به گزارش ایران پرس، اندیشکده «امریکن اینترپرایز» در پایگاه اینترنتی خود یادداشتی به قلم «مایکل روبین»، با عنوان «بعد از همه پرسی کردستان عراق چه اتفاقی می افتد؟» درباره عواقب استقلال منطقه کردستان عراق و پیامدهایی که این مساله می تواند برای کردستان، عراق، همسایگان و منطقه داشته باشد، منتشر کرده است که در ادامه می خوانیم:
کُردهای عراق سال ۲۰۱۴ قصد خود را برای برگزاری رفراندوم استقلال اعلام کردند، اما پس از گفت‌وگو با دولت مرکزی در بغداد از انجام آن در آن زمان چشم پوشیدند.
دولت مرکزی عراق، بخصوص به خاطر الحاق احتمالی شهر کرکوک به منطقه کردستان، از همه‌پرسی استقلال نگران است.
کرکوک شهری است با ترکیبی ناهمگون از کُردها، عرب‌ها و ترکمن‌ها که هر یک خود را مالک آن می‌دانند.
کُردها در این میان کرکوکِ نفت‌خیز را «قلب کردستان» لقب داده‌اند.
«مسعود بارزانی» رئیس منطقه کردستان عراق، تاکید کرده که همه پرسی قطعا برگزار می شود.
مسائلی درباره نتیجه همه پرسی مطرح است:
از زمان جنگ جهانی اول که درخواست استقلال کُردها نادیده گرفته شد، آنها همیشه در آرزوی داشتن کشوری مستقل بودند، در همه پرسی غیرالزام آور 2005، تقریبا 99 درصد کُردها در حمایت از استقلال رأی دادند.
با این حال ممکن است به جای آرمان ملی، فرافکنی انگیزه اصلی بارزانی باشد.
او نه تنها در دوره شکوفایی منطقه کردستان، بلکه در دوره افول آن نیز ریاست این منطقه را برعهده داشته است.
منطقه کردستان بیش از 20 میلیارد دلار بدهی دارد، دموکراسی واقعی در آن آرزوئی دور است، و جوانان کُرد در فرهنگی از فساد به تدریج نابود می شوند.
خبرنگاران و دانشگاهیانی که به دنبال دسترسی به رده های بالای قدرت هستند، به جای حل مشکلات، بیشتر آنها را لاپوشانی می کنند.
در مقاله ای با عنوان «خیزش کردستان»، من مشکلات و موانعی را که هر کدام از بخش های منطقه کردستان در صورت استقلال با آن مواجه خواهد شد و برای جلوگیری از شکست کشور مستقل خود می بایست از آنها عبور کند، برشمردم.
در صورت استقلال کردستان، تمام مشکلات اقتصادی، سیاسی و نظامی باقی خواهند ماند.
به طور خلاصه، کردستان با بدهی سنگین و مرزهایی پرتنش متولد خواهد شد که از نظر نظامی هم کمبودهای زیادی خواهد داشت که نداشتن نیروی هوایی از مهمترین آنها است.
با توجه به تمام موانعی که کُردها با آن مواجه هستند، آنها در روز بعد از همه پرسی چه انتظاراتی می توانند داشته باشند؟
برخلاف تاکید بارزانی مبنی بر قطعی بودن نتیجه همه پرسی، اما این همه پرسی هیچگونه چارچوب زمانی برای استقلال ندارد.
بارزانی به مخاطبان مختلف خود، حرفهای متفاوتی گفته است.
در حالی که او به کّردها قول استقلال می دهد، در مواجهه با دیپلمات ها می گوید که او تنها می خواهد در مذاکرات با دولت بغداد مواضع خود را تقویت کند و مساله استقلال، چشم اندازی نامشخص و نامعلوم است که نه در هفته ها و ماه های آینده، بلکه اگر نگوییم در دهه های آینده، اما در سال های بعد محقق خواهد شد.
اما استقلالی که از طریق پیروزی در همه پرسی به دست آمده باشد، تبعاتی خواهد داشت. بارزانی ممکن است نتواند رویدادهای متعاقب همه پرسی را آن طور که او انتظار دارد، کنترل کند.
آمریکا چه خواهد کرد؟
آمریکا به طور رسمی با برگزاری همه پرسی مخالفت کرده است.
در حالی که در نهایت ممکن است آمریکا خود را با هر وضعیتی در آینده وفق دهد، دولت منطقه کردستان خود را فریب می دهد اگر فکر می کند که آمریکا دوباره در حمایت از کردستان در منطقه دخالت خواهد کرد.
اربیل اقتصادی تک محصولی وابسته به نفت دارد و بیشتر مردم مستقیم یا غیر مستقیم در قالب قراردادهای بزرگ حقوق بگیر دولت هستند.
شرکت های نفتی بزرگ دنیا هم به طور موثر به نفع منطقه کردستان کار نخواهند کرد.
اول به دلیل اینکه انتظارات آنها از روسای منطقه کردستان برآورده نشده و دوم منابع نفتی این منطقه در مقایسه با کشور نفت خیز عراق بسیار اندک است.
عراق هم از نظر منابع نفتی بسیار غنی تر از کردستان است و هم اینکه از نظر لجستیکی با محدودیت های مرزهای محاصره شده و بسته مواجه نیست.
ترکیه چه خواهد کرد؟
در زمان اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی در سال 2003، بزرگترین نگرانی در میان سیاستمداران منطقه کردستان عراق احتمال دخالت ترکیه در این منطقه و یا حتی اشغال آن بود.
