مایحتاج نظامیان خارجی مستقر در افغانستان ناگزیر از همکاری نظامی با جمهوریهای آسیای مرکزی نظیر قزاقستان - قرقیزستان و ازبکستان بود.
نقطه اوج ضرورت همکاری نظامی و دفاعی واشنگتن و آستانه در راهبرد نظامی امریکا در جنوب آسیا و آسیای مرکزی به دوره ای باز می گردد که در ازبکستان موضوع خروج نظامیان خارجی از پایگاه «خان آباد» مطرح شد و همزمان موضوع تعطیلی فعالیت نظامیان امریکایی در پایگاه «ماناس» قرقیزستان بالا گرفت. پس از آن بود که در نتیجه رایزنی های وزارتخانه های دفاع و خارجه امریکا پروتکل ایجاد یک مرکز جدید ترانزیت محموله های امریکا ازخاک قزاقستان به افغانستان به امضای رئیس جمهوری این کشور منطقه آسیای مرکزی رسید.
به عبارت دیگر امضای این پروتکل به نقطه عطفی در همکاریهای دفاعی و نظامی امریکا و قزاقستان تبدیل شد. بگونه ای که در فوریه گذشته و در دیدار وزیر دفاع قزاقستان با سفیر آمریکا در آستانه دو طرف درباره گسترش همکاری های نظامی دو کشور گفت و گو کردند و اکنون امضای توافقنامه طرح همکاری دفاعی 5 ساله دو کشور نتیجه همین گفت و گوها و همکاریهای مستمر دو کشور در بخشهای نظامی - دفاعی و امنیتی به نظر می رسد.
تاثیر رویکرد سیاست خارجی سالهای اخیر قزاقستان بر تمایل واشنگتن به همکاری همه جانبه با آستانه
برخی محافل سیاسی معتقدند رویکرد سیاست خارجی سالهای اخیر قزاقستان بویژه ورود آستانه به مسائل بین المللی در تمایل واشنگتن به همکاری همه جانبه با آستانه در سطوح مختلف بی تاثیر نبوده است. با وجود این واکنش احتمالی روسیه به همکاری دفاعی آستانه - واشنگتن همچنان موضوعی که نگرانیهایی را در برخی محافل قزاقستان بوجود آورده است. برخی محافل سیاسی قزاق معتقدند مناسبات قزاقستان و روسیه پیچیده تر از آن است که همکاری دفاعی واشنگتن-آستانه بتواند آنرا تحت الشعاع قرار دهد. هر چند که استراتژی امریکا در قبال جمهوریهای آسیای مرکزی و از جمله قزاقستان سبب برخی ملاحظات در مناسبات جمهوریهای این منطقه با روسیه شده است اما دیگر نگرانی کرملین از سیاست امریکا در جداسازی روسیه از جمهوریهای سابق اتحاد شوروی و تلاش بی وقفه برای کاستن از سلطه مسکو بر حوزه نفوذ سنتی خود با هدف به حاشیه راندن روسیه از معادلات منطقه ای و بین المللی جای خود را به پذیرش توان تاثیر گذاری مسکو در معادلات جهانی داده است. شاید از این روست که مسکو همچون گذشته حساسیت چندانی بر همکاریهای دفاعی کشور همچون قزاقستان با امریکا ندارد.
با وجود این روسیه هر نوع اقدام جمهوریهای اسیای مرکزی و قفقاز را در همکاری با دول غربی با حساسیتی بیش از گذشته رصد می کند بویژه اگر این قبیل اقدامات به ساز وکار ترتیبات نظامی، دفاعی و امنیتی جغرافیای اتحاد سابق شوروی بازگردد. لذا هیچ بعید نیست که به زودی جامعه قزاقستان و محافل سیاسی این کشور در کوتاه مدت شاهد توافق بزرگتر همکاری نظامی این جمهوری اسیای مرکزی با روسیه باشند. بویژه که این همکاری میتواند در چهارچوب مناسبات دو جانبه مسکو - آستانه باشد و یا حتی می تواند در چهارچوب همکاریهای دو طرف در ساختارها و سازو کارهای منطقه ای نظیر سازمان پیمان امنیت جمعی و یا سازمان همکاری شانگهای باشد. 113/111
بیشتر بخوانید:
پایان نشست سازمان همکاری شانگهای در آستانه قزاقستان
ایران و قزاقستان، تاکید بر همکاری های راهبردی/ تحلیل
