وزرای خارجه تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) به همراه "فدریکا موگرینی" مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز دوشنبه با صدور بیانیه‌ای مشترک از اقدام ایران در غنی‌سازی اورانیوم در سایت هسته ای فردو ابراز نگرانی کردند.
آنها تصریح کرده‌اند که اقدام اخیر ایران در فردو به منزله تسریع اقدامات این کشور در زمینه فاصله گرفتن از برجام است. در این بیانیه آمده است: "از اعلامیه‌های اخیر ایران در خصوص آغاز مجدد فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم در فردو به شدت نگران هستیم. اقدام ایران با مفاد صریح برجام در خصوص فردو مغایرت دارد و تبعات بالقوه زیادی در زمینه اشاعه دارد."
ابراز نگرانی اروپایی ها به رغم عدم انجام تعهدات برجامی آنها صورت گرفته است. با وجود تاکید تروئیکای اروپایی و اتحادیه اروپا بر نقش غیر قابل انکار برجام در حفظ صلح و امنیت بین المللی، آنها اقدامات موثری برای اجرای تعهدات خود در چارچوب حفظ این توافق انجام نداده اند.
اروپایی ها به دلیل وابستگی گسترده به آمریکا عملا نشان داده اند که به رغم برخی تلاش ها مانند ایجاد ساز وکار ویژه تعامل مالی و تجاری با ایران موسوم به اینستکس، قادر به اجرایی کردن آن نیستند. نکته عجیب اینجاست که اروپایی ها خواسته ای غیر منطقی از تهران داشته و بارها بر لزوم ماندن و ادامه اجرای تعهدات برجام از جانب ایران تاکید کرده اند. گویا از خود نمی پرسند که چرا بدون اقدامی از جانب آنها برای کاهش تاثیرات منفی تحریم های آمریکا، از ایران می خواهند که به طور یکجانبه به تعهدات برجامی خود وفادار باقی بماند.
ایران نیز به دلیل بدعهدی اروپا، تاکنون در 4 مرحله تعهدات برجامی خود را کاهش داده است.
مساله دیگری که از سوی تروئیکا و اتحادیه اروپا مطرح شده این است که ایران تمامی اقدامات به اصطلاح «ناسازگار با برجام» اعم از میزان ذخایر اورانیوم، محدوده مجاز غنی‌سازی و فعالیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه را به عقب برگرداند.
آنها هم چنین «اجرای کامل و موثر برجام» از سوی همه طرف‌ها را با اهمیت دانسته و بر عزم خود جهت ادامه تلاش‌‌ها برای حفظ این توافق بین المللی تأکید کرده‌اند.
سئوال اینجاست که اروپایی ها به رغم تبلیغات و ادعاهای بسیار چه اقدامی برای عملی کردن تعهدات برجامی خود انجام داده اند که اکنون خواهان پایبندی کامل تهران به برجام شده اند؟ آنها از ایران خواسته‌اند، طبق تعهداتش در برجام کاملاً با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ویژه در چارچوب توافق جامع پادمانی و پروتکل الحاقی همکاری کند.
وزرای خارجه تروئیکا و موگرینی در عین حال از آنچه به ادعای آنها «عدم همکاری به موقع ایران» است ابراز نگرانی کرده‌اند.
پرسش که در این زمینه مطرح می شود این است که ایران باید چه کاری در زمینه برجام انجام می داده که تاکنون به آن عمل نکرده است؟ نکته جدیدی که در بیانیه اروپایی ها آمده در واقع هشدار به شدت عمل در قبال ایران است.
آنها تصریح کرده‌اند که آماده‌اند استفاده از تمامی ساز وکارهای موجود در برجام از جمله «ساز و کار حل و فصل اختلافات» برای حل مسائل مربوط به اجرای تعهدات برجامی از سوی ایران را مورد بررسی قرار دهند.
برخی تحلیلگران تصریح به این مطلب را به منزله هشدار اروپایی ها درباره بازگشت تحریم های سازمان ملل متحد علیه ایران قلمداد کرده اند. با این حال اروپایی ها باید به یاد داشته باشند که ایران دربرابر تحریم های یکجانبه آمریکا که پس از خروج واشنگتن از برجام در مه 2018 اعمال شده مقاومت کرده ودر برابر خواسته های نامشروع واشنگتن سرخم نکرده است.
پس رویکرد تهدید ایران به تحریم موثر نبوده و لذا اگر اروپایی ها خواهان حفظ برجام هستند، باید به جای حرف، عمل کرده و به اجرای تعهدات خود پایبند باشند تا ایران نیز مجددا به تعهدات برجامی خود باز گردد.
به گفته "اسحاق آل حبیب" معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد: "ایران بیش از این نمی‌تواند، نباید و نمی‌خواهد بار حفظ برجام را به تنهایی بر دوش گیرد."
116/117
بیشتر بخوانید:
آل حبیب: ایران بار اجرای برجام را به تنهایی بر دوش نمی‌گیرد
ابراز نگرانی تروئیکای اروپایی از اجرای گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران
