ناتوانی اداره محلی کردستان در پرداخت حقوق کارکنان این منطقه و افزایش مشکلات معیشتی مردم سبب شکل‌گیری اعتراض‌های ضد حکومتی شد. علاوه بر این، دو حزب گوران و جماعت اسلامی نیز ضمن هم صدایی با اعتراض‌های مردمی، از کابینه دولت محلی منطقه خارج شدند. این شرایط سبب شد که برخی تحلیلگران احتمال فروپاشی دولت محلی کردستان را مطرح کنند.
بدون شک، شرایط نابسامان کنونی در منطقه کردستان نتیجه بی‌تدبیری و «یکه‌تازی سیاسی» است. در حالی که عراق با شکست داعش وارد مرحله تازه‌ای شده و به ثبات و آرامش با هدف رسیدگی به وضعیت آوارگان و آسیب دیدگان از تهاجم سه ساله داعش نیاز داشت، «مسعود بارزانی»، رئیس سابق منطقه کردستان با سودای استقلال، همه‌پرسی جدایی کردستان از عراق را در 25 سپتامبر گذشته برگزار کرد. این همه‌پرسی تهدید مستقیم تمامیت ارضی عراق بود. از این‌رو، دولت عراق با اتخاذ موضعی محکم ضمن محاصره منطقه کردستان، کنترل کرکوک و برخی دیگر از مناطق مورد منازعه را در اختیار گرفت.
این تحولات سبب گسترش تنش اربیل و بغداد شد. اگرچه منطقه کردستان پیش از محاصره شدن توسط بغداد نیز با مشکلات اقتصادی شدید و شکل‌گیری اعتراض‌های مردمی مواجه بود، اما شدت گرفتن تنش بر این مشکلات و در نتیجه اعتراض‌ها افزوده است. دولت بغداد از همان نخستین روز پس از برگزاری همه‌پرسی جدایی کردستان از عراق خواستار لغو نتیجه همه‌پرسی شد. دولت بغداد اکنون که تمایل اربیل برای مذاکره افزایش یافته است نیز آغاز هر گونه گفتگو را به اعلام رسمی رهبران کردستان عراق مبنی بر بطلان همه‌پرسی و نتایج آن منوط کرد.
با این حال، اگرچه اداره محلی کردستان بر لزوم مذاکره با بغداد تاکید دارد، اما همچنان حاضر نیست در چارچوب ملی عراق فعالیت کند. در حالی که همه‌پرسی جدایی نقض آشکار قانون اساسی عراق و تحریم‌های اعمال شده توسط بغداد علیه اربیل نیز دفاع دولت عراق از تمامیت ارضی این کشور بود، اما «نیچروان بارزانی» معتقد است بغداد از فرودگاه‌ها به عنوان عامل فشار علیه کردستان عراق بهره می‌گیرد. در واقع؛ نیچروان بارزانی تلاش می‌کند مشکلات اقتصادی کنونی در منطقه را به سیاست‌های دولت بغداد مرتبط سازد.
این اظهارنظر گویای این است که هنوز مقامات منطقه کردستان، شکست راهبرد اشتباه همه‌پرسی جدایی و قرار گرفتن در موضع ضعف در مقابل بغداد را نپذیرفتند. از سوی دیگر، این اظهارات نشان می‌دهد نیچروان بارزانی که به نوعی اکنون شخص اول منطقه کردستان است، درصدد است مشکلات منطقه کردستان را صرفاً به حوزه اقتصاد تقلیل دهد. این در حالی است که خروج دو حزب گوران و جماعت اسلامی از کابینه منطقه کردستان صرفاً ریشه اقتصادی ندارد بلکه اعتراضی به تمامیت‌خواهی حزب دموکرات و پایبند نبودن آن به قواعد دموکراتیک قدرت نیز است.
با توجه به این رویکرد، می‌توان گفت نیچروان در مسیر تکرار اشتباهات مسعود بارزانی، رئیس سابق منطقه کردستان عراق قرار دارد. 114/118
نویسنده: سید رضی عمادی
بیشتر بنویسید:
بازنده همه‌پرسی جدایی کردستان از عراق/تحلیل
مخالفت العبادی با پیشنهاد بارزانی: فقط لغو نتایج همه‌پرسی را می‌پذیرم
واکنش بارزانی به حکم دادگاه فدرال عراق درباره لغو همه پرسی منطقه کردستان عراق
نامه استعفای مسعود بارزانی، فرجام یک بازنده سیاسی / تحلیل
