به گزارش ایران پرس، الجزیره انگلیسی در گزارشی به قلم «غالب دالای» نوشت، روابط ایران و ترکیه معمولا ویژگی عمومی و خاصی نداشته اند، دو همسایه هرگز اتحاد، دشمنی، همکاری یا رقابت مستقیم نزدیکی نداشته اند، دورانی بود که روابط به گونه ای شکل گرفت که دو کشور از همدیگر دور شدند و این امرتردیدها، سردرگمی ها و حتی مباحثاتی را درباره ماهیت و آینده روابط دو کشور پدید آورده بود.
درحال حاضر روابط ایران و ترکیه اگر نگوئیم به سوی ایجاد اتحاد، به سوی همکاری پیش می رود، البته از نظر دیپلماتیک و ظرایفی که دارد، هنوز چنین برداشتی زود است.
به نظر می رسد اخیرا رفت و آمدهای دیپلماتیک بین ایران و ترکیه افزایش یافته است.
در ماه اوت گذشته، هیات نظامی بزرگی از ایران به سرپرستی سردار سرلشکر «محمدحسین باقری»، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در آنکارا با همتایان خود و نیز «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری این کشور دیدار کرد.
انتظار می رود دیداری مشابه از سوی طرف ترک به زودی در تهران انجام شود.
افزایش روابط دیپلماتیک را می توان به خاطر نگرانی ها و تهدیدهای جدیدی دانست که در خاورمیانه ظهورکرده است.
با این حال، نباید این را از یاد برد که ایران و ترکیه در مناطقی مانند سوریه و عراق، اگر نگوییم متضاد، باید گفت منافعی متفاوت دارند.
با این حال می توان گفت نگرانی های تازه ظهور، بهبود روابط دو طرف را تسریع کرده است که دو عامل به صورت خاص به چشم می خورند.
بیش از همه منازعه ایجاد شده برای دوران بعد از بیداری اسلامی در منطقه، در تهران و آنکارا نگرانی هایی را ایجاد کرده است.
بارزترین نمود این منازعات را می توان در بحران ایجاد شده در روابط بین کشورهای حاشیه خلیج فارس دید که از نظر ایران و ترکیه، این اختلاف موضوعی مجزا و جدای از عوامل دیگر نیست.
محور سعودی، مصری و اماراتی تلاش می کند نظم جدید منطقه ای را در کنار آمریکا و اسرائیل، ایجاد کند که کشورهایی مانند اردن نیز با بی میلی آنها را همراهی می کنند.
ایران و ترکیه هر دو مخالف اقدامات گروه سعودی ها علیه قطر هستند.
در واقع، در مراحل نخست بحران، «محمد جواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران دیداری نادر از ترکیه داشت تا در کنار دیگر موضوعات، بحران خلیج فارس را نیز بررسی کند.
دوم اینکه منازعه برسر نظم دوران بعد از بیداری اسلامی، با موضوع دیگری برای تعیین اینده عراق و سوریه برای دوران بعد از داعش، هم زمان شده است.
هرچه تروریست ها و داعش در عراق و سوریه بیشتر میدان را واگذارمی کنند، رقابت های بیشتری برای به دست آوردن کنترل این کشورها صورت می گیرد.
این دو موضوع نگرانی های خاصی را در ایران و ترکیه ایجاد کرده است:
کدورت از سیاست های آمریکا و جاه طلبی های سیاسی کردها؛
این نگرانی وجود دارد که آمریکا در آینده نزدیک سیاست اصلی خارجی خود را از داعش متوجه این کشورها کند.
از سوی دیگر، ترکیه از اینکه نمی تواند مشخص کند روابط کردهای سوریه و آمریکا تا چه اندازه می تواند ادامه داشته باشد و پایان این شراکت چیست، ناخرسند است.
چشم انداز تشکیل کشوری کردی در عراق و خودمختاری آنها در سوریه و کشیده شدن احتمالی این خواست ها به جمعیت کرد ساکن در ایران و ترکیه باعث نگرانی در پایتخت های ایران و ترکیه شده است.
ظهور گروه کردهای سوریه با عنوان «حزب اتحاد دمکراتیک» (PYD) به عنوان نقش آفرین اصلی در سوریه باعث شده است ترکیه در سیاست های خود در قبال سوریه ارزیابی دوباره انجام دهد.
ترکیه، اولویت خود را عقب راندن کردهای سوریه از موضع خود برای تغییر رژیم درسوریه قرار داده است و اکنون این راهبرد جدید تیره ترین بخش در روابط ترکیه و آمریکاست.
همکاری ایجاد شده بین آمریکا و PYD در طول محاصره کوبانی بین سپتامبر دو هزار و چهارده تا فوریه دو هزار و پانزده زمینه هایی به مراتب بسیار قدرتمند برای ایجاد نیروهای دمکراتیک سوریه (SDF) ایجاد کرد که بخش اعظم آن را شاخه نظامی PYD یعنی یگان های مدافع خلق (YPD) تشکیل می دادند.
حزب اتحاد دمکراتیک که ترکیه آن را وابسته به گروه حزب کارگران کردستان (PKK) و تهدیدی ملی می داند، فتوحات خود را افزایش داده و از نظر بین المللی رسمیت و مشروعیت یافته است، تجهیزات و مهارت های نظامی را نیز در نتیجه مشارکت بین المللی به دست آورده است.
از نظر آنکارا، اقدام آمریکا در استفاده از نیروهای دمکراتیک سوریه به عنوان نیروی اصلی در مقابله با داعش، حتی در خارج از مناطق عمدتا کردنشین، دلیلی برای تعهد طولانی مدت آمریکا به کردهای سوریه است.
از این رو، از نظر ترکیه، اخراج داعش از این مناطق، به معنی سپردن آنها به نیروهای دمکراتیک سوریه (SDF) یا یگان های محافظ خلق (PYD) است.
ایران نیز نگران بلند پروازی های سیاسی کردها و بخصوص کردهای عراق است.
گذشته از مسئله کردها درعراق، ایران و ترکیه منافع متفاوت دیگری نیز دارند.
آنکارا از فرایند دو گانه مرکز گرایی و فرقه گرایی در عراق ناخرسند است.
تا زمانی که ترکیه به این باور نرسد که به شکلی توازن را در منافع و نفوذ در عراق و سوریه در برابر ایران ایجاد نکرده است، هرگونه همکاری با همسایه شرقی با تنش یا رنجش خواهد بود.
حمایت آمریکا از کردهای سوریه اولین چیزی است که ترکیه را به داشتن روابط نزدیک با ایران و روسیه ترغیب می کند.
هرگونه تغییر در سیاست آمریکا در قبال کردهای سوریه تاثیری مستقیم بر روابط آنکارا بر تهران خواهد گذاشت.
اگر چه نگرانی های مشترک باعث نزدیک شدن ایران و ترکیه به هم شده است ولی سطحی که این دو کشور بتوانند همکاری کنند، مشروط و وابسته به منافعی متفاوت در منطقه است.
مترجم: حسین جعفریامی
116/112
بیشتر بخوانید:
ختصاصی/سفیر ترکیه در ایران: غرب به دنبال بهانه برای اختلاف با ترکیه است+ویدئو
سفیر ایران در آنکارا : ایران و ترکیه همواره در کنار یکدیگر بوده اند
