کاظم رضایی: به دنبال استقرار موشک های پیشرفته روسی در منتهی الیه غرب این کشور در منطقه کالینینگراد، در واکنش به تقویت حضور نظامی ناتو در شرق اروپا، روابط این دو رقیب قدرتمند، به رویایرویی غیرفعال نظامی رسیده است.

یک روز پس از اظهارات ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه مبنی بر اتخاذ تدابیر متقابل  در واکنش به  تحرکات ناتو و استقرار سامانه‌های موشکیِ زمین به هوای اس-400  و سامانۀ موشک بالستیک اسکندرِ روسیه در کالینینگراد، ناتو و آمریکا از این اقدام روسیه انتقاد کردند و آن را تهدیدی علیه امنیت اروپا خواندد.

دیمیتری پسکوف سخنگوی رئیس جمهوری روسیه در این زمینه گفت: مسکو برای حفاظت از خود در مقابل توسعه طلبی ناتو و تهدیدهای آن علیه مرزهای روسیه، هرچه ضروری است انجام می دهد.

همچنین وزارت دفاع روسیه، نصب سامانه موشکی آمریکا در شرق اروپا را تهدیدی برای امنیت این قاره دانست.

آمریکا از مدت ها پیش با نصب سامانه موشکی پیشرفته در دو کشور شرق اروپا یعنی لهستان و رومانی، حضور نظامی خود را در جوار مرزهای روسیه تقویت کرده است.

در این زمینه، ناتو از یکشنبه گذشته ( 20 نوامبر) رزمایش دو هفته ای خود را در منطقه بالتیک، نزدیک مرزهای روسیه آغاز کرده که حساسیت مسکو را به شدت برانگیخته است.

بر همین اساس، روسیه اعلام کرده است در برابر رویکرد تهاجمی آمریکا و ناتو، سامانه‌های موشکیِ زمین به هوای اس-400  و سامانۀ موشک بالستیک اسکندرِ را در کالینینگراد مستقر کرده است.

کالینینگراد، بخشی جدا از خاک اصلی روسیه است که از شمال و شرق به لیتوانی و از جنوب به لهستان منتهی می‌شود. با توجه به این تحرکات، روسیه و ناتو علاوه بر درگیری های لفظی، در مقابل هم صف آرایی هم کرده اند.

روابط مسکو و ناتو از زمان فروپاشی شوروی در سال 1991 از چند مرحله دشوار عبور کرده است.

به دنبال فروپاشی شوروی و تضعیف قدرت روسیه و همچنین انحلال سازمان ورشو تحت رهبری مسکو، ناتو تحت رهبری واشنگتن با هدف محاصره و تجزیه فدراسیون روسیه، به سمت مرزهای این کشور پیشروی کرده و به نگرانی های مقامات کرملین اهمیتی نداده است.

البته با احیای تدریجی قدرت روسیه ، روند گسترش ناتو به سمت مرزهای این کشور نیز ادامه یافته است، زیرا ناتو و آمریکا همواره به روسیه به عنوان رقیبی سنتی نگاه می کنند که باید تضعیف شود.

تنش میان مسکو و کشورهای عضو ناتو از بیش از دو سال پیش و پس از اعلام استقلال جمهوری کریمه از اوکراین و پیوستن آن به فدراسیون روسیه و بحران و ناآرامی در شرق اوکراین، شدت یافت و علاوه بر درگیری لفظی و تحریم های اقتصادی، تهدید نظامی طرفین نیز علیه یکدیگر افزایش یافته است.

ناتو و روسیه از دشمنان دوران جنگ سرد، به رقبای ژئوپلیتیک تبدیل شده اند که پس از فروپاشی شوروی، هنوز پیمان صلح امضاء نکرده اند و هیج ترتیبات امنیتی باثبات نیز بین آنها ایجاد نشده است.

بر همین اساس، این دو رقیب در وضعیت "نه جنگ ، نه صلح" قرار دارند و صلح سرد بین آنها حاکم است و تضاد منافع ژئوپلیتیکی نیز موجب رویارویی طرفین می شود.

دولت پوتین با تقویت حضور نظامی روسیه در مرزهای اروپا درصدد است دونالد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب آمریکا را متقاعد کند که ناتو را از مرزهای روسیه دور کند و یا دست کم، شتاب روند گسترش آن را کاهش دهد.

اما روحیه ضد روسی در جناح جمهوریخواه در کاخ سفید و همزمان در مجلس نمایندگان و سنا آمریکا ایجاب می کند که ناتو تحت رهبری واشنگن  در چارچوب نگاه سنتی خود به رقابت با روسیه ، به فشارهای خود علیه این رقیب دیرینه ادامه دهد.