نشست سوچی نشان داد، دستیابی به راه حلی سیاسی برای بحران سوریه دست کم در کوتاه مدت، بعید است. پرسش مهم این است که چرا مذاکرات سیاسی درباره روسیه نه تنها پیشرفتی ندارد بلکه مسیر رو به عقب را طی می کند؟
مارس 2018 بحران سوریه وارد هشتمین سال خود می شود. در حالی که تروریست ها و معارضان در مقابل نظام سوریه در موضع ضعف شدید قرار دارند، اما پای میز مذاکرات با توجه به واقعیت های میدانی حاضر نمی شوند.
معارضان سوری شکست در میدان نظامی را در میدان سیاسی جبران می کنند
معارضان سوری قصد دارند شکست در میدان نظامی را در میدان سیاسی جبران کنند. در همین راستا، حتی در نشست روز سه شنبه (30 ژانویه) در سوچی روسیه به دلیل گذاشتن پرچم سوریه بر میز مذاکرات معترض شدند و نشست را به حاشیه کشاندند.
نشست سوچی نشان داد، دعوای معارضان با نظام سوریه همچنان در همان خان اول قرار دارد. معارضان سوری نه تنها خواستار سهیم شدن در قدرت هستند بلکه برکناری «بشار اسد» از قدرت را نیز بدون در نظر گرفتن نقش وی در مبارزه با تروریسم و حفظ تمامیت ارضی سوریه خواستار هستند.
محور اصلی گفتگوها در سوچی، چگونگی تنظیم و تدوین قانون اساسی جدید سوریه بود، اما معارضان و حامیان آنها در پی این هستند پیش از تدوین قانون اساسی جدید به موضوعاتی نظیر تشکیل دولت انتقالی و تعیین تکلیف وضعیت بشار اسد بپردازند.
در همین راستا، نیز طرح گروه پنج شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، عربستان سعودی و اردن در 12 ژانویه در واشنگتن مورد موافقت قرار گرفت. در این طرح تغییر شکل قدرت حاکمه در سوریه و تبدیل این کشور به «جمهوری پارلمانی- ریاست جمهوری» و مرکززدایی قدرت پیگیری می شود.
اگرچه معارضان سوری در نشست سوچی و حتی نشست های ژنو شرکت می کنند، اما این افراد از خود اختیاری ندارند؛ بلکه هر کدام از این افراد و گروهها وابسته به کشوری خاص هستند و به دلیل وابستگی مالی که به این کشورها دارند، دستورات را نیز از این کشورها دریافت می کنند.
بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در پی تعیین جایگاه خود در سوریه آینده
اختیار نداشتن معارضان موضوع مهمی است، اما همین موضوع نیز در پی خود دلیل دیگری را برای سختی مذاکرات سیاسی سوریه نشان می دهد و آن نیز این است که بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای بیش از آنکه در مذاکرات به دنبال راهکاری برای پایان دادن به بحران سوریه باشند، در پی تعیین وزن و جایگاه خود در سوریه آینده هستند.
به همین دلیل، بازیگران خارجی مخالف نظام سوریه نظیر فرانسه و آمریکا خواستار این نیستند که راهکار سیاسی درباره سوریه در سوچی روسیه به دست آید.
«ژان ایو لودریان»، وزیر خارجه فرانسه روز گذشته صریحاً اعلام کرد:
"مذاکرات صلح میان دولت و معارضین سوری باید تحت نظر سازمان ملل و در ژنو سوئیس برگزار شود نه در کنگره ملی ای که به ابتکار روسیه، ایران و ترکیه در شهر سوچی در جریان است."
روزنامه «کامرسانت» چاپ مسکو نیز به نقل از دیپلماتهای فرانسوی نوشت که اتحادیه اروپا از هیچ روند بازسازی در سوریه که ریاست آن بر عهده روسیه باشد، حمایت نخواهد کرد.
حتی خروج معارضین از نشست روز گذشته در سوچی در هنگام سخنرانی «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه نیز با هدف تضعیف نقش و جایگاه روسیه در بحران سوریه انجام شد، موضوعی که بیانگر اهمیت توازن قدرت میان بازیگران فرامنطقه ای در سوریه است.
نشست سوچی با بیش از 1500 شرکت کننده؛ بی نتیجه ماند
نکته پایانی این است که حتی شکل برگزاری نشست سوچی نیز عامل مهمی در بی نتیجه ماندن آن بود.
بدون تردید، نشست این چنینی که یک هدف سیاسی مهمی را برای یک بحران بسیار مهم پیگیری می کند، باید با شمار محدودی از شرکت کنندگان برگزار شود.
این در حالی است که نشست سوچی با بیش از 1500 مشارکت کننده برگزار شد.
به هر اندازه که شمار شرکت کنندگان بیشتر باشد، به همان اندازه نیز دستیابی به یک توافق سیاسی مشکل تر خواهد شد. در همین راستا، تارنمای شبکه الجزیره قطر نوشت:
"اگر صادقانه به این موضوع نگریسته شود گروههای معارض خواسته های مشخصی ندارند، هدف مشترکی را دنبال نمی کنند و به همین دلیل نمی توانند به یک نتیجه نهایی دست پیدا کنند."
با توجه به این شرایط باید گفت، نشست سوچی بستر و زمینه لازم را برای تبدیل شدن به «ژنو»ی دیگر برای سوریه که مجموعه ای از نشست های بی نتیجه بود، دارد زیرا معارضین و حامیان آنها به خصوص حامیان غربی نمی خواهند بحران سوریه با ابتکار سه کشور روسیه، ایران و ترکیه پایان یابد.
نویسنده: سیدرضی عمادی
133/110
بیشتر بخوانید:
لاوروف: نشست سوچی موفقیت آمیز بود
پایان کنگره گفتگوی ملی سوریه در سوچی روسیه / تاکید بر حفظ تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سوریه
مخالفت فرانسه با برگزاری مذاکرات صلح سوریه در شهر سوچی
