استقبال از ماه خدا

بهاری پرشکوفه از راه رسیده و دگر بار، بهار رمضان را بشارت داده است. بوی گل و سنبل و بنفشه در خانه ها با عطر رمضان در آمیخته است.

ماه رمضان رسیده با شب‏های الهام بخش، روزهای آموزنده و فضای آکنده از شمیم خاطرات و عبرت‌هایش که مایۀ جدیت و نظم در زندگی است. بار دیگر، روزه می‌‏‌گیریم، از شوق اُنس با خدا سرشار می شویم، شب زنده‏ داری می‌‏کنیم، همراه با مردمانی که دست به آسمان از پروردگار خویش  مغفرت و رحمت واسعه الهی را طلب می‌کنند.

و در پایان، عید را با شادمانی و خشنودی جشن می‌گیریم و سپس، بار دیگر به زندگی عادی باز می‌گردیم. در حالی که انسانی نو با انگیزه و جوششی نو  در درون خود پدید آورده ایم.  

و البته این امر زمانی تحقق می یابد که بدانیم روزه چیست و روزه دار واقعی کیست؟ با این چنین شناختی، روزه داری نخستین گام در ساختن فرد و امت اسلامی است، تمرینی برای جهاد و آمادگی برای نبرد، و آغاز بازگشت به سوی خدا.

رمضان آمده آهنگ سحر ساز کنید

 با مناجات و غزل بر دو جهان ناز کنید

دست‌ها را برسانید به معراج دعا

تا خدا با نفسی سوخته پرواز کنید

امسال خانه تکانی برای نوروز با خانه تکانی دل برای استقبال از ماه رمضان پیوند خورده است. همچنانکه زنان خانه ها را پاکیزه و مرتب می کردند، جوانان و نوجوانان شهر و روستا خانه های خدا را برای انجام مراسم معنوی نیایش و دعا، پاکیزه و عطر آگین کرده اند.

خداوند یکتا در آیه 125 سوره بقره می‌‌فرماید: "ما از ابراهیم و اسماعیل پیمان گرفتیم که خانه خدا را برای حضور مردم و کسانی که می ‌خواهند در مساجد به اعتکاف و عبادت بپردازند، پاکسازی کنند."

اینک ماه رمضان آمده است و مردم با شورو شعف به این سنت الهی جامه عمل ‌پوشاننده و با یاری و همدلی هم، اقدام به غبارروبی و عطر افشانی مساجد و آراستگی ظاهر و باطن خود کرده اند.

رمضان برترین ماه برای رنگ خدا گرفتن و شروعی مجدد برای تحول و نو شدن است. رسول گرامی اسلام (ص) در خطبه شعبانیه این ماه را ماه مهمانی خدا می خواند و می‌فرماید:

"ای مردم! روی آورده به شما ماه خدا با برکت، رحمت و مغفرت؛ ماهى که در پیشگاه الهی از همه ماه‌ها برتر است و روزهاى آن، برتر از همه روزها و شب‌هاى آن، برتر از همه شب‌‌هاست. ساعات آن نیز برتر از همه ساعات است و این، ماهى است که در آن به مهمانی خدا فراخوانده شده‌اید. در این ماه، نَفَس‌هاى شما تسبیح، و خوابتان عبادت است. عمل شما در این ماه، مورد پذیرش درگاه خدا و دعایتان مستجاب است."

البته همچنانکه حضور در هر مهمانی آدابی دارد؛ مهمانی ماه رمضان نیز با آدابی خاص همراه  است. با این تفاوت که در ضیافت‌های دیگر، مهمان و میزبان، هر دو از بندگان خدا هستند؛ اما در ضیافت ماه رمضان، خداوند میزبان، و بندگان، مهمان اویند. ازاین‌رو، باید آداب مهمانی را بیشتر رعایت کنیم.

اهل بیت علیهم السلام برای ورود به ماه رمضان، نخست به استقبال ماه رمضان می‌رفتند و در قالب‌های مختلف، مانند خواندن دعای رؤیت هلال و یا اهتمام به پاکی  ظاهری و معنوی خود‌، آماده ماه رمضان می‌شدند.

آمادگی به گونه‌ای بود که در آنان تحول ایجاد می‌شد. سید بن طاووس نقل مى‏ کند: "وقتى ماه مبارک رمضان فرا مى‏ رسید، رنگ چهره پیامبر اکرم-صلی الله علیه و آله- تغییر می‌کرد و بسیار به نماز و دعا مى‏ پرداخت."

یکی از آداب ماه رمضان، شکر و سپاس پروردگار است.

«أبوزکریا یحیی بن شرف النووی» (631 قمری - 676 قمری) مشهور به امام النووی عالم مسلمان، در کتاب «الاذکار» می‎گوید: "بدان که برای کسی که نعمتی جدید شامل حالش شده، و یا اینکه مصیبتی از وی دفع شده، مستحب است که سجده شکر در مقابل الله تعالی بجا آورده و آن‎گونه که شایسته بارگاه رب العالمین است حمد و ثنای او را بگوید. توفیق عبادت و بندگی از بزرگترین نمعت‎های خداوند بر بنده است. لذا همین‎که یک مسلمان در حالی ماه رمضان را دریابد که در سلامتی کامل به سر می‎برد، این خود نعمت بسیار بزرگی است که استحقاق شکر و سپاس پروردگار را دارد."

