روزنامه لوگران سوار در مقاله ای به قلم «ویکتور ماراکوفسکی» به بررسی واکنش لندن در قبال ماجرای مسمومیت «سرگئی اسکریپال» جاسوس دوجانبه روس و دخترش در شهر سالیزبری در جنوب این کشور پرداخت. این نشریه فرانسوی نوشت: اما ماجرا چیست؟ اکنون کمی تامل کرده و ماجرای این رسوایی جنجالی که به شدت رسانه ای شده است را مرور می کنیم.
عصر روز چهارم مارس در نزدیکی یک پیتزافروشی در سالیزبری مردی مسن و یک زن جوان در حالی که بیهوش بودند، یافته شدند. در پنجم مارس همه می دانستند که این مرد سرهنگ سرگئی اسکریپال مامور اداره کل اطلاعات ستاد مشترک ارتش روسیه - سرویس اطلاعاتی نظامی – و همچنین جاسوس سابق انگلیس بوده است. زنی که بیهوش در کنار سرگئی اسکریپال یافته شد نیز دختر وی بوده است.
پلیس اعلام کرد که ماده شیمیایی "عامل اعصاب" دلیل مسمومیت سرگئی اسکریپال بوده است. بلافاصله بوریس جانسون وزیر امور خارجه انگلیس - در هفتم ماه مارس - وارد عمل شد. وی این ماجرا را با قتل «الکساندر لیتونکو» شبیه دانست و تهدید کرد که اگر روسیه در ماجرای مسمومیت سرگئی اسکریپال و دخترش نقش داشته باشد، با شدت واکنش نشان خواهد داد.
آلکساندر لیتوینینکو افسر اطلاعاتی سابق سازمان اطلاعات خارجی روسیه و منتقد دولت «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور این کشور بود که بر اثر آلودگی با رادیواکتیو در روز ۲۳ نوامبر ۲۰۰۶ در شهر لندن به طور مرموزی جان باخت. او همچنین مامور سرویس اطلاعاتی بریتانیا بود و برای این کشور جاسوسی می کرد. از نظر مسکو آلکساندر لیتوینینکو یک خائن بود.
4 روز بعد، «ترزا می» نخست وزیر انگلیس اعلام کرد که پلیس ماده ای که به مسمومیت سرگئی اسکریپال و دخترش منجر شده را شناسایی کرده است: این ماده به «نوویشوک» که در سال 1970 توسط شوروی ساخته شده بود، شباهت دارد. به گفته انگلیسی های، هیچ کشوری جز روسیه از فرمول این ماده سمی مطلع نیست. ترزا می لحظه ای درنگ نکرد و به روسیه اولتیماتوم داد که تا نیمه شب 13 مارس توضیحات کامل خود در این خصوص را ارائه کند. وی تاکید کرد؛ پیش از تصمیم گیری در این خصوص باید مشخص شود که آیا روسیه در این ماجرا دست داشته یا این که این کشور کنترل خود روی زرادخانه های شیمیایی اش را از دست داده است. اگر توضیحات روسیه در باره مسمومیت سرگئی اسکریپال به اندازه کافی قانع کننده نبود، لندن این ماجرا را حمله به خاک انگلیس قلمداد کرده و روسیه می بایست منتظر عواقب چنین اقدامی باشد.
مسکو به این درخواست رسمی لندن توجهی نکرد. ولادیمیر پوتین در مصاحبه با شبکه بی بی سی، از انگلیس خواست پیش از ایجاد دردسر برای یک قدرت هسته ای مهم در جهان، از درآمیختن مسایل با یکدیگر دوری نماید. وزارت امور خارجه روسیه نیز به طور مودبانه ای از مقامات انگیسی درخواست کرد که منطبق با کنوانسیون سلاح های شیمیایی، نتیجه تحقیقات انجام گرفته، نمونه ای از عامل اعصاب و یا لااقل اطلاعاتی مشخص و ملموس را به مقامات مسئول ارائه کند.
اما انگلیس درخواست اقدام در چهارچوب اصول بین المللی را تحقیرآمیز قلمداد کرده و به آن توجهی نکرد.
