گفت وگوی روز گذشته وزیر خارجه قطر با شبکه عراقی العهد و مطالبی که درباره جمهوری اسلامی ایران بیان شد، حاوی چند نکته اساسی است.
نکته نخست تاکید بر این موضوع بود که ایران جایگاه مهمی در منطقه غرب آسیا دارد.
وزیر خارجه قطر در این گفت وگو گفت: "نقش ایران در پرونده‌های منطقه بسیار مهم است و به همین خاطر قطر به طور مداوم در تعامل و ارتباط با تهران است."
این نخستین بار نیست که مقامات قطری درباره جایگاه برجسته ایران در منطقه صحبت می‌کنند. بدون شک جمهوری اسلامی ایران یکی از قدرت‌های منطقه غرب آسیا است که در سیاست خارجی خود بر ثبات و امنیت منطقه‌ای تأکید دارد و با مداخله قدرت‌های خارجی در امور منطقه مخالف است.
در همین حال، جمهوری اسلامی ایران همواره از هر نوع کمک به کشورهای منطقه در مواجهه با تنش‌ها و مشکلات استقبال کرده که نمونه آن کمک به قطر در تنش درون عربی است.
زمانی که چهار کشور عربستان، امارات، بحرین و مصر در ژوئن 2017 روابط با قطر را قطع و این کشور را تحریم و محاصره کردند، جمهوری اسلامی ایران ضمن مخالفت با این اقدام چهار کشور عربی، به قطر برای مقابله با این چالش مهم کمک کرد.
دولت قطر که پیش از این تنش نیز روابط حسنه‌ای با جمهوری اسلامی ایران داشته، پس از این تنش نیز بارها بر رویکرد سازنده ایران در تحولات منطقه و اهمیت آن به ثبات و امنیت منطقه تأکید کردند.
نکته دیگر این است که جمهوری اسلامی ایران در سیاست منطقه‌ای خود همواره از گفت وگو و مذاکره با کشورهای منطقه استقبال کرده است. قطر از جمله کشورهایی است که در موضوعات مختلف منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای هم راه تعامل و گفت وگو با جمهوری اسلامی را در پیش گرفته و هم تلاش کرده است زمینه گفت وگو و مذاکره میان ایران و بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را فراهم کند.
این رویکرد دولت قطر در قبال جمهوری اسلامی ایران بیش از همه ناشی از این است که اطمینان دارد تهران مسیر گفت وگو، مذاکره و تفاهم را به مراتب بیشتر از درگیری و منازعه تأمین کننده منافع خود می‌داند.
در همین راستا، وزیر خارجه قطر اظهار داشت: "جمهوری اسلامی ایران به گفت وگوی منطقه‌ای پاسخ مثبت داده است."
این رویکرد جمهوری اسلامی ایران بیش از همه برگرفته از این راهبرد است که تهران اعتقاد دارد امنیت و ثبات در منطقه باید توسط خود کشورهای منطقه تأمین شود و قدرت‌های خارجی نه تنها خواستار امنیت منطقه‌ای نیستند بلکه منافع خود را در تداوم ناامنی و بی‌ثباتی منطقه‌ای می‌بینند.
از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران بر خلاف برخی کشورهای منطقه به خصوص عربستان سعودی نگاه فرقه‌گرایانه به سیاست و قدرت در منطقه ندارد.
نکته سوم نیز این است که در موضوع تنش میان آمریکا و ایران نیز این ایران نیست که بر طبل تنش می‌کوبد. پس از اینکه آمریکا در می 2018 از برجام خارج شده و تحریم‌ها را علیه ایران بازگردانده است، جمهوری اسلامی ایران تا یک سال به تعهدات خود پایبند بود و صرفاً پس از پایبند نبودن کشورهای اروپایی به تعهدات برجامی خود، در پنج گام تعهدات خود را کاهش داده است.
«جو بایدن» رئیس جمهوری کنونی آمریکا در دوران تبلیغات ریاست جمهوری بارها اعلام کرد آمریکا را به برجام باز می‌گرداند، اما با گذشت دو ماه هیچ اقدامی در این خصوص انجام نداده است.
وزیر خارجه قطر در این خصوص با بیان اینکه بالا گرفتن تنش‌ها بین ایران و آمریکا به نفع هیچ کس مخصوصاً کشورهای منطقه نبوده و قطر نیز خواهان این اتفاق نیست، تاکید کرد: "آمریکا تاکنون هیچ اقدام عملی درباره بازگشت به توافق هسته‌ای انجام نداده است."
نویسنده: سیدرضی عمادی
117