حضرت سجاد (ع) با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان می فرمودند: "الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی حَبَانَا بِدِینِهِ، وَاخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ، وَسَبَّلَنَا فِی سُبُلِ إِحْسَانِهِ... جَعَلَ مِنْ تِلْکَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ، شَهْرَ الصِّیَامِ، وَشَهْرَ الْإِسْلَامِ، وَشَهْرَ الطَّهُورِ، وَشَهْرَ التَّمْحِیصِ، وَشَهْرَ الْقِیَام‏...حمد و سپاس خداوندى که دین خود را به ما ارزانى کرد و ما را به آیین خویش اختصاص داد و به راه‌هاى احسان خود درآورد و یکى از آن راه‌ها که در برابر ما گشوده، ماه او، ماه رمضان است؛ ماه صیام و ماه اسلام، ماه پاکیزگى ازآلودگى‏ ها، ماه رهایى از گناهان و ماه برپایی نماز."

یکی دیگر از آداب رفتن به مهمانی ماه خدا، طهارت قلبی و ذکر و یاد خداوند است. این کار موجب نشاط  و شادابی درون می شود. البته برای بسیاری ممکن است این سئوال ایجاد شود که چگونه چندین ساعت نخوردن و نیاشامیدن و تحمل عطش و گرسنگی نشاط می آورد؟

در پاسخ این سوال باید گفت وقتی انسان بداند تمام کارهای او در محضر الهی صورت می گیرد و خالق یکتا از تمام حوادثی که برای او پیش می آید آگاهی دارد، این امر باعث نشاط در انسان موحد می شود؛ زیرا او می داند که خداوندِ دانا و توانا ناظر بر اعمالش بوده و کارهای او را بی پاداش نمی گذارد، وعده  پاداش و نیز تحقق آن از طرف خداوند نیز موجب امیدواری و در نتیجه لذت او در دنیا می شود، و کسب این لذت برای او نشاط آور است.

روزه گرفتن مثل ورزش کردن، گرچه خستگی می آورد اما موجب سلامتی و نشاط می شود.

آیت الله جوادی آملی، فقیه و مفسر قرآن و از مراجع تقلید، در این باره می گوید: "مرحوم بوعلی سینا مثالی ذکر می‌کند و می‌گوید انسان روحی دارد و بدنی، نه بدن اصل است، نه همتای همند، برای اینکه بدن را روح دارد اداره می‌کند. این بدن غذا می‌خواهد؛ ولی در حال نشاط و اندوه، ما می‌آزمائیم که این بدن چیزی نمی‌خواهد. اگر کسی ـ ان‌شاءالله ـ برای فرزندش جشنی در پیش داشته باشد این از صبح تا نیمه شب مرتب در حرکت است، به استقبال و بدرقه مهمان‌ها می‌پردازد، از صبح که شروع کرده چیزی نخورده تا نیمه شب، و نیمه شب هم که شد به او شام تعارف می‌کنند، می‌گوید من میل ندارم، از بس خوشحال است، در نشاط و خوشحالی، روح به بدن توجه ندارد، به آن هدف والای خودش متوجه است، چون به بدن توجه ندارد، بنابراین غذا نمی‌خواهد، سالم هم هست؛ ولی می‌گوید میل به غذا ندارم ـ خدای ناکرده ـ در اندوه و غم اگر کسی عزیزی را از دست داد از صبح تا غروب مرتب حمل جنازه و تشییع کردن و دفن کردن و تلقین کردن و بدرقه کردن، نیمه شب کارش تمام می‌شود؛ اما هیچ اشتها به غذا ندارد، چرا؟ چون روحش جای دیگر است؛ بدن، اصل نیست."

ایشان می افزاید: "اگر ما روحانی زندگی کنیم این شکم، مشکل ما نخواهد بود، درد ما این است که ما تمام توجه‌مان به این بدن است، این را رها کنیم ، او برده ماست، اگر برده ما بود، حواس ما جای دیگر بود «شَوْقاً إِلَی الْجَنَّة» بود یا «خَوْفاً مِنَ النَّارِ» بود خیلی توجه نداریم که مرتب به ساعت نگاه کنیم و ببینیم کی اذان می شود. با چنین شوق و نشاطی است که رمضان  سستی و کسالت را از فرد روزه دار زایل می سازد."

در پایان ، با آرزوی توفیق در اطاعت از امر خدا و روزه داری، با مناجات امام سجاد (ع) به استقبال ماه مبارک رمضان می رویم: "سپاس خداى را که به وسیله تو اى ماه مبارک ما را گرامى داشت. خدایا ما را بر روزه و شب زنده داری مان نیرو بخش، و گام‌های مان را استوار کن، و بر کافران پیروزمان گردان، خدایا تو یگانه اى پس برایت فرزندى نیست، و تو بى نیازى پس شبیهى برایت نیست، و تویى عزیز و چیزى عزیزت نکند، و تویى بی نیاز و من تهیدستم، و تویی مولا و من بنده ام، و تویى آمرزنده و من گنهگارم، و تویى مهربان و من خطاکارم، و تویى آفریننده و من آفریده ام، و تویى زنده و من مرده ام، از تو درخواست مى کنم به مهرت که مرا بیامرزى و به من رحم کنى، و از من درگذرى، همانا تو بر هرچیز توانایى."

عسگری

117