شیر محمد عباس استانکزی در روز پایانی نشست صلح افغانستان در مسکو گفت، صلح را باید سازمان‌های بین المللی، از جمله سازمان ملل متحد و کشورهای قدرتمند جهان تضمین کنند.
درخواست رییس هیات مذاکره کننده طالبان مبنی بر تضمین فرایند صلح از سوی سازمان‌های بین المللی از جمله سازمان ملل نشان دهنده چند واقعیت اساسی است.
آمریکا به عنوان یک طرف مذاکره که تاکنون چند دور با طالبان گفتگو داشته است کارنامه سیاهی در پیمان شکنی و عمل نکردن به تعهدات خود دارد.
به طور نمونه طبق بند دوم توافق نامه امنیتی آمریکا و افغانستان، واشنگتن آموزش ارتش افغانستان و کمک تسلیحاتی به آن را متقبل شده است اما در سالهای اخیر مقامات افغانستان بارها از کوتاهی واشنگتن در تجهیز ارتش و نیروهای امنیتی این کشور انتقاد کرده اند.
بعلاوه آمریکا در 18 سال گذشته دهها بار تعهدات خود را در قبال دولت و مردم افغانستان نادیده گرفته است. همین شرایط باعث شده است تا طالبان به عنوان طرف مذاکره با آمریکا نگران سرنوشت فرایند صلح و توافق احتمالی باشد.
در چنین فضایی طبیعی است که هرگونه توافقی با تضمین نهادهای بین المللی پایدارتر خواهد بود. البته نباید از نظر دور داشت که در دو سال اخیر آمریکا حتی به چند توافق این کشور که با حمایت و پشتیبانی سازمان ملل همراه بوده است، پشت کرده است.
این رویکرد نشان می دهد حتی تضمین بین المللی هم نمیتواند مانع پیمان شکنی آمریکاییها باشد.
موضوع دیگری که باعث درخواست این عضو ارشد طالبان بر تضمین فرایند صلح از سوی نهادهای بین المللی بخصوص سازمان ملل شده است، جایگاه بین المللی این سازمان و نگاه تقریبا مثبت افکار عمومی به عملکرد آن است.
هرچند آمریکا با عملکرد خود در سالهای اخیر سازمان ملل را در افغانستان به حاشیه راند اما این سازمان در سالهای آغازین اشغال افغانستان نقشی تاثیر گذار در تحولات این کشور داشت.
حفیظ الله زکی کارشناس مسایل سیاسی در افغانستان می گوید: «روند فعالیت‌های سازمان ملل در افغانستان در 15 سال گذشته نشان می‌دهد که کارکرد این سازمان در سالهای اول حاکمیت نظام جدید در افغانستان بسیار بیشتر از سالهای اخیر بوده است. سازمان ملل در حالی که در سالهای اول، بیشترین فعالیت را درعرصه های گوناگون به عهده داشت؛ اما در سالهای بعد این نقش به تدریج کم رنگ شد و کم کم در حاشیه قرار گرفت.»
از این گذشته، سخنان رییس هیات مذاکره کننده طالبان در مسکو درباره صلح و تضمین فرایند آن نشانه جدی تر شدن گفتگوهای صلح در افغانستان است.
واقعیت این است که حدود 18 سال پس از اشغال افغانستان برای نخستین بار مذاکراتی جدی و مهم آغاز شده است.
مذاکرات مسکو که نخستین مذاکرات بین الافغانی نام گرفته از این حیث حایز اهمیت است که همه طرف‌های داخلی در بحران افغانستان به ضرورت پایان دادن به بحران کنونی از طریق گفتگو وقوف پیدا کرده اند.
با اینحال، هم مذاکرات دوحه و هم مذاکرات مسکو نقطه ضعف های اساسی دارد. غیبت دولت افغانستان در هر دوی این مذاکرات باعث شده است تا برخی افق‌های پیش روی این گفتگوها را تیره و تار ترسیم کنند.
از این گذشته شفاف نبودن فرایند گفتگوهای دوحه وابهامات درباره موضوعات مذاکره، شک و تردیدهای زیادی را درباره سرنوشت صلح در افغانستان به وجود آورده است.
141/118
نویسنده: محمود بلند اختربیشتر بخوانید:
دولت افغانستان تنها نهاد اصلی در روند مذاکره با طالبان/ تحلیل
دیدار مقامات افغان با طالبان در نشست صلح مسکو
