بی بی سی: ونزوئلا در حال خداحافظی با دلار

بی بی سی اسپانیایی در مطلبی نوشت: خداحافظ دلار. سلام یورو و یوان.

«نیکولاس مادورو»، رئیس جمهور ونزوئلا روز سه شنبه از برنامه اش برای ترک استفاده از ارز ایالات متحده آمریکا به عنوان ارزی در مبادلات تجاری این کشور خبر داد.

«طارق العیسمی»، معاون اقتصادی رئیس جمهور ونزوئلا، اعلام کرد، نظام پولی که این کشور در مبادلات تجاری در عرصه بین الملل استفاده می کند، به زودی به ارزی به غیراز دلار تبدیل خواهد شد؛ وی افزود که یورو، یوان (و هر ارز دیگر که قابل تبادل باشد) در مبادلات تجاری ونزوئلا مورد استفاده قرارمی گیرد.

این تصمیم دولت ونزوئلا به جهت پاسخ به تاثیرات تحریم های بین المللی اعمال شده علیه این کشور، اتخاذ شده است.

درنتیجه تحریم های ضد کاراکاس، دولت ونزوئلا توانایی مبادله پولی به وسیله دلار را ندارد، در نتیجه برای تامین بسیاری از کالاهای ضروری خود از جمله غذا و دارو دچار مشکلات زیادی شده است.

آنچه در اینجا حائز اهمیت است، آن است که از دوران پس از جنگ جهانی دوم، ارز آمریکا به عنوان ارزی بین المللی در مبادلات تجاری و ذخایر کشورها مورد استفاده قرار گرفته شده است، بنابراین وقوع چنین اتفاقی از سوی ونزوئلا، یک چالش بزرگ برای دلار رخ خواهد داد.

علی رغم آنکه نقش هژمونیک دلار طی سال ها و در بسیاری از کشورها سبب شده است تا دولت ها همواره به فکر آن باشند که ساز و کارجدیدی را به جای نظام پولی مبتنی بر دلار استفاده کنند، اما این واحد پولی کماکان به حیات خود در تجارت بین الملل با قدرت ادامه داده است و همواره به عنوان اولین واحد پولی در جهان شناخته می شود.

بر اساس گزارش های سه ماهه بانک پرداخت های بین المللی مربوط به  سال 2016، بیش از 87 درصد مبادلات تجاری در سطح بین الملل به وسیله این واحد پولی انجام گرفته است.

از سویی دیگر با توجه به آنکه نظام مالی بین المللی در آمریکا متمرکز شده و عملیات پولی جهانی در بازار بورس این کشور درجریان است، آیا این امکان وجود دارد که ونزوئلا بتواند از دلار فاصله بگیرد و با ارز دیگری مبادلات تجاری خود را صورت دهد؟

ممکن، اما سخت است

«استیو هانک»، استاد اقتصاد کاربردی در دانشگاه «جان هاپکینز» و یکی از کارشناسان برجسته در حوزه تورم های نجومی در اقتصاد بین الملل، در مصاحبه ای با بی بی سی اذعان داشت، لغو استفاده از دلار در مبادلات تجاری ممکن است، اما با وضعیت فعلی در نظام پولی جهان، این کار بسیار دشوار است.

وی در این باره خاطرنشان کرد: زمانی که یک کشور اعلام می کند ارز مبادلاتی کشورش را از دلار تغییر می دهد، به ظاهر ساده به نظر می آید، اما در عمل بسیار پیچیده و دشوار است.

این بدان جهت است که دلار بر تجارت جهان سلطه دارد و بسیاری از محصولات اساسی و تولیدات کارخانه ها بر پایه دلار به بازار عرضه می شوند.

وی توضیح می دهد: از آنجایی که بسیاری از مواد اولیه محصولات با دلار مبادله می شوند، بنابراین برای خرید یک محصول با ارز دیگری به غیر از دلار باید چند ارز مختلف را به هم تبدیل کرد؛ این فرایند هزینه ها را بالا می برد و درنتیجه قیمت تمام شده برای تولید یک محصول نیز افزایش می یابد.

بنابراین، می توان نتیجه گرفت که دلار همچنان به عنوان ارز مرجع در تجارت بین الملل باقی خواهد ماند.

از طرفی دیگر، وی تاکید می کند درحال حاضر کشورهایی نیز هستند که می خواهند واحد پولی خود را در جهان به گونه ای عرضه کنند که در برابر دلار قرار گیرد.

چین یکی از مهم ترین کشورهایی است که به دنبال معرفی یوان، به عنوان جایگزین مناسب برای دلار، در تجارت جهانی است.

با این وجود هنوز یک جایگزین مناسب برای واحد پولی ایالات متحده معرفی نشده است.

تلاش هایی برای استفاده از یوان، پوند و یورو صورت گرفته است. ایران هم اعلام کرده که دیگر از دلار استفاده نخواهد کرد.

اما کماکان بسیاری از مبادلات تجاری با دلار صورت می گیرد. به ویژه آنکه این کالاهای اساسی هستند که با دلار مبادله می شوند. به همین سبب هژمونی که این ارز در جهان ساخته است، در صورت عدم استفاده از آن، بر روی این کالاها اثر گذار است.

