حکمت حاجی‌اف، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان رویدادهای منطقه "سومقاییت" Sumqayit در حومه باکو پایتخت این کشور در سال 1988 میلادی را طراحی سازمان های اطلاعاتی اتحاد جماهیر شوروی (KGB) و ارمنستان دانست.
در حادثه سومقاییت جمهوری آذربایجان در سال 1988 میلادی ، 26 ارمنی و 6 آذری کشته شدند. برخی از سیاستمداران منطقه وقوع این حادثه تلخ را مقدمه چینی به منظور ایجاد تنش میان آذری زبان ها و ارامنه منطقه قفقاز جنوبی دانستند.
این در حالی است که، تنش های آذری ها و ارامنه در شمال ارس بیش از یکصد سال قدمت دارد. درحقیقت، درگیری های باکو درسال 1905 و 1907 میلادی - که به کشته و مجروح شدن صدها آذری و ارمنی منجر شد - از خصومت دو طرف نسبت به یکدیگر در طول تاریخ حداقل یکصد سال گذشته حکایت دارد.
با وجود این سابقه، به نظر می رسد مقام های دولت باکو به منظور تحت الشعاع قراردادن وقایع تاریخی و مناقشه ارضی با ارامنه، به طرح موضوعات تاریخی در رسانه های باکو اقدام کرده اند.
به عنوان مثال، از زمان استقلال جمهوری آذربایجان در سال 1991 میلادی، رسانه های آذری همواره ارتش سرخ مسکو را به کشتار مردم غیرنظامی جمهوری آذربایجان در روز بیستم ژانویه سال 1990 میلادی معرفی می کرده اند.
در حالی که پس از بیش از دو دهه، اسناد منتشر شده جدید حاکی از آن است که نظامیان ارتش سرخ شوروی به درخواست و دعوت رسمی "آرتور راسی زاده" ازمقام های وقت جمهوری سوسیالیستی آذربایجان به باکو گسیل شدند و در کشتار مردم غیرنظامی جمهوری آذربایجان مشارکت داشتند.
به باور کارشناسان سیاسی، در حوادث تلخ سومقائیت در سال 1988 میلادی نیز رویدادهای مشابهی رخ داده است.
به هر حال، در پی برخی اختلاف نظرها و تنش ها میان آذری زبانها و ارامنه شمال ارس، شبه نظامیان ارامنی بین سال های 1992 تا 1994 میلادی در مجموع هشت شهرستان جمهوری آذربایجان را تصرف و اشغال کرده اند.
قره باغ مانع جدی بر روابط دو کشور همسایه جمهوری اذربایجان و ارمنستان
"کنستانتین زاتولین" Constantine Zatulin نایب رئیس کمیسیون امور "کشورهای همسود" در دومای دولتی روسیه در مصاحبه با مطبوعات ارمنستان اعلام کرد:
"مناقشه قره باغ بدون نشان دادن روحیه از خودگذشتگی از سوی طرفین درگیر، هیچ نتیجه ای به دنبال نخواهد داشت".
کنستانتین خاطرنشان کرده است: قره باغ کوهستانی به هیچ عنوان نمی تواند به ترکیب جمهوری آذربایجان بازگردانده شود و مقام های دولت باکو بایستی از این خواسته خود صرفنظر کند" .در یک جمعبندی از اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان ، می توان گفت : مقام های دولت باکو با طرح مسائل تاریخی امکان تحقق خواسته های خود را نخواهند داشت . شکی نیست که ، دولت الهام علی اف صرفا" با مرور وضعیت جاری و نگاه هوشمندانه به آینده و همکاری با دولت های مستقل منطقه ، امکان بازگردادندن آوارگان آذری را به خانه و کاشانه شان در اراضی اشغالی جمهوری آذربایجان به دست خواهد آورد.
137/110
نویسنده: محمد علی طالبی
بیشتر بخوانید:
باکو خواستار برقراری مذاکرات برای حل مناقشه قره باغ شد
درخواست از جمهوری آذربایجان و ارمنستان برای کاهش تنش در منطقه قره باغ/ تحلیل
گزارش: مناقشه قره باغ و 20 سال مذاکرات نافرجام
