دکتر عبدالرضا فرجی‌راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه و سفیر سابق ایران در نروژ و مجارستان درخصوص روابط ایران و اتحادیه اروپا در سال 95 گفت: رابطه ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپا از نظر روابط و رفت و آمدهای سیاسی تفاوت چندانی با سال 94 نداشت و همچنان شاهد بهبود میان طرفین هستیم اما می‌توان گفت که میزان همکاری‌های اقتصادی میان ایران و اروپا در سال گذشته همراه با پیشرفت بود.
عبدالرضا فرجی‌راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه و سفیر سابق ایران در نروژ و مجارستان
رایزنی اروپایی‌ها پس از مذاکرات برجام سرعت یافت
او با اشاره به آغاز همکاری‌های اقتصادی طرفین اظهار داشت: پس از آغاز مذاکرات برجام در دولت یازدهم و دستیابی به توافق موقت ژنو، اروپایی‌ها رفت و آمدهایشان را در سطوح مختلف آغاز کرده و به تدریج سطوح و میزان حضور مسئولان شرکت‌ها و هیات‌ها افزایش یافت و آنها ارزیابی‌هایشان را برای سرمایه‌گذاری شروع کردند تا پس از دستیابی به توافق نهایی، همکاری‌ها را آغاز کنند و از قافله رقابت عقب نمانند.
آلمان، فرانسه و ایتالیا در صدر همکاری با ایران هستند
سفیر سابق ایران در نروژ و مجارستان با بیان اینکه آن همکاری‌ها در سال 95 جدی‌تر شد، تصریح کرد: در این مدت به نظر می‌رسد آلمان، فرانسه و ایتالیا سه کشوری باشند که نسبت به دیگر کشورهای اروپایی، همکاری‌هایشان با ایران بیشتر از دیگران است. این کشورها در زمینه‌هایی همچون صنعت هواپیمایی، صنعت خودرو، کشتیرانی، حمل و نقل و فناوری‌های نوین همکاری‌های خوبی را با ایران آغاز کرده‌اند.
روابط ایران و کشورهای اروپای شرقی در سال 95 توسعه یافت
فرجی‌راد با اشاره به توسعه روابط ایران و کشورهای اروپای شرقی خاطرنشان کرد: همواره روابط ایران بیشتر با کشورهای اروپای غربی بوده است اما در سال 95 شاهد بودیم که وزیر امور خارجه در دو مقطع، به کشورهای اروپای شرقی هم سفر کرد. مسئولان عالی‌رتبه این کشورها نیز سال گذشته به تهران سفر کرده‌اند و رفت و آمدهای خوبی انجام شده و به نظر می‌آید که روابط ایران و کشورهای این منطقه با تحولات مثبتی همراه بوده است.
همکاری‌های بانکی ایران و اروپا متناسب با ظرفیت‌ها و نیازها نیست
او ادامه داد: با وجود آنکه روابط و همکاری‌های ایران و اروپا همراه با تحولات و پیشرفت‌های خوبی همراه بوده است اما هنوز رضایت ایران با توجه به انتظاراتش از توافق هسته‌ای برآورده نشده است. یک مسئله اساسی در این رهگذر، مسائل بانکی و روابط کارگزاری میان طرفین است که از توسعه روابط اقتصادی و همکاری‌های تجاری جلوگیری می‌کند. هنوز بانک‌های بزرگ اروپایی همکاری‌هایشان را با بانک‌های ایرانی آغاز نکرده‌اند هرچند که قدم‌های خوبی هم برداشته شده ولی متناسب با ظرفیت‌ها و نیازهای طرفین نیست.
افتتاح دفتر اتحادیه اروپا در تهران به ارتقای روابط ایران و اروپا کمک می‌کند
این استاد ژئوپولتیک دانشگاه یک مسئله اساسی در روابط میان ایران و اروپا را طرح مسئله گشایش دفتر اتحادیه اروپا در تهران دانست و ابراز داشت: باز شدن دفتر اتحادیه اروپا در تهران مانند افتتاح یک سفارتخانه است که ایجاد آن می‌تواند به ارتقای روابط میان طرفین کمک کند. البته ایران با تک تک کشورهای عضو اتحادیه اروپا دارای روابط دوجانبه است و آن کشورها، در ایران سفارتخانه دارند.
