جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا روز سه شنبه اظهار داشت، خروج از افغانستان بهترین گزینه موجود برای پایان بخشیدن به طولانی‌ترین جنگ آمریکا و همچنین دهه ها تلاش بیهوده واشنگتن برای بازسازی سایر کشورها از طریق قوای نظامی بود.
رئیس جمهوری آمریکا در عین حال تأکید کرد، "ما دیگر برای اجرای مأموریتی بی پایان در افغانستان هدف مشخص و روشنی نداشتیم. پس از بیست سال جنگ در افغانستان، من از اعزام نسل دیگری از پسران و دختران آمریکایی برای شرکت در جنگی که مدت‌ها پیش باید به پایان می‌رسید، خودداری کردم."
اظهارات جدید بایدن در واقع به مثابه نقطه عطفی در سیاست خارجی و امنیتی آمریکا محسوب می شود.
واشنگتن ظرف بیست سال گذشته در وهله نخست به بهانه مبارزه جهانی با تروریسم به افغانستان در سال 2001 وبه عراق در سال 2003 حمله کرد اما هدف بعدی آمریکا مساله به اصطلاح دولت سازی و ملت سازی در این دو کشور بود؛ با این حال این امر به ویژه در باره افغانستان هیچ گاه تحقق پیدا نکرد.
تسلط طالبان بر افغانستان را می توان به منزله خاتمه تلاش‌های 20 ساله آمریکا و متحدان غربی آن برای بازسازی افغانستان به شکل یک دموکراسی مدرن دانست.
دولت سازی به مفهوم ایجاد زیر ساخت‌ها و نهادهای دولتی و ملت سازی به ایجاد هویت ملی اشاره دارد؛ با این حال تجربه بازسازی افغانستان در دوره اشغال 20 ساله توسط آمریکا و متحدانش تجربه ای ناموفق بود.
«هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان با اشاره به درس مهمی که شکست در افغانستان برای غرب داشت، گفت، ما باید از افغانستان این درس را بیاموزیم که مداخله نظامی در آنجا موفقیت آمیز نبود.
آمریکا مدعی است که میلیاردها دلار صرف بازسازی افغانستان کرده است اما طبق گزارش دیدبان دولت آمریکا برای بازسازی افغانستان موسوم به بازرس کل ویژه بازسازی این کشور که مارس 2021 منتشر شد، بخش عظیمی از این پول هدر رفته است.
وجود فساد مالی و اداری گسترده و نابسامانی های متعدد در افغانستان در کنار سوء مدیریت آمریکایی ها باعث شد تا منابع مالی قابل ملاحظه ای که واشنگتن در زمینه بازسازی این کشور جنگ زده مدعی هزینه کردن آن در افغانستان است از میان برود، بدون اینکه این پول ها بتواند در مسیر بهبود زندگی مردم این کشور که از جنگ و خرابی های گسترده دچار رنج بزرگی هستند موثر واقع شود.
در واقع آمریکا مسئول هرج و مرج، خرابی و فقر در افغانستان است.
از سوی دیگر اقدامات آمریکایی ها در بخش های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در راستای ملت سازی یعنی ایجاد یک هویت مشترک ملی ونیز ایجاد نهادهای دموکراتیک و مدنی در افغانستان ناکام ماند.
اعتراف بایدن به شکست در بازسازی افغانستان و پایان دوره تلاش آمریکا برای مداخله نظامی در دیگر کشورها برای تحقق این امر، نشان از فرسایش قابل ملاحظه قدرت ملی و جهانی آن و به عبارت دیگر تداوم روند افول این کشور است که زمانی داعیه ابر قدرتی و در اختیار داشتن امپراتوری جهانی را داشت.
آمریکا پس از فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، خود را پیروز نبرد و ابرقدرت دانسته و سخن از نظم جدید جهانی می زد، با این حال شاخص های مختلفی حاکی از افول آمریکا در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و نظامی است؛ این روند در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق این کشور که یک جانبه گرایی و بی توجهی مطلق به نهادها و قوانین بین المللی را سرلوحه سیاست خارجی خود قرار بود، تشدید شده و به انزوای روز افزون آمریکا در عرصه جهانی انجامید.
اکنون با خروج مفتضحانه و در واقع فرار آمریکا از افغانستان و اذعان بایدن به عدم تحقق اهداف مدنظر در این کشور جنگزده و تاکید وی بر پایان دوره لشگرکشی برای ملت سازی، تصویر آمریکا به عنوان یک قدرت جهانی کاملا مخدوش شده است.
"نیکلا باورز" Nicolas Baverez، نویسنده و تحلیلگر فرانسوی می گوید: سقوط کابل سرآغاز جهان بعد از آمریکا است.
خروج فاجعه‌بار آمریکا از افغانستان نه فقط دولت بایدن را بی‌اعتبار کرده، بلکه طرح بازگشت آمریکا به صف نخست نظم بین‌المللی را نابود ساخته است.
نویسنده: سيدرضا مير طاهر
115
بیشتر بخوانید:
خروج خفت بار آمریکا از افغانستان پس از 20 سال ناکامی
