به گزارش ایران پرس، مستندات شفاهی بیانگر آن است که آیین نخل گردانی 400 سال در این دیار قدمت دارد و سند حک شده بر روی نخل نیز متعلق به 350 سال پیش است و این آیین کهن با مناسک خاص هر سال باشکوهتر از قبل با حضور شیفتگان ولایت و امامت در زادگاه معمار کبیر انقلاب اسلامی اجرا می شود.نخل گردانی تداعی که نمایشی از حمل «تابوت واره» است به یاد مصائب عاشورا و صحنه های پرشور حماسه کربلا در خمین انجام می شود و استقبال از این آیین کهن در حدی است که شمار قابل ملاحظه ای اهالی خمین از جای جای این دیار خود را به نخل می رسانند و در آیین سوگ سومین امام شیعیان اشک ماتم می ریزد.
بنا بر روایت های مختلف نخل در این آیین به معنا و مفهوم خیمه گاه حسینی و یا درخت خرماست و در اصطلاح عامیانه به هر درخت و درختچه‌ای تزیینی هم نخل می‌گویند اما، در آیین عزاداری حسینی این مصنوع چوبی به عنوان تابوت واره بر دوش عاشقان حسینی حمل می شود.نخل اتاقکی چوبی و حجیم و به شکل مکعب مستطیل است که از چوب بست با یک کف بندی تشکیل شده و الواری که در کف آن به کار رفته یک متر بالاتر از پایه های ستون ها قرار دارد و دو سر هر یک از تیرها حدود یک متر از چهار طرف کف دیواره نخل بیرون آمده و در واقع، دستگیره نخل را تشکیل می دهد.آیین نخل گردانی در خمین شورای ویژه پنج نفره ای دارد که دردهه اول محرم مناسک تزیین و آماده سازی نخل را انجام می دهند.
مراسم نخل بندی خمین در نخستین روز ماه محرم توسط بانیان انجام می شود که اسامی برخی از آنان نیز بر چوب زیرین نخل حک شده است.حاجتمندان از مناطق مختلف استان مرکزی و شهرهای همجوار از همان روز اول محرم در امامزاده ابوطالب(ع) نخل را زیارت می کنند.عصر سومین روز از دهه محرم به نخل پارچه نو پوشانده می‌شود و روز چهارم از این دهه نیز پیکره نخل طناب‌پیچ می شود تا استحکام بیشتری یابد.پارچه سبز نخل به نام «طره» در شب هفتم ماه محرم به قسمت پایین نخل بسته می‌شود و در شب هشتم نیز کتیبه‌های سوزن دوزی که اسامی اهل بیت(ع) و یاران باوفای سیدالشهدا(ع) داخل آن درج شده روی نخل قرار می گیرد.
آیین نخل گردانی خمین از صبح روز عاشورا و با انجام طناب کشی داخل نخل و بستن چوب‌های عمودی و پنجه‌های بالای آن شروع می‌شود.حاملین نخل که شماری از دوستداران اهل بیت(ع) و امام سوم شیعیان هستند، نخل را ازجایگاه بیرون آورده و آن را به طرف میدان پانزده خردادحرکت می‌دهند و در کنار امامزاده محمد(ع) در میدان پانزده خرداد بر روی یک چهار پایه آهنی به ارتفاع یک متر و شصت سانتیمتر قرار می‌دهند تا مردم بتوانند از زیر آن به راحتی عبور کنند.عزاداران حسینی بر این باورند که با عبور از زیر این نخل و دعا کردن شفاعت می یابند.پس از آن نخل با حضور دسته های سینه زن از میدان 15 خرداد به سمت میدان عاشورا در خمین حرکت داده می شود و در ظهر روز عاشورا و بعد از اقامه نماز جماعت، عزاداران نخل را از این میدان به سمت آشیانه خود در امامزاده ابوطالب(ع) برمی‌گرداندند.
یکی از این بانیان نخل خمین می گوید: وزن نخل یک و نیم تن است و سالانه برای تجهیز و نگهداری آن 55 میلیون ریال از محل مشارکت و نذورات مردم هزینه می شود.«رضا مهرپور »افزود: امسال برای شکیل کردن قسمتی از نخل 25 میلیون ریال هزینه شد.وی گفت: مردم خمین با نیت تسکین آلام زنان و کودکان عاشورا اشیا و پارچه هایی را به عنوان نذر سیدالشهدا (ع) تقدیم می کنند و این نذورات غیر نقدی در مناسبت های مختلف نظیر عید نوروز در قالب بسته های هدیه همراه نبات به نیازمندان اهدا می شود.مهرپور ادامه داد: زیور آلات و وجوه نقدی دیگر نیز در قالب تسهیلات قرض الحسنه به نیازمندان داده می شود و سالانه 20 تا 30 فقره تسهیلات به میزان 20 میلیون ریال پرداخت می شود.مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: 13 آیین مذهبی ویژه ایام محرم و عاشورا در استان مرکزی ثبت ملی شده است که نخل گردانی خمین از جمله آن ها محسوب می شود.
سید «محمد حسینی » اظهار داشت: علم گردانی روستای عزالدین، نخل بندان محله ترخوران، علم بران، نخل گردانی و تعزیه در شهرستان تفرش، علم گردانی روستای هزاوه، چغچغه زنی روستای انجدان و تعزیه سیار بازار در اراک، آئین نخل گردانی در نراق، نخل گردانی نیم ور، نخل گردانی خمین، تعزیه گرکان آشتیان و تعزیه وفس کمیجان، آیین های ثبت ملی شده استان هستند که هر یک به نوعی نشان از ارادت جوامع محلی به امام حسین (ع) دارد.وی ادامه داد: حفظ آیین و سنت های گذشته که ریشه در باورها و اعتقادات جامعه دارند، همواره تاکید شده چرا که از هرگونه تحریف و گزند زمانه و مخلوط شدن با باورهای غلط محفوظ می مانند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی افزود: آیین های محرم و فرهنگ عاشورا در ایران از مهمترین رویدادهای حوزه اجتماعی و مذهبی است که اقشار مختلفی را تحت نفوذ قرار می دهد و جنبه های دینی و معنوی، آداب و رسوم تاریخی و فرهنگ مشارکتی در جامعه را به همراه دارد.شهرستان خمین از توابع استان مرکزی دارای 105 هزار نفر جمعیت و در فاصله 61کیلومتری اراک قرار دارد.
117/112
