در این راستا "رافائل گروسی" مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز گذشته (سه شنبه) در مصاحبه ای با یورو نیوز تاکید کردکه ایران همچنان همکاری خود با بازرسان این آژانس را به رغم کاهش 5 مرحله‌ای تعهدات برجامی خود در پاسخ به بی عملی اروپا در زمینه این توافق، ادامه می دهد.
به گفته گروسی: همکاری ایران در جایگاه کشوری که در معرض بازرسی قرار دارد قطع نشده است. ما و بازرسان مان در آنجا حضور داریم. آنها دارند کارشان را انجام می‌دهند.
آژانس بین المللی انرژی اتمی نهاد نظارتی بین المللی در زمینه فعالیت هسته ای کشورها است و نقش این آژانس در زمینه توافق هسته‌ای برجام پس از آنکه دونالد ترامپ، آمریکا را در مه 2018 از آن توافق خارج ساخت حتی برجسته‌تر هم شده است.
با توجه به کاهش تدریجی تعهدات برجامی ایران در 5 گام در واکنش به قصور اعضای اروپایی گروه 1+4 به دلیل عمل نکردن به تعهدات خود، آمریکا با فشار به تروئیکای اروپایی برجام، آنها را وادار کرد که در 14 ژانویه 2020 آغاز سازو کار حل و اختلاف در برجام با ایران را اعلام کنند.
آنها مدعی شده‌اند که این اقدام را در راستای حفظ برجام انجام داده اند. با توجه به تحولات کنونی و واکنش ایران به این اقدام اروپا، نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی در برهه کنونی حساس تر شده است.
مدیر کل آژانس در پاسخ به این سئوال که فرانسه، آلمان و بریتانیا مدعی اند ساز و کار حل و فصل اختلاف را که در برجام آمده آغاز خواهند کرد ولی حالا تصمیم گرفته‌اند زمان آغاز را تعلیق کنند، از دیدگاه شما این اقدام چه مفهومی دارد و در ضمن در وضعیتی که این چارچوب زمانی تعلیق شده است، آژانس چه خواهد کرد؟ گفت: ما باید از ادامه یافتن بازرسی‌ها اطمینان پیدا کنیم.
روشن است که اگر در کار بازرسان آژانس هر گونه خلل یا مشکلی ایجاد شود، آنگاه مناقشه‌ای که قرار بوده با ساز و کار یاد شده حل و فصل شود بسیار بزرگتر از مشکلی خواهد شد که هم اکنون وجود دارد.
از دیدگاه گروسی بقای برجام موضوعی است که در حوزه سیاست تکلیف آن روشن خواهد شد و آژانس صرفا در حوزه راستی آزمایی فعالیت می کند.
اقدام منفی اروپایی‌ها باعث شده تا مساله برجام وارد برهه‌ای جدید شده و بقای آن به طور جدی زیر سئوال رود. این اقدام با واکنش منفی روسیه به عنوان یکی از اعضای مهم گروه 1+4 مواجه شده است.
در این راستا وزارت خارجه روسیه با صدور بیانیه‌ای از تروئیکای اروپایی درخواست کرد که با کنار گذاشتن سازو کار حل اختلاف در برجام، بر ایجاد شرایطی به منظور حفظ این توافق هسته‌ای تمرکز کنند.
وزارت خارجه روسیه در بیانیه خود تصریح کرد: «ما از تمامی شرکا (در برجام) می‌خواهیم تا ساز و کار حل اختلاف در برجام را کنار بگذارند و بر یک اصل مهم یعنی ایجاد جو و پیش‌نیازهای لازم برای حفظ برجام تمرکز کنند.» اشاره مسکو به اقدام غیرسازنده و منفی اروپا است که می تواند در نهایت موجب فعال شدن مکانیسم ماشه شود، مکانیسمی که بخش نهایی از ساز و کار حل اختلاف ذیل برجام محسوب شده و موجب اجرای مجدد قطعنامه‌های تحریمی پیشین سازمان ملل متحد خواهد شد که بر اساس قطعنامه 2231 تعلیق شده بودند.
در عین حال مقامات ارشد روسیه نیز بر لزوم حفظ برجام تاکید کرده اند. ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه روز چهارشنبه 5 فوریه با اشاره به عزم کشورش برای حفظ برجام تاکید کرد: «برجام برای ثبات منطقه و جهان اهمیت بسیار زیادی دارد».این موضع روسیه کاملا برخلاف رویکرد آمریکا است که تلاش خود را متمرکز بر فروپاشی برجام کرده و اروپایی ها نیز با توجه به اعلام آغاز سازو کار حل اختلاف برجام عملا در زمین واشنگتن بازی کرده اند.
نویسند: سيدرضا مير طاهر
141/118
بیشتر بخوانید:
برجام؛ محور گفت وگوی سفیر ایران و مدیرکل آژانس
تاکید مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی بر رفتار بی طرفانه با ایران/ تحلیل
