گروه‌های تروریستی طی سال‌های اخیر حضور خود را در مناطق مختلف آفریقا گسترش داده‌اند. بی‌ثباتی سیاسی کشورهای شمال آفریقا به‌ویژه شرایط لیبی و عدم وجود دولت مرکزی در این کشور برای نظارت و کنترل مرزی، شکست تروریست‌های داعش در منطقه غرب آسیا و ورود گسترده آنها به کشورهای مختلف آفریقا به‌ویژه در منطقه ساحل و غرب، شرایط بد اقتصادی کشورهای آفریقایی، افزایش فقر و تورم و وجود جمعیت جوان و همچنین وجود نظام‌های سیاسی شکننده در بسیاری از کشورهای آفریقا سبب شده عملاً کشورهای این قاره به محلی برای فعالیت و جذب نیرو توسط گروه‌های تروریستی تبدیل شوند.
این شرایط در کشورهای ساحل به‌ویژه مالی و غرب آفریقا (نیجریه)سبب شده تا طی چند سال گذشته فعالیت‌های تروریستی در این کشورها و کشورهای همجوار افزایش یابد.
افزایش ناامنی و مداخله فرانسه در آفریقا
افزایش ناامنی‌ها و بی‌ثباتی سیاسی در این منطقه آفریقا سبب شد تا مداخلات خارجی به‌ویژه از سوی فرانسه که همواره در بسیاری از کشورهای آفریقا حضور استعماری داشته است، تشدید شود. فرانسه این بار در قالب دفاع از امنیت و مبارزه با دموکراسی نظامیان خود را به مالی فرستاد و پس از چندی در سال 2014 گروه پنج ساحل را با شعار مبارزه با تروریسم بنیان نهاد.
بر اساس آمارهای اعلام شده هم‌اکنون حدود 5 هزار نظامی فرانسوی در آفریقا حضور دارند. اما به‌رغم ادعاهای "امانوئل مکرون" رئیس‌جمهوری فرانسه این نظامیان نقش چندانی در مبارزه با تروریسم در این منطقه نداشته و موفق عمل نکرده‌اند و حتی در بسیاری اوقات خود عامل کشتار شهروندان غیرنظامی در کشوری چون مالی بوده‌اند.شاهد این موضوع حمله هوایی چندی قبل منتسب به فرانسه به یک مراسم عروسی در کشور مالی، است که بیش از 100 کشته برجا گذاشت.
حضور گسترده شبه‌نظامیان
از سوی دیگر گروه‌های شبه‌نظامی هنوز هم بر بخش‌های گسترده منطقه ساحل تسلط دارند و بدون وقفه به نیروهای دولتی حمله می‌کنند. تنها شش صلح بان سازمان ملل متحده در سال جاری (2021) در مالی کشته شده‌اند و فرانسه پنج نظامی خود را از دسامبر از دست داده است. بر اساس آمار سازمان ملل متحد؛ در جریان درگیری‌های چند ماه گذشته ده ها نظامی و غیرنظامی جان خود را از دست داده و بیش از دو میلیون نفر آواره شده‌اند.
«ژین هروکل جزکل» Jean-Hervé Jezequel مدیر اندیشکده گروه بین‌المللی بحران در این زمینه گفت: مداخله سنتی نظامی نتوانسته ضربه قاطعی به گروه‌های تروریستی و شبه‌نظامیان وارد کند زیرا این شبه‌نظامیان توانایی عقب‌نشینی، دور زدن نیروها و ادامه حملات را دارند.
اکنون این نشست در حالی آغاز به کار کرده است که آفریقا با مشکلاتی چون تشدید عملیات تروریستی از سوی گروه‌های افراطی، همه‌گیری کرونا و تشدید فقر، کمبود امکانات و تجهیزات پزشکی و دارویی، بی‌ثباتی سیاسی و فساد گسترده روبه‌رو است. این در حالی است که عملکرد نظامیان فرانسه و بودجه هنگفت آنها که بر اساس آمارها حضور نظامیان فرانسه در آفریقا حدود یک میلیارد یورو برای فرانسه هزینه دارد، نارضایتی شهروندان فرانسوی از عملکرد مکرون و عدم موفقیت فرانسه در جلب مشارکت مالی دیگر کشورهای غربی برای ادامه عملیات نیز سبب شده تا احتمالاً فرانسه بخشی از نظامیان خود را از این کشور خارج کند.
در این شرایط، نشست کنونی اهمیت خاص و ویژه‌ای دارد چنانکه مکرون برای شرکت در این نشست به چاد رفته است. به نظر می‌رسد اجلاس «انجامند» فرصتی است برای ارزیابی عملیات نظامی و سیاسی گروه پنج ساحل در مقابله با تروریست‌ها در آفریقا و تصمیم‌گیری برای آینده.// 114
نویسنده: آتوسا دینیاریان
بیشتر بخوانید:
هلاکت هزار تروریست در عملیات ارتش چاد
حمله بوکوحرام به غرب چاد؛ دستکم 14 نفر کشته شدند
