این سه هدف شامل همکاری در مبارزه با داعش، ایجاد ثبات در منطقه و تقویت روابط اقتصادی میان دو کشور است.
تیلرسون با بیان اینکه آمریکا و ترکیه اهداف مشترک زیادی برای منطقه دارند؛ یکی از این اهداف را کاستن از توان ایران برای آنچه «جلوگیری از اخلال در منطقه» نامید، عنوان کرد.
این اظهارات در حالیست که تا چند ماه پیش شاهد تشدید اختلافات بین آمریکا و ترکیه بودیم.
اکنون سوالی که مطرح می شود این است که چه عواملی موجب میل به تجدید این اتحاد شده است. آیا در این مقطع، بحث منافع اقتصادی دو کشور مطرح است یا مولفه های امنیتی نظیر عضویت ترکیه در ناتو و رقابت های منطقه ای سبب این همگرایی شده است.
واقعیت این است که سیاست‌های ترکیه تحت رهبری «رجب طیب اردوغان» در یک دهه گذشته موجب بروز شکاف های جدی در روابط ترکیه و متحدان غربی این کشور شده و هر روز ابعاد جدیدی از این اختلافات نمایان شده است.
با این حال تیلرسون گفت، از سال 1952 ترکیه متحد ناتو بوده است و ما همچنان در چارچوب ناتو همکاریهای نظامی با یکدیگر داریم.
زمانی که برای اولین بار مقامات آمریکایی از عضویت ترکیه در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی استقبال کردند؛ موقعیتی بود که هزاران سرباز ترک در کنار نیروهای امریکایی در شبه جزیره کره در حال جنگ بودند و نظام های حاکم دو کشور در هماهنگی کامل با همدیگر عمل می کردند و رقابت و اختلاف سیاسی بین دو کشور وجود نداشت.
دلایل استقبال آمریکا از نقش ترکیه در ناتو
این مسئله موجب شد تا در ۱۸ فوریه سال ۱۹۵۲ ناتو در اولین گام خود برای توسعه از عضویت ترکیه در این سازمان استقبال کند. از دیگر دلایلی که موجب شد آمریکا از نقش ترکیه در ناتو استقبال کند، موقعیت جغرافیایی این کشوراست. همسایگی ترکیه با اتحاد جماهیر شوروی موجب شد تا در بحبوحه جنگ سرد بین واشنگتن و مسکو، امریکا بتواند موشک‌های هسته‌ای خود را در ترکیه مستقر کند.
ترکیه امروز اما اساساً بسیار متفاوت از ترکیه چند دهه قبل است و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی هم صرفا دیگر یک ائتلاف دفاعی نیست، بلکه ائتلافی از ارزش های مشترک اروپایی و غربی است که برای اهداف مشترکی همکاری می‌کنند.
ترکیه امروز که بیش از یک دهه تحت رهبری رجب طیب اردوغان بوده، در ارزش‌ها و اهداف و سیاست خود چالش‌های زیادی با بلوک غرب به رهبری آمریکا پیدا کرده است.
فاصله گرفتن ترکیه از دموکراسی مورد نظر غرب
مهم ترین این چالش‌ها عبارتند از؛ فاصله گرفتن ترکیه از دموکراسی مورد نظر غرب، گرایش به سمت احیای امپراطوری عثمانی و میل به سیطره طلبی سرزمینی و در عین حال تمایل فزاینده به سمت اتحادیه اروپا .
این رفتارها و سیاست ها به طور طبیعی سبب فاصله گرفتن ترکیه از غرب و امریکا شد. این روابط با جریان های بعد از کودتای شکست خورده ژوییه گذشته و چالش های ترکیه با اتحادیه اروپا بر سر مسئله پناهندگان شکننده تر شده است.
عزل و دادگاهی کردن بسیاری از چهره‌های نظامی و سیاسی و زندانی کردن بسیاری از روزنامه نگاران و فعالانی با دیدگاه‌های اردوغان مشکل دارند؛ از مسایلی است که ترکیه را در موقعیتی سخت قرار داده و اردوغان از هر سو تحت فشار قرار دارد.
تنش در روابط کاخ سفید و آنکارا درآن زمان تا جایی پیش رفت که اوباما حاضر به دیداررسمی با اردوغان در جریان سفر وی به واشنگتن نشد و با لغو دیدار احمد داود اوغلو از واشنگتن، این اختلافات علنی تر شد.
تلاش امریکا برای همسو کردن آنکارا با سیاست هایش
همین مسایل اکنون فرصت خوبی برای دولت ترامپ امریکا فراهم کرده تا تلاش کند آنکارا را باردیگر با سیاست هایش در منطقه همسو سازد و از موقعیت ترکیه بعنوان یک متحد نزدیک با رژیم صهیونیستی و البته در سوق دادن به سمت اختلاف و تنش با ایران بهره برداری کند.
اظهارات حساب شده «تیلرسون» در انکارا موید همین نکته است زیرا این موضوع برای آمریکا اهمیت فراوانی دارد. اکنون باید دید همسویی امریکا با ترکیه در دوره ترامپ با رویکرد ایران هراسی، چگونه رقم خواهد خورد و آیا ترکیه حاضر است در مدار سیاست های منطقه ای امریکا خود را با چالش های بیشتری مواجه کند.118/110
بیشتر بخوانید:
رکس تیلرسون: مردم سوریه درباره سرنوشت اسد تصمیم می‌گیرند
سفر رکس تیلرسون به آنکارا در سایه اختلافات آمریکا و ترکیه/ تحلیل
