«سیامک کاکایی»، پژوهشگر مسائل ترکیه، در گفت‌وگو با «شرق» درباره همه‌پرسی گفت اردوغان به شدت خواهان این است تا با تغییر قانون اساسی دایره زمامداری‌اش را وسیع‌تر کند.
همه‌پرسی ترکیه، ساختار سیاسی این کشور را با چه شرایط جدیدی مواجه می‌کند؟
همه‌پرسی قانون اساسی ترکیه که پس از اصلاحات در قانون اساسی انجام می‌گیرد، مرحله‌ای مهم در تاریخ سیاسی این کشور به شمار می‌رود؛ به‌طوری‌که نتیجه این همه‌پرسی وضعیت ساختار سیاسی ترکیه را معلوم خواهد کرد. همچنین باید تشریح کرد در اصلاحات قانون اساسی تغییر نظام سیاسی از پارلمانی به ریاستی پیش‌بینی شده است که در این حالت اختیارهای بیشتری به رئیس‌جمهور داده می‌شود تا بتواند با اختیار عمل بیشتری کشورداری را برعهده گیرد.
می‌توان دلیل اصلی این اتفاق را صرفِ افزایش اختیارهای رئیس‌جمهور دانست؟
رجب طیب اردوغان که در چند وقت اخیر مشکلات و موانع زیادی را پیش‌ِروی خود دید، به این فکر افتاد تا با برگزاری رفراندوم در قالب سیمای رئیس‌جمهوری مقتدر برود و با استفاده از اختیارات جدید چهره و وجهه‌ای سلطانی به خود بگیرد که این مهم برای او با رأی مثبت مردم ميسر می‌شود.البته ظاهرا دامنه تغییرها به اختیارهای ریاست‌جمهوری منتهی نمی‌شود.
تغییر در شمار نمایندگان پارلمان یکی دیگر از اهداف رفراندوم است که به‌طور طبیعی در سیاست‌های جاری احزاب ترکیه فضایی متفاوت را پدید می‌آورد. همچنین در صورت رأی‌آوری تغییر در قانون اساسی، رئیس‌جمهوری از این پس این اختیار را دارد که بنا بر دلیلی که برای او محرز است، تصمیم به انحلال مجلس بگیرد که این موضوع یکی از نکته‌هایی است که به‌طور جدی درباره تبعاتش بحث‌های زیادی طرح کرده است.
پیش‌بینی‌تان از نتیجه رفراندوم چیست؟ قرار بر این بود که تغییرهای مورد نظر دولت مستقر، در مجلس به تصویب برسد که چون تعداد پارلمان‌نشینانی که به این تغییرات رأی مثبت دادند، به حدنصاب دوسوم نرسید بنا‌بر‌این، براساس قانون اساسی قرار بر این شد تا رفراندوم تکلیف این مسئله مهم را روشن کند.
مخالفان و موافقان چقدر در ساختار سیاسی ترکیه نقش دارند؟
مخالفان همه‌پرسی را می‌توان در میان طرفداران حزب جمهوری خلق‌ها، کردها و برخی از ملی‌گرایان متعصب و البته طرفدارانی از جنبش فتح‌الله گولن و همچنین بخش نه‌چندان پررنگ از علویون مشاهده کرد. اما در مقابل حزب عدالت و توسعه با توجه به تبلیغات گسترده شخص اردوغان و دولتمردان ترکیه، اسب خود را برای همه‌پرسی زین کرده‌اند تا بتوانند به خواسته مهم خود برسند.
درعین‌حال، شماری از هواخواهان حزب حرکت ملی دولت باغچلی هم از تغییر قانون اساسی حمایت کرده‌اند.
دولت چه راهکارهایی را برای کسب نتیجه مطلوب انجام داده است؟
آنچه در ماه‌های گذشته مشاهده شده، این است که دولت عدالت و توسعه و به‌طور چشمگیرتر، شخصِ رجب طیب اردوغان در قالب کمپین‌ها سخنرانی‌ها و ایجاد فضایی روانی تلاش کرده‌اند مردم را به رأی‌دادن به همه‌پرسی تشویق کنند.
آیا می‌توان این‌طور گفت که اختلاف‌نظرهای پیش‌آمده با کشورهایی مانند آلمان، هلند و اتریش در رأی مردم اثری احتمالی خواهد گذاشت؟
نمی‌توان درباره این پرسش، جوابی دقیق داد. اما این را می‌توان گفت كه تنش با این کشورهایی که شما از آنها اسم بردید، باعث شد فضایی برای رئیس‌جمهور ترکیه فراهم شود تا با شدت بیشتری در جهت همراه‌سازی و ایجاد جو روانی در مسیر رأی به همه‌پرسی حرکت کنند. درهمین‌حال، برخی از رسانه‌های دولتی چنین وانمود می‌کنند اگر همه‌پرسی رأی نیاورد، ممکن است انتخابات زودهنگام برگزار شود که این دیدگاه نشان می‌دهد اردوغان عزم تغییر قانون اساسی و تصویب نهایی آن را دارد.113/111
