انتخابات پارلمانی عراق اکتبر 2021 برگزار شد. 8 ماه از انتخابات می‌گذرد و با گذر زمان نه تنها بن‌بست سیاسی در این کشور روند کاهش پیدا نکرد بلکه حتی شدیدتر نیز شده است.
ترکیب پارلمان و اینکه هیچ جریانی قادر به تشکیل اکثریت مطلق نیست به همراه اختلاف‌ها میان دو جریان شیعی صدر و چارچوب هماهنگی را می‌توان عامل اصلی بروز و تداوم بن‌بست سیاسی در عراق عنوان کرد.
در پارلمان کنونی عراق جریان صدر با 73 کرسی بیشترین کرسی‌های پارلمان 329 نفری را در اختیار دارد. به همین دلیل نیز مقتدی صدر، رهبر جریان صدر عراق، این جریان را اصلی‌ترین جریان سیاسی کنونی عراق می‌داند و در عین حال، معتقد است این جریان است که باید تعیین کند چه دولتی در عراق تشکیل و چه شخصی به خصوص برای پست نخست وزیری معرفی شود.
صدر روز پنجشنبه گذشته به نمایندگان این جریان در پارلمان دستور داد از پارلمان استعفا دهند و اعلام کرد: «اکثریت برای ماست نه دیگری، من در دولت توافق شرکت نخواهم کرد.»
این رویکرد صدر در 8 ماه گذشته با مخالفت چارچوب هماهنگی شیعه مواجه شد چرا که این جریان معتقد است ترکیب پارلمان کنونی به گونه‌ای نیست که یک جریان بتواند دیگر گروه‌ها را در چینش قدرت نادیده بگیرد. چارچوب هماهنگی شیعه معتقد به تشکیل دولت توافق ملی است، موضوعی که صدر با آن مخالفت می‌کند. این تقابل به عامل مهم و اصلی برای تداوم حتی شدیدتر شدن بن‌بست سیاسی در عراق تبدیل شده است.
مقتدی صدر پیش از این از طریق ائتلاف با حزب دموکرات کردستان و ائتلاف اهل سنت التقدم به ریاست محمد الحلبوسی تلاش کرد اکثریت پارلمانی را تشکیل دهد، اما شمار نمایندگان این سه جریان به اندازه‌ای نبود که منجر به تشکیل اکثریت شود. بر همین اساس، صدر به چارچوب هماهنگی و متحدانش 40 روز فرصت داد تا عراق را از بن‌بست کنونی خارج کند که این جریان هم موفق نبود.
شکست هر دو جریان برای خارج کردن عراق از بن بست سیاسی نشان داد که تنها راه نیل به این هدف، کنار گذاشتن اختلاف‌ها میان جریان صدر و چارچوب هماهنگی است، اما الگوی رفتاری صدر و به خصوص دستور وی برای استعفای نمایندگان وابسته به این جریان و تأکید وی بر تشکیل دولت اکثریت ملی، نشان می‌دهد که نه تنها نمی‌توان انتظار اجماع و کنار گذاشتن اختلاف‌ها را داشت بلکه بن بست کنونی شدیدتر خواهد شد.
اگرچه نمایندگان جریان صدر در واکنش به دستور مقتدی صدر، استعفا خود را امضا کردند، اما هنوز این استعفاها به پارلمان عراق ارائه نشد و حتی ممکن است ارائه نیز نشود. در صورت استعفا نمایندگان جریان صدر، احتمال انحلال پارلمان عراق نیز قوت می‌گیرد چرا که این جریان 73 کرسی پارلمانی را در اختیار دارد. «سروه عبدالواحد» از رهبران جنبش «نسل نو» در توییتی نوشت: «ما نمایندگان جنبش نسل نو از اقدام مقتدی صدر استقبال و به انحلال پارلمان و حرکت به سمت انتخابات زودهنگام دعوت می‌کنیم.»
سوال مهم این است که اگر پارلمان کنونی منحل شود، آیا پارلمان آینده می‌تواند منجر به تشکیل دولت اکثریت ملی مورد نظر مقتدی صدر شود یا خیر؟ اگر چنین نشد چه ضمانی برای شکل نگرفتن بن بست سیاسی مجدد و قرار نگرفتن عراق در دور باطل «بن بست- انتخابات» وجود خواهد داشت؟
نویسنده: سيد رضی عمادی
112
بیشتر بخوانید:
نشست پارلمان عراق به حد نصاب نرسید/تعویق دوباره انتخاب رئیس جمهوری
