قطعنامه پیشنهادی انگلیس، فرانسه و آلمان که با حمایت آمریکا نیز همراه بود در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصویب شود. در این رای گیری ۱۹ کشور از مجموع ۳۵ کشور عضو شورا به قطعنامه پیشنهادی سه قدرت اروپایی و آمریکا رای مثبت دادند، ۱۲ کشور (الجزایر، ارمنستان، بنگلادش، برزیل، کلمبیا، مصر، غنا، هند، اندونزی، پاکستان، آفریقای جنوبی و تایلند) رای ممتنع و روسیه و چین و بورکینا‌فاسو به آن رای مخالف دادند. ونزوئلا نیز به علت پرداخت نکردن حق عضویت، حق شرکت در رای‌گیری را نداشت.
این دومین قطعنامه علیه ایران در شش ماه گذشته و پنجمین قطعنامه پس از اجرای برجام و بسته شدن پرونده ادعاهای پادمانی درباره برنامه هسته‌ای ایران است که کشورهای غربی علیه ایران ارائه می‌کنند. در این قطعنامه از تهران خواسته شده تا برای حل و فصل مسائل ادعایی پادمانی «اقدامات ضروری و فوری» صورت دهد. همچنین این قطعنامه از مدیرکل آژانس می‌خواهد که تا قبل از نشست بعدی شورای حکام در ماه مارس گزارش جامعی از وضعیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران و عدم همکاری‌های ایران با آژانس برای بررسی در نشست ارائه کند.
ترکیب غرب‌گرای اعضا در شورای حکام
به نظر می‌رسد تصویب این قطعنامه را باید در درجه اول ناشی از ترکیب اعضا در شورای حکام آژانس عنوان کرد. 9 کشور اروپایی به همراه آمریکا و کانادا که همواره سیاست‌های ضد ایرانی دارند از جمله کشورهایی هستند که به این قطعنامه رای مثبت دادند. این در حالی است که به جز روسیه، هیچ کشور اروپایی به این قطعنامه رای منفی یا متتنع نداده است. ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و آرژانتین نیز از جمله کشورهایی هستند که اغلب اوقات همسو با سیاست‌های آمریکا حرکت می‌کنند. بنابراین، پیش از تصویب قطعنامه در شورای حکام، کشورهای موسوم به گروه هسته اصلی (Core Group) شامل بلاروس، چین، کوبا، نیکاراگوئه، روسیه، سوریه و ونزوئلا، زیمبابوه و ایران با صدور بیانیه‌ای مشترک در شورای حکام، قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی را محکوم و مصداق سوء استفاده از فرآیند تصمیم‌گیری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توصیف کردند.
قطعنامه‌ای ضعیف و غیراجماعی
نکته دیگر این است که این قطعنامه را می‌توان قطعنامه‌ای ضعیف و به تعبیر وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران «غیراجماعی» توصیف کرد زیرا با احتساب ونزوئلا، 16 کشور عملاً با این قطعنامه موافقت نکردند. به عبارت دیگر، 16 کشور بر این باور هستند که قطعنامه بیش از آنکه فنی باشد، سیاسی است و بیانگر واقعیت برنامه هسته‌ای ایران و تعامل ایران با آژانس نیست.
اقدام سیاسی و ناموجه اروپا و آمریکا
نکته مهم دیگر این است که سه کشور اروپایی با حمایت آمریکا در شرایطی قطعنامه جدید را در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشنهاد و تصویب کردند که حتی منتظر نتایج سفر مدیرکل آژانس به ایران هم نماندند. رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی 13 نوامبر در سفر به تهران با مقامات جمهوری اسلامی ایران دیدار و رایزنی کرد. رافائل گروسی که برای پنجمین بار طی سه سال گذشته به ایران سفر کرد و دیدارها سطح بالایی نیز داشت؛ در اقدامی تازه در سایت‌های هسته‌ای نطنز و فردو از برخی بخش‌های پیشرفته هم بازدید داشت.
نکته مهم دیگر این است که اقدام سه کشور اروپایی و آمریکا را باید اقدامی «کاملاً سیاسی» عنوان کرد که به اعتبار آژانس نیز ضربه جدی وارد می‌کند زیرا آژانس را از ماهیت فنی دور کرد و وارد بازی‌های سیاسی خواهد کرد. در بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز آمده است: «چنین اقدامی، آن هم در زمانی که ایران و آژانس در مسیر تعامل سازنده قرار داشتند، بار دیگر ثابت کرد که سه دولت اروپایی و آمریکا در ادعای خود مبنی بر حفظ اعتبار آژانس به هیچ وجه صداقت ندارند و موضوع هسته‌ای ایران صرفا بهانه و دستاویزی برای پیشبرد اهداف نامشروع آنها است.»
تأکید جمهوری اسلامی ایران بر پیگیری حقوق هسته‌ای
نکته پایانی اینکه، اقدام غیرقانونی سه کشور اروپایی و آمریکا سبب اقدام‌های تازه جمهوری اسلامی ایران برای تأمین منافع هسته‌ای خود خواهد شد. در همین راستا، در پی قطعنامه شورای حکام، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دستور انجام اقدامات موثر، از جمله راه‌اندازی مجموعه معتنابهی از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته از انواع مختلف را صادر کرد. تداوم این رویکردهای خصمانه می‌تواند زمینه اقدام‌های دیگر جمهوری اسلامی ایران برای تحقق حقوق هسته‌ای اش شود.
نویسنده: سید رضی عمادی
/114