همزمان با این اتفاق و ماجراهایی که در پی آن رخ داد، جهان دریافت که ترزا می کمی دروغ گفته است. روسیه – برخلاف آمریکا که همچنان زرادخانه سلاح های شیمیایی خود را حفظ کرده - سلاح های شیمیایی خود را مدت ها قبل و حتی پیش از زمان تعیین شده، نابود کرده است. از طرف دیگر کاشف ماده شیمیایی "عامل اعصاب"، 20 سال پیش به آمریکا مهاجرت کرده است. وی 10 سال پیش در کتابی روند ساخت این ماده را تشریح کرد. چگونگی ساخت عامل اعصاب دیگر یک راز سر به مهر نیست.
سرگئی اسکریپال
در این بحبوحه انگلیس در گوشه و کنار جهان از حمایت هایی برخوردار شد. کشورهای منطقه دریای بالتیک و لهستان که همواره و بی قید و شرط از انگلیس حمایت می کنند، اولین کشورهایی بودند که وارد عمل شدند. البته اگر این کشورها در حمایت از انگلیس از دیگران پیشی نمی گرفتند، جای تعجب داشت. فرانسه و آلمان از نظر حمایت بی قید و شرط از انگلیس در جایگاه دوم قرار دارند. از این رو پاریس و برلین نیز در این ماجرا حمایت خود از لندن را اعلام کردند. «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه آمریکا نیز از قربانیان مظلوم این ماجرا حمایت کرد. البته، این حمایت چندان مهم نبود، چرا که وی چند ساعت بعد از اعلام مواضع خود، از این سمت برکنار شد.
همزمان با اعلام حمایت ها از گوشه و کنار جهان، وزارت امور خارجه انگلیس ویدئویی تبلیغاتی منتشر کرد که روسیه در آن برهم زننده نظم در جهان معرفی می شد.
روسیه به اولتیماتوم انگلیس توجهی نکرد و ترزا می به برگزاری شورای امنیت ملی مبادرت کرد. روز چهارشنبه نیز اتفاقاتی رخ داد که همه از آن مطلع هستند.
ترزا می در جمع نمایندگان پارلمان انگلیس اعلام کرد که سرگئی اسکریپال را روسیه مسموم کرده است. وی تاکید کرد؛ ما به روسیه برای ارائه توضیحات فرصت دادیم. اما این کشور توضیحی ارائه نکرد. موضوع این است که روسیه با کمک هکرها، نیروهای مسلح و اقدامات تبلیغاتی در هر کجای جهان مداخله می کند. زمان آن فرا رسیده است که روسیه پاسخی جدی و تعیین کننده دریافت کند. ما 23 دیپلمات روس را اخراج می کنیم. (البته نمایندگان پارلمان علاوه بر دیپلمات های روس، خواستار اخراج سفیر روسیه در لندن نیز بودند.) ما همچنین دعوت از سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه برای سفر به انگلیس را نیز لغو می کنیم. خانواده سلطنتی ما برای دنبال کردن جام جهانی به روسیه نخواهند رفت و هیات دولتی از انگلیس راهی این کشور نخواهد شد. (نمایندگان پارلمان انگلیس خواستار شرکت نکردن تیم فوتبال این کشور در رقابت های جام جهانی شدند، اما ترزا می این اقدام را غیرممکن خواند.)
ترزا می در ادامه گفت؛ ما با جدیت درباره استقلال مان در بعد تامین انرژی با اروپا گفت و گو خواهیم کرد.
در این قسمت از سخنان ترزا می، نمایندگان در اعتراض گفتند، اگر برلین متحد ماست می بایست پروژه ایجاد خط لوله گازی یبن آلمان و روسیه را کنار بگذارد.
ترزا می ادامه داد؛ ما برای گفت و گو در خصوص این ماجرا خواستار برگزاری نشست ناتو خواهیم شد. امکان توقیف دارایی های روسیه به دلیل استفاده از این امکانات علیه کشور ما وجود دارد. اقتصاد روسیه به اندازه یک دوم اقتصاد ما نیست. ما اقتصاد این کشور را بیش از پیش تضعیف می کنیم. (البته کنجکاویم که بدانیم ترزا می این ارقام را چطور تهیه کرده است. چرا که اقتصاد روسیه از نظر تولید ناخالص ملی 60 درصد قوی تر از انگلیس است و قدرت خرید مردم روسیه دو برابر بیشتر از مردم انگلیس ارزیابی می شود.) ما با کمک جهانیان، مانع حمله روسیه خواهیم شد.
اظهارات ترزا می تشویق و خوشحالی نمایندگان پارلمان انگلیس را به دنبال داشت، چرا که آن ها احساس می کنند بعد از مارگارت تاچر یک "زن آهنین" دیگر در راس کشورشان قرار گرفته است.