دفتر اتحادیه اروپا می‌تواند بسترساز توسعه روابط اقتصادی باشد
فرجی‌راد افزود: اتحادیه اروپا هرچند که خود به صورت مستقیم کار اقتصادی نمی‌کند ولی دفتر اتحادیه اروپا در ایران می‌تواند بسترساز توسعه روابط میان طرفین باشد و با شناسایی زمینه‌ها و فرصت‌ها، سرمایه‌گذاران اروپایی را برای همکاری با ایران تشویق کند.
ایران و اروپا درخصوص حقوق بشر با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند
این کارشناس مسائل اروپا با اشاره به برخی‌ها حساسیت‌های داخلی برای افتتاح دفتر اتحادیه اروپا در تهران بیان کرد: با وجود آنکه رابطه ایران و اروپا در زمینه‌های مختلف رو به پیشرفت و ترمیم است اما طرفین با بر سر مسائلی همچون حقوق بشر با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند.
گفت‌وگوهای حقوق بشری ایران و اروپا سال قبل از سر گرفته شد
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه اختلاف میان ایران و اروپا درخصوص مسئله حقوق بشر، مسئله جدیدی نیست، یادآور شد: ایران و اروپا در طول چهار دهه گذشته درخصوص مسائل مختلف به ویژه مسئله حقوق بشر با یکدیگر گفت‌وگوهایی داشته‌اند که در قالب گفت‌وگوهای انتقادی و گفت‌وگوهای جامع دنبال می‌شده است. این گفت‌وگوها هم‌اینک نیز در قالب گفت‌وگوهای سطح عالی میان ایران و اتحادیه اروپا از سر گرفته شده است.
ایران بهترین وضعیت حقوق بشر را در خاورمیانه دارد
فرجی‌راد با اشاره به وضعیت پر التهاب خاورمیانه عنوان کرد: در حالی که خاورمیانه وضعیت پر التهابی پیدا کرده و سخن از حقوق بشر در برخی از کشورهای همسایه شبیه به شوخی است، ایران بهترین وضعیت را در عرصه حقوق بشر و رعایت حقوق شهروندی در منطقه دارد. حتی ترکیه که درصدد الحاق به اتحادیه اروپا است، روابط آنکارا با بروکسل تیره شده و اروپایی‌ها از وضعیت حقوق بشر در ترکیه پس از کودتای نافرجام در این کشور احساس نگرانی کرده‌اند و براساس گزارش سرویس‌های امنیتی و اطلاعاتی غربی، برخی از کشورهای عربی «مادر تروریسم» هستند.
باید یک نظر واحد برای حل مسئله حقوق بشر در کشور ایجاد شود
او افزود: البته ایران مدعی نیست که بدون نقیصه است و مشکلی ندارد ولی بهترین وضعیت را در رعایت حقوق بشر در خاورمیانه دارد. با این حال، ضروری است تا یک نظر واحد در کشور برای حل این مسئله ایجاد شده و به صورت جدی به رفع این مسئله پرداخت.
اروپایی‌ها مستقلانه‌تر از گذشته درباره ایران رفتار می‌کنند
سفیر اسبق ایران در نروژ و مجارستان در پاسخ به این سوال که به نظر می‌آید امریکا و برخی از کشورهای منطقه به دنبال پرونده‌سازی برای ایران به بهانه فعالیت‌های منطقه‌ای کشورمان هستند. آیا اروپا در این پرونده با آنها همراه می‌شود؟ گفت: من احساس می‌کنم که اروپایی‌ها در شرایط کنونی نسبت به هر زمان دیگری مستقلانه‌تر نسبت به ایران رفتار می‌کنند.
اتحادیه اروپا تاکنون وارد بازی اعراب و امریکا علیه ایران نشده است
فرجی‌راد با بیان اینکه اروپا در سال‌های قبل راحت‌تر با اعراب و امریکا علیه ایران همراه می‌شد، اظهار داشت: در ماه‌های گذشته، امریکا و برخی از کشورهای عربی تلاش‌های بسیاری را انجام دادند تا اروپا را با خود علیه ایران همراه کنند. خوشبختانه اتحادیه اروپا تا این لحظه وارد بازی آنها نشده یا میزان نقش‌آفرینی‌اش بسیار اندک، ضعیف و ناچیز بوده است.