«فرانسیسکو کول مورالس»، تحلیلگر اقتصاد بین الملل به بی بی سی توضیح می دهد که با این همه، دلار درعرصه اقتصاد بین الملل هر بار بیش تر در حال از دست دادن قدرت خود است. بنابراین، اقتصاد جهان وارد مرحله ای جدید می شود که در آن دلار دیگر مثل سابق ارزی قدرتمند نیست.

وی در این باره می گوید، به عنوان مثال، در مورد ایران و ونزوئلا، با افزایش فشارها و تحریم های آمریکا و نیز بالا رفتن تنش های سیاسی میان کشورهای ذکر شده و واشنگتن، گرایش به سمت جدا شدن از هژمونی دلار بیشتر می شود.

در این بین کشورهای دیگری نیز هستند که می خواهند به این جرگه ملحق شوند و ارز دیگری را در مبادلات تجاری شان جایگزین دلار کنند.

آیا این بدین معنا است که جدا شدن از دلار به نفع ونزوئلا است؟

 به نظر«فرانسیسکو کول مورالس»، این اقدام ونزوئلا می تواند گامی مهم برای آزاد سازی اقتصاد بین الملل از دلار باشد.

با توجه به استفاده ای که آمریکا از ارتباط با تجارت بین الملل می کند و برای فشار بر کشورها، استفاده از دلار را برای آن ها ممنوع اعلام می کند، بدیهی است شرکت ها برای رهایی از این وضعیت به فکر استفاده از ارزی جایگزین در تجارت خود باشند.

این کارشناس همچنین معتقد است، هنوز به طور واضح مشخص نیست که پس از اجرای این تصمیم ونزوئلا، چه اتفاقی در اقتصاد بین الملل رخ می دهد.

از سویی دیگر، «دنی بهار»، اقتصاد دان مرکز توسعه بین الملل هاروارد، در مصاحبه ای با بی بی سی اذعان داشت، در مورد ونزوئلا جدایی از دلار به عنوان ارزی مرجع در تبادلات بین المللی، تاثیری چندانی بر بازارهای بین المللی نمی گذارد.

وی در این باره توضیح می دهد: ونزوئلا کشوری است که در بازارهای مالی جهان منزوی شده است و 90 درصد درآمد این کشور تنها برگرفته ازیک محصول است: نفت. بنابراین، رها کردن دلار از سوی این کشور تاثیری بر بازار جهانی ندارد زیرا این کشور مشارکتی در این بازار نداشته است.

او در این مورد می گوید، خرید و فروش نفت مانعی دیگر در راه این اقدام است.

باید توجه داشت که نفت و مشتقات آن در بازارهای جهانی نه با یوان و نه با یورو، بلکه با دلار خرید و فروش می شوند.

بنابراین، باید دید که ونزوئلا برای فروش اصلی ترین محصول و راه درآمد خود چگونه گام بر می دارد.

دلار در برابر واحد پولی ونزوئلا

هانک معتقد است، عنصر دیگری که باید در زمان خروج از سلطه قدرت اقتصادی دلار در نظر داشت، آن است که دلار در داخل ونزوئلا تا چه میزان ارزشمند است.

به طور معمول این را در عرصه بین الملل مشاهده می کنیم؛ اما آنچه بیش از همه آشکار است، آن است که بدانیم کدام واحد پولی در داخل ونزوئلا ارزش بیشتری دارد و در میان مردم به پولی ارزشمند رایج شده شده است؛ در مورد ونزوئلا به طور حتم دلار ارزش بیشتری از پول خود این کشور در میان مردم دارد.

مطابق با نظراین کارشناس، با در نظر گرفتن آنکه بولیوار سوبرانو واحد پولی رسمی ونزوئلا است، اما این دلار است که در تجارت های داخلی مورد استفاده قرار می گیرد و از ارزش بیشتری برخوردار است.

پس آنچه مشخص است، عدم استفاده از دلار در ونزوئلا می تواند آینده ای مشابه با "پترو"، ارز مجازی ونزوئلا داشته باشد که هیچ آینده مشخصی برایش ترسیم نشده است.

هانک در ادامه گفت: اعلام این موضوع از سوی دولت ونزوئلا که استفاده از دلار را کنار می گذارد و به جای آن از یوان و یورو استفاده می کند، بیش از همه به مانند یک لفاظی سیاسی است برای نشان دادن آنکه دلار واحد پولی دشمن است. اما به طور حتم از نظر اقتصادی یا عملی ، هیچ مبنای مشخصی ندارد.138/112

مترجم: محمد استادولی 

بیشتربخوانید:

معاون رئیس جمهور ونزوئلا: کاراکاس به دنبال حذف دلار از معاملاتش است

اسپوتنیک: آمریکا به‌دنبال افزایش فشارها بر ونزوئلا

تلاش واشنگتن برای تحریک نظامیان ونزوئلا

ادامه تحریم‌های آمریکا ضد ونزوئلا؛ همسر «مادورو» تحریم شد