نیروهای اطلاعاتی ترکیه از ترکمن های عراق حمایت می کردند که در این کشور در اقلیت هستند اما ادعا می شود که چندین میلیون نفر هستند.
تصمیم ترکیه به دخالت نکردن در اشغال عراق و یا حتی اجازه ندادن به نیروهای آمریکایی برای استفاده از مرزهای خود برای ورود به عراق، کردستان را از ترس دخالت ترکیه در این منطقه و یا اشغال خلاص کرد.
بسیاری از خبرنگاران و دیپلمات ها ابراز نگرانی کردند که تسلط کُردها بر کرکوک می تواند به تحریک ترکیه برای اشغال کردستان منجر شود.
ترکیه نه تنها همانند ایران از استقلال کردستان به جهت تاثیر آن بر تمامیت ارضی خود هراس دارد، بلکه از این می ترسد که کردستان عراق می تواند به پناهگاهی برای شورشیان و تروریست های کُرد تبدیل شود که در داخل خاک ترکیه می جنگند.
اما در طول سالها بسیاری از مسائل تغییر کرده است.
«رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه و مسعود بارزانی بیشتر از اینکه دشمن هم باشند، شریک تجاری هم هستند و بسیاری از تجار ترکیه به منطقه کردستان روی آورده اند.
کردستان هم به خط لوله انتقال نفت به ترکیه وابسته است.
به نظر می رسد که هم اردوغان و هم بارزانی شخصاً از این وضعیت سود می برند.
بعلاوه هم اردوغان و هم بارزانی با «حزب کارگران کردستان» (پ.ک.ک) مخالف هستند.
این گروه اقدامات و حملات زیادی در خاک ترکیه اجراء کرده است.
(پ.ک.ک) در منطقه کردستان اعتباری کسب کرده است و بارزانی به دلیل اینکه برخی در اقلیم کردستان از ریاست او ناخشنود هستند و به دنبال جایگزینی برای او هستند، از (پ.ک.ک) هراس دارد.
بنابراین به نظر می رسد در حالی که ترکیه به صورت رسمی با استقلال کردستان عراق مخالف است، اما احساس می کند که می تواند نتایج آن را تا زمانی که بر این منطقه نفوذ و تسلط دارد، تحمل کند.
به طور خلاصه، یک کردستان مستقل در عراق ممکن است بیشتر به چیزی شبیه جمهوری تُرک قبرس شمالی تبدیل شود، که بیشتر شبیه مستعمره ترکیه است تا یک کشور مستقل.
عراق چه خواهد کرد؟
در حالی که دولت عراق به طور رسمی با استقلال منطقه کردستان مخالفت می کند، نسلی از عراقی ها به کردستان عراق به عنوان منطقه ای مستقل عادت کرده است و رک و راست ممکن است چندان به اربیل، سلیمانیه و دهوک به عنوان استان های عراق اهمیت ندهد.
اما دو مساله مهم ممکن است به تدریج به اختلافات دامن بزند.
اول اینکه بارزانی تصمیم گرفته است رفراندوم را در مناطق مورد مناقشه با بغداد، از جمله در کرکوک، سنجار، برخی مناطق موصل و دیاله هم برگزار کند که این مساله می تواند تسلط کُردها بر این مناطق را تضمین نماید.
دومین مساله مورد اختلاف این است که طبق توافق، منطقه کردستان مدعی دریافت سهم 17 درصدی از بودجه سالانه عراق است که دولت مرکزی به دلیل صادارات خودسرانه وبی اجازۀ نفت از منطقه، از پرداخت این مقدارسهم منطقه کردستان سر باز می زند.
اربیل قطعاً خواستار دریافت این مقدار بودجه از دولت مرکزی است، اما بغداد احساس می کند که اربیل در واقع این مبلغ را خود برداشت می کند.
به طور مثال؛ کردستان دست به غارت بانک های عراقی زده است.
منطقه کردستان پس از سال 2014 حدود 5 میلیارد دینار عراقی از بانک های عراق دزدیده است که بعدها ضمن تأیید گفته است که این مبلغ از بودجه ای که از دولت مرکزی دریافت خواهد کرد، به بانک ها بازگردانده خواهد شد.
مهمتر از این، عراق بیش از 60 میلیارد دلار بدهی دارد.
سیاستمداران عراقی می گویند، منطقه کردستان باید حداقل 17 درصد از این بدهی یا بیش از 10 میلیارد دلار را تقبل کند.
این مبلغ قابل توجه را باید به 20 میلیون دلار بدهی خود اقلیم کردستان هم اضافه کرد.
هر دو این مسائل لاینحل باقی مانده است و ماه ها و سال ها مذاکره بین اربیل و بغداد نتوانسته راه حلی برای آنها پیدا کند. این مسائل باعث می شود که استقلال کردستان از عراق بیشتر شبیه سودان و سودان جنوبی، اتیوپی و اریتره، یا صربستان و کوزوو شود تا استقلال جمهوری چک از اسلواکی.
*آنچه در این گزارش آمده به معنی تایید محتوای تحلیل نویسنده نیست و تنها در راستای اطلاع رسانی منتشر شده است.116/112
بیشتر بخوانید:
متهم شدن بارزانی به تلاش برای آشفته کردن اوضاع کردستان عراق
اصرار بارزانی بر برگزاری همه‌پرسی جدایی در منطقه کردستان عراق
صف‌آرایی کُردها مقابل همه‌پرسی مورد نظر بارزانی / تحلیل
