«مجتهد»، کاربر مشهور عربستانی در تازه ترین مطلب خود در شبکه های اجتماعی نوشت: «محمد بن سلمان»، وزیر دفاع عربستان و محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی مقدمات کودتا در قطر را فراهم کرده بودند، اما پس از دریافت سیگنال هایی از آمریکا مبنی بر پرهیز از هرگونه اقدام بی‌پروا، این طرح کنار گذاشته شد.»
کودتا در کشورهای عربی که به صورت خاندانی اداره می شوند از جمله در قطر موضوع غریبی نیست. کودتا در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس یا مستقیماً درونی است و یا اینکه از بیرون از این کشورها طراحی و در داخل توسط شاخه های ذینفع خاندانی اجرا می شود. برای مثال؛ آل سعود طی دو دهه اخیر چهار بار برای انجام کودتا در قطر طی سال های 1996، 2005، 2013 و اکنون 2017 برنامه ریزی کرد که تنها تلاش سال 2013 موفق بود. در واقع؛ اگرچه انتقال قدرت از شیخ «حمد به شیخ تمیم» در سال 2013 را انتقال مسالمت آمیز قدرت عنوان کردند اما شواهد زیادی دال بر هماهنگی ریاض و واشنگتن برای کناره گیری اجباری شیخ حمد یا کودتای غیرمستقیم علیه وی وجود دارد.
احتمال طراحی کودتا توسط عربستان علیه شیخ تمیم
پس از بروز تنش اخیر میان قطر و عربستان یکی از گزینه هایی که خیلی زود برای پایان دادن به این تنش مطرح شد، احتمال طراحی کودتا توسط عربستان علیه شیخ تمیم بود. در همین زمینه، «علی امیدی»، استاد دانشگاه اصفهان، در یادداشتی برای سایت دیپلماسی ایرانی، «وقوع کودتا در قطر با کمک عربستان را یکی از سناریوهای پیش روی بحران اخیر عنوان کرد و نوشت: «بعید نیست به تحریک و حمایت عربستان، ولیعهد قطر یا یکی از افراد خانواده سلطنتی علیه امیر قطر بشورد و مقدمات کودتا علیه «تمیم بن حمد» را دامن بزند؛ همانگونه که نقل است عربستان در سال 1996 سعی در بازگرداندن تاج و تخت امیر سابق قطر به این کشور را داشت.» با این حال، به نظر می رسد که دولت آمریکا از طرح کودتا علیه شیخ تمیم حمایت نکرده است.
دو دلیل عمده می توان برای موافقت نکردن آمریکا با کودتا علیه شیخ تمیم مطرح کرد. نخست اینکه؛ روابط آمریکا با قطر در زمان خاندان آل ثانی که اکنون قدرت را در اختیار دارد تقویت شد؛ به نحوی که بزرگترین پایگاه هوایی آمریکا در خارج از این کشور در قطر در زمان شیخ «حمد بن خلیفه آل ثانی»، امیر سابق قطر افتتاح شد. دوم اینکه؛ حمایت آمریکا از کودتا علیه شیخ تمیم می تواند وجهه این کشور را نزد متحدانش از جمله در کشورهای عربی خدشه دار کند.
بحران قطر؛ «راستی آزمایی» برای وجهه آمریکا در جهان
در همین خصوص، مرکز مطالعات الجزیره روز 9 ژوئن 2017 در گزارشی با عنوان «خلیج (فارس): بحران بی سابقه و پیامدهای مهم آن» از این بحران به عنوان «راستی آزمایی» برای وجهه آمریکا در جهان یاد کرد و نوشت: «آمریکا توافق نامه های استراتژیکی با قطر دارد که بر اساس آن ها به این کشور اجازه ایجاد پایگاه هوایی العدید و پایگاه فرماندهی مرکزی موسوم به «سنت کام» را داده است. در حال حاضر توجه کشورهای جهان معطوف مواضع آمریکا در برابر قطر است تا از میزان پایبندی آمریکا به تعهدات خود در قبال امنیت متحدانش آگاهی پیدا کنند.»
با توجه به مخالفت آمریکا با طرح کودتا علیه قطر بود که رزمایش مشترک دریایی آمریکا و قطر جمعه گذشته در آبهای خلیج فارس برگزار شد. با این حال، شواهد تاریخی گویای این است که در صورت افزایش فشارهای داخلی و حتی منطقه ای، حکام عرب نمی توانند چندان بر حمایت آمریکا از خود حساب کنند.118/110
بیشتر بخوانید:
اعزام نيروهاي زرهي ارتش قطر به مرز با عربستان
بیانیه چهارجانبه عربستان، امارات، مصر و بحرین درباره تنش اخیر با قطر
چند دستگی اتحادیه عرب در تنش میان قطر و عربستان/ تحلیل
اهداف عربستان برای فشار به قطر