این خلاصه تمامی ماجرا بود.
حال اولین نتیجه گیری:
کاربران اینترنت در جهان ترزا می را به سخره گرفته و این سوال را مطرح کردند؛ مدارک و شواهدی که ترزا می در دست دارد چه هستند؟ البته اگر مدارکی در اختیار داشته باشد. در روسیه در شبکه های اجتماعی تصاویر و اشعار اهانت آمیزی علیه ترزا می منتشر می شود. کاربران شبکه های اجتماعی در انگلیس نیز برای استهزاء نخست وزیر کشورشان، با در هم آمیختن دو واژه برگزیت و نوویشوک، واژه جدید «بریکس شوک» را خلق کرده اند و می گویند، نخست وزیر با بریکس شوک انگلیس را مسموم کرده است. یکی از کاربران به خود جرات داده و این پرسش را مطرح کرده است: "چرا روسیه باید خائنی را مسموم کند که سال ها در زندان های این کشور بوده است؟ چرا این ماجرا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری روسیه جنجالی شده است؟" آن چه تاکنون تحقیقات نشان داده پاسخی این چنینی است: "روسیه نظم جهانی را بر هم می زند."
رهبران کشورهای غرب اروپا نیز به ما می گویند، به کار گیری سلاح شیمیایی کار بسیار بدی است و باید تحقیقاتی جامع و عمیق در رابطه با این ماجرا انجام بگیرد. این کشورها از روسیه می خواهند در این تحقیقات مشارکت کند.
شرکت گازپروم فعال در بخش نفت و گاز، از تصمیم خود برای تعطیلی دفتر خود در لندن و توقف فعالیت هایش در انگلیس خبر داد.
تمامی کارشناسان و تحلیل گران برای ارائه پاسخی به این دو سوال شتابزده تلاش می کنند: این ماجرا بیانگر چیست؟ و دیگر آن که؛ چرا آن ها (انگلیس و حامیانش) این طور خود را به سخره گرفته اند؟
اما من قصد دارم به جنبه ای دیگر از این ماجرا اشاره کنم: چرا این ماجرا همه را مبهوت کرده است؟ برای این که جهانیان از تضاد بین آن چه انگلیس خود را معرفی می کند و آن چه که عملا نشان می دهد، شوکه شده اند. اگر به جای انگلیس کشوری دیگر مثل اوکراین چنین رفتاری از خود نشان داده بود، همه این واکنش را دیوانگی قلمداد می کردند و هیچ کس به آن توجهی نمی کرد.
همه ماجرا همین است. ما از انگلیس تصویری کلیشه ای در ذهن داریم که انگلیسیها فعالانه آن را نشر می دهند. بر اساس تصویر ارائه شده، انگلیسی ها شاید افراد سربه زیری باشند، اما در لندن زنان و مردانی بسیار هوشمند، فرهنگی و در عین حال تهاجمی حضور دارند که عصبی و متنشنج نمی شوند و با آرامش خیال جهان را اداره می کنند.
اما ما واقعیت انگلیس را طور دیگری دیدیم. ما دیدیم که زن آهنین لندن فریاد می زند، «آه خدای من، یک نفر جاسوس مرا کشت!» زن آهنین به روسیه اولتیماتوم می دهد، اما جز صدای جیرجیرک ها چیزی نمی شنود.
زن آهنین از برلین می خواهد طرح ایجاد خط لوله گازی را متوقف کند، اما این بار حتی جیرجیرک ها هم از صدا افتادند. این رویدادها از نظر ما غافلگیر کننده قلمداد می شوند. اما همه این ها عادی هستند.
ما در قرن بیست و یکم شاهد همزیستی دو انگلیس هستیم: انگلیس واقعی که نخست وزیرش، خود در بحران فرورفته و می خواهد دیگران را سر عقل بیاورد و انگلیسی خیالی که در آن ابرمردان با کت های انگلیسی بر مسند قدرت نشسته، مثل اشراف چای نوشیده و به توطئه گری های شیطانی شان مشغولند. 114/111
مترجم: علیرضا فراهانی
بیشتر بخوانید:
احضار سفیر بریتانیا در روسیه
افزایش تنش میان روسیه و بریتانیا؛ حمایت ناتو و آمریکا از لندن/ تحلیل
ترامپ: مسکو در مسمومیت جاسوس روس دست داشت