فشارها علیه ایران سیاسی است
او اضافه کرد: بخش عمده فشارهایی که علیه ایران به بهانه فعالیت‌های منطقه‌ای وارد می‌شود، سیاسی است چون ایران رو در روی تروریسم و نیروهای بی‌ثبات‌کننده قرار گرفته و آنها درصدد هستند ایران را به عقب‌نشینی وادار سازنند.
اروپا از عقب‌نشینی ایران در مبارزه با تروریسم متضرر می‌شود
این استاد ژئوپولتیک دانشگاه با بیان اینکه اتحادیه اروپا از نقش ثبات‌ساز ایران در خاورمیانه آگاه است، تصریح کرد: اروپایی‌ها می‌دانند در صورتی که ایران در مبارزه با تروریسم عقب‌نشینی کند، اولین متضرر از این مسئله، آنها هستند زیرا عقب‌نشینی ایران از مبارزه با تروریسم، منجر به افزایش افراطی‌گری و رشد گروه‌های تروریستی در منطقه خواهد شد.
ایران باید از همه ظرفیت‌های خود در برابر ترامپ استفاده کند
فرجی‌راد درخصوص آینده مناسبات ایران و اتحادیه اروپا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ هم خاطرنشان کرد: پارامترهای مختلفی در این رابطه وجود دارد. ایران باید برای مقابله با ترامپ و اقدامات خصمانه امریکا در این دوران، استراتژی داشته باشد و بتواند از همه ظرفیت‌ها خود استفاده کند. در کنفرانس امنیتی مونیخ دو، سه مقام امریکایی به اروپا آمدند تا اعتمادسازی کنند ولی به صورت صددرصدی موفق به انجام این کار نشده‌اند.
اتحادیه اروپا خواهان حفظ برجام است
او با اشاره به مخالفت اروپایی‌ها به رویکردهای ضدبرجامی ترامپ ابراز داشت: اتحادیه اروپا با نحوه برخورد ترامپ با توافق هسته‌ای و فشار به ایران موافق نیستند. آنها درصدد حفظ برجام و اجرای توافق هسته‌ای هستند و به همین خاطر، تمامی تلاش خود را در این باره انجام می‌دهند.
ایران از ظرفیت‌های بسیاری برای توسعه روابط با اروپا برخوردار است
این کارشناس مسائل اروپا با بیان اینکه مسئله ترامپ، تنها موضوع فرصت‌ساز برای ایران در جهت توسعه مناسبات با اتحادیه اروپا نبوده است، عنوان کرد: ایران از ظرفیت‌های بسیاری برای توسعه مناسبات با اتحادیه اروپا برخودار است. مسئله انرژی و تامین آن از ایران، یکی از موضوعاتی است که می‌تواند به افزایش همکاری‌ها و روابط منجر شود. با این حال، عدم گسترش روابط بانکی موجب قفل در توسعه مناسبات طرفین شده است.
موضوعات مورد رایزنی ایران و اتحادیه اروپا
فرجی‌راد مبارزه با تروریسم داعش، مهاجرت، مبارزه با مواد مخدر، همکاری‌های علمی و آموزشی، همکاری‌های صنعتی و فناوری و همچنین گفت‌وگوهای حقوق بشری را موضوعاتی دانست که ایران و اروپا می‌توانند با یکدیگر گفت‌وگو و همکاری کنند.
وی درخصوص چشم‌انداز روابط ایران و اتحادیه اروپا در سال 96 بیان کرد: توسعه روابط میان تهران و بروکسل به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران بستگی دارد. اگر آقای روحانی مجددا رئیس جمهور ایران شود، روند رو به توسعه روابط ایران و اروپا تداوم پیدا می‌کند اما اگر فرد دیگری رئیس‌جمهور شود، باید دید او کیست و چه سیاست‌های را در حوزه سیاست خارجی دنبال می‌کند.
شورای راهبردی روابط خارجی
