به گزارش خبرگزاری ایران پرس، سیدابراهیم رئیسی، پس از افتتاح این سد، در حادثه سقوط بالگرد به فیض عظیم شهادت نایل آمد.
سد «قیزقلعه سی» بزرگترین طرح آبی مرزی شمال غرب کشور روز یکشنبه (30 اردیبهشت) در شهر مرزی خداآفرین با حضور روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان افتتاح شد.
سد «قیزقلعه‌سی» به‌عنوان یکی از بزرگترین طرح‌های آبی کشورمان، تجربه‌ای کم نظیر در حوزه دیپلماسی آب بوده و در شمالی‌ترین مرز‌های ایران به‌طور مشترک با کشور جمهوری آذربایجان بر روی رودخانه مرزی ارس در ۱۹۶ کیلومتری پایین دست سد این رودخانه و ۲۲۰ کیلومتری شهر تبریز به دست مهندسان ایرانی باز طراحی و اجرا شده است.
بتن‌ریزی بالغ بر ۵۰۰ هزار مترمکعب، شش میلیون مترمکعب خاکبرداری و سنگبرداری، بیش از دو میلیون مترمکعب خاک‌ریزی و ۴۲ کیلومتر حفاری تزریق، اجرای دایک و انحراف دو مرحله‌ای مسیر رودخانه به منظور قرارگیری سازه‌های بتنی در بدنه خاکی سد، ویژگی‌های منحصر به فردی به این طرح بخشیده که اجرای آن تماماً توسط مهندسان و متخصصان ایرانی و به‌صورت جهادی و شبانه‌روزی انجام گرفته است.
افتتاح این پروژه ۲۰ ساله که با توان و دانش مهندسان ایرانی طراحی و احداث شده است هر دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان از دستاوردهای اجرای این طرح مهم منتفع می‌شوند. بهره‌برداری از سد قیز قلعه سی؛ حجم آب ذخیر شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیز قلعه سی قرار دارد از طریق کانال و شبکه پایاب به دشت‌های جمهوری آذربایجان شرقی، اردبیل و جمهوری آذربایجان به میزان دو میلیارد متر مکعب در سال تزریق خواهد شد و زمینه توسعه بخش‌های گردشگری، کشاورزی و نیز تولید انرژی برقابی فراهم می‌شود.
این سد ویژگی‌های منحصر بفردی دارد که از جمله آن می‌توان به مواردی چون بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی شمال غرب کشور، تامین آب بزرگترین شبکه آبیاری زهکشی شمال غرب کشور، پیاده سازی دیپلماسی آب و حسن همجواری، افزایش تعاملات میان ایران و جمهوری آذربایجان، تنظیم دو میلیارد مترمکعب آب در سال با تشکیل لکه آبی، توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه واشتغال‌زائی بالغ بر ۴۰ هزار نفر و توسعه فرهنگی بین دو کشور همسایه با حفاظت از پل‌های تاریخی ۱۱ و ۱۵ دهنه خداآفرین اشاره کرد.
در همین راستا سد «خداآفرین» نیز همزمان با افتتاح سد قیزقلعه‌سی به بهره‌برداری رسمی می‌رسد. سد خدا آفرین بخش اول طرح جامع خداآفرین است که در سال ۱۳۸۷ افتتاح شد، اما برای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت آب ذخیره‌سازی شده در این سد، نیاز به اجرای سد قیز قلعه‌سی به عنوان بخش دوم این طرح جامع وجود داشت.
سد خداآفرین در بالادست و سد قیزقلعه سی در ۱۲ کیلومتری پایین دست سد خداآفرین قرار دارد و با وجود سد قیزقلعه سی، امکان بهره‌برداری کامل و آبگیری از سد خداآفرین فراهم می‌شود؛ به طوری که ۷۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی از طریق کانال به منظور آبیاری تامین آب می‌شود، این در حالی است که پیش از افتتاح سد قیزقلعه‌سی امکان تامین آب برای این میزان زمین کشاورزی فراهم نبود.
این سد در عین حال نمادی از دوستی و مودت بین مردم دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان به شمار می رود و دو کشور تقریبا به صورت 50-50 در احداث آن مشارکت داشته اند. احداث و افتتاح این سد از جمله مصادیق روشنی است که نشان می دهد آب های مشترک مرزی با درایت و دوراندیشی مقامات مسئول و در سایه تقویت دوستی و حسن همجواری می تواند به عامل و فرصتی برای تقویت همکاری و همگرایی منطقه ای تبدیل شود و از این جهت می تواند به عنوان الگوی موفق در دیگر مناطق دنیا نیز مورد استفاده قرار گیردو از این دید افتتاح این سد با آثار و پیامدهای مثبت فرامرزی و بین المللی همراه خواهد شد و زمینه های دوستی و صلح را در منطقه تقویت خواهد کرد.
نویسنده: احمد کاظم زاده
117
