«نورسلطان نظربایف» رییس جمهوری قزاقستان روز پنجشنبه (15 مارس) در نشست سران پنج کشور آسیای مرکزی در آستانه با ابراز نگرانی از شرایط امنیتی منطقه گفت، همکاری نهادهای امنیتی کشورهای منطقه برای مبارزه با تروریسم و افراطی گری ضروری است.
نظربایف در این اجلاس با اشاره به اراده قزاقستان برای گسترش همکاری با همسایگانش گفت، آستانه برای ایجاد زیر ساخت‌های ترانزیتی در حمل و نقل محموله ها از طریق قزاقستان تا چین، خلیج فارس و روسیه و اروپا تلاش خواهد کرد.
«امامعلی رحمان» رییس جمهوری تاجیکستان نیز گفت، چالش ها و تهدیدها امنیتی، افراطی گری، قاچاق مواد مخدر و جرایم سازمان یافته فراملی ایجاب می کند تا کشورهای منطقه با نشان دادن واکنش سریع، سازو کارهای اثربخش را در برابر این تهدیدات به کار ببرند؛ اما «شوکت میرضیایف» رییس جمهوری ازبکستان در این نشست بر اهمیت گسترش همکاری های بازرگانی و اقتصادی، تعامل در حوزه تامین امنیت و ثبات منطقه ای تاکید کرد.
در حالیکه رییس جمهوری قرقیزستان و رییس مجلس ترکمنستان بر همکاری های متقابل منطقه ای تاکید کردند، بدون اینکه قالب مشخصی برای این قبیل همکاریها تعریف کنند.
نگاهی به اظهارات مقامات حاضر در این اجلاس نشان می دهد که ایشان در موضوع همکاری منطقه ای اتفاق نظر دارند اما هر یک از زاویه دید و بنابر اولویت ها و نگرانی های خود قصد دارد این همکاری را پیکره بندی، سازماندهی و تعریف کنند.
حال آنکه نوعی فشار و قدرت نامحسوس ناشی از ترغیب فضای بین المللی و محیطی کشورهای آسیای مرکزی را ناگزیر به تعریف همکاری بر اساس ضروریات و اقتضائات محیطی و منطقه ای می کند.
در این میان بر سر آنچه بیش ازهمه وفاق عمومی وجود امنیت به مفهوم عام کلمه در منطقه و تروریسم است. موضوعی که همه توان بالقوه کشورهای منطقه را برای مقابله با این پدیده متوجه خود ساخته است.
واقعیت آن است که امریکا همچنان جسته گریخته با داشتن داعیه نگرش جهانی در پی تغییرهای زودگذر و پایدار است و سیاستهای خود را با هدف منافع حداکثری در منطقه جستجو می کند. اتحادیه اروپا نیز همچنان خود را پیرو رویکردهای واشنگتن در منطقه میداند و بازیگرانی همچون روسیه و چین علاوه بر اهداف ژئوپلیتیک و توسعه حوزه نفوذ خود، نگرانی های امنیتی ویژه ای دارند.
مجموعه شرایطی که موضوع منازعه و رقابت قدرتهای بین المللی در منطقه را به نگرانی های امنیتی رهبران کشورهای منطقه افزوده است.
وجود منابع انرژی در برخی کشورهای منطقه، موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک در کنار فقر موجود در برخی کشورها که بستر نفوذ اقتصادی بازیگران خارجی را در منطقه فراهم کرده است بخشی از مسائلی است که بر گستره دغدغه های مقامات جمهوری های منطقه افزوده است و موضوع تروریسم اعم از تسرّی ناامنی تروریسم از افغانستان و یا ورود آن به جمهوری های منطقه از رهگذر جریانهای تکفیری و وهابی نوظهور نظیر داعش بخش دیگری از این نگرانی ها را نشان می دهد.
عواملی که رهبران جمهوری های آسیای مرکزی را به تهیه و تدوین برنامه ای مدون برای مقابله با مظاهر ناامنی گرد هم آورده است تا با در نظر گرفتن مجموع ملاحظات سیاست خارجی و داخلی و براساس توانمندیها و نیازها و ضرورتهای خود در این خصوص تصمیم گیری کنند. موضوعی که آمنه شیرخانی کارشناس مسائل منطقه علت آنرا چنین عنوان کرده است.
امروزه امنیت از بعد محدود نظامی خارج شده و اشکال اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، زیست محیطی و... بخود گرفته است و از آنجا که نبود امنیت در یک منطقه میتواند بر ابعاد امنیت جهانی تأثیرگذار باشد؛ لذا امنیت آسیای مرکزی به دلیل ویژگیهای خاص خود نمی تواند جدا از امنیت جهانی باشد؛ از اینرو قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای که منابع آنها در برخی مواقع همسوسس نشان داده است به ایجاد رقابت و بازی با حاصل جمع صفر روی آورده اند.
وضعیتی که سبب نگاه متفاوت هر یک از جمهوری های منطقه ای به مقوله امنیت شده و در عین حال بر تلاش انها برای برقراری امنیت در منطقه افزوده است.
114/110
نویسنده: امیر حسین اسداله منفرد
بیشتر بخوانید:
تشدید ترویج ایدئولوژی داعش در آسیای مرکزی/ تحلیل
هشدار درباره احتمال حمله گروه های تروریستی به جمهوری های آسیای مرکزی / تحلیل
مبارزه با تروریسم، بهانه آمریکا برای حضور در آسیای مرکزی است
