بارهنگ با نام علمیmajor plantago گیاهی است پایا به ارتفاع 8 تا50 سانتیمتر با برگهائی پهن که برروی زمین گسترده می شوند و برروی هربرگی سه تا یازده خط موازی دیده میشود. گلهای آن بصورت سنبله ای و دراز است که درانتهای محور بلندی که از وسط برگهای پهن خارج می شود قراردارد. دانه های بارهنگ که بعد از تکامل گل تشکیل می شوند در همین سنبله ها قراردارند.
قسمت مورد استفاده این گیاه، برگ، ریشه و دانه آن است که درطب سنتی به مصارف درمانی بسیار می رسد. گیاه بارهنگ دارای دوگونه دیگر به نامهایmedia p و lanceolata p نیز می باشد که دارای خواص درمانی مشابه هستند و در منطقه وسیعی ازقاره های آسیا، اروپا، شمال آفریقا و امریکای شمالی می رویند.
در ایران نیز انواع نمونه های بارهنگ در مناطق مختلف بصورت فراوان یافت می شود. مناسب ترین محیط برای رشد آن درکنار چشمه ها، جوبیارها، چمن زارها و نقاط مرطوب است.
بارهنگ دارای خواص درمانی متعددی است؛ ریشه، برگ و دانه این گیاه اثر قابض (ضداسهال) دارد و ازآن بعنوان تصفیه کننده خون، آرام کننده و ضد التهاب برای عوارض تنفسی، رفع ناراحتی های آسم، اسهالهای ساده، ورم مخاط دهان، درد دندان، درد گوش استفاده می گردد. در آلمان آب نبات ساخته شده ازاجزای این گیاه را برای رفع ناراحتی های دستگاه تنفس کودکان به کار می برند.
استفاده از فرآورده‌های بارهنگ در رفع خونریزیهای ریوی، بیماریهای کبدی، زردی و بیماریهای التهابی کلیه و مثانه موثر تشخیص داده شده است. بدین صورت که جوشانده دانه گیاه را مصرف می کنند. البته ذکر این نکته ضروری است که ارزش درمانی بارهنگ ازطریق استعمال خارجی خیلی بیشتر از مصارف داخلی آن است.
اگر برگ تازه بارهنگ به مدت چند ساعت درآب جوشیده قرار گرفته سپس قطعات آن بر روی زخمهای باز گذارده شود نه تنها زخمها را ازخطر آلودگی حفظ می کند، بلکه باعث سرعت التیام و بهبود آنها می گردد.
درطب سنتی ایران ازبرگ بارهنگ برای التیام زخمها استفاده زیاد می شود. جوشانده ریشه گیاه بارهنگ همراه با عسل اگر بصورت غرغره بر روی مخاط دهان استفاده شود ورم حلق و گلو را از بین می برد.
درموارد بهداشت پوست نیز از بارهنگ می توان استفاده نمود، بدین صورت که مقداری برگ تازه بارهنگ رابه مدت 5 دقیقه در شیر بجوشانید و سپس مایع حاصل را پس از صاف و سرد شدن بر روی پوست مالیده و به ملایمت ماساژ دهید با این عمل نه تنها پوست صورت نرم و شاداب می شود، بلکه ناراحتی های ناشی از تاثیر گرما و اشعه خورشید بر روی پوست نیز ازبین می رود.
بکاربردن کِرِم (creme) بارهنگ در رفع جوشهای صورت نیز توصیه شده است. گرانول ساخته شده از بارهنگ نیز در بسته بندیهای بهداشتی در داروخانه ها موجود است و دراختیار علاقمندان قرارمی گیرد.
116
