با این حال پس از خروج آمریکا از برجام در مه 2018، اروپایی ها در انجام تعهدات خود برای حفظ این توافق ناکام مانده اند. آنها در همین حال با توجه به اهمیت برجام بر حفظ آن پافشاری می کنند.
"جوزف بورل" مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز یکشنبه 15 دسامبر در مصاحبه ای تصریح کرد: توافق هسته ای ایران هنوز زنده است.
وی مدعی شد بخشی از قدرت عمده این توافق به خاطر اتحادیه اروپا است و اروپا منافع زیادی در زنده نگه داشتن آن دارد.
بورل همچنین در پاسخ به پرسشی درباره کاهش تدریجی تعهدات برجامی ایران از جمله افزایش سطح غنی سازی اورانیوم در گام چهارم گفت: نقض محدودیت‌ها به معنای عبور از محدودیت‌ها نیست و ایران همچنان در این محدودیت‌ها است.
بورل گفت: من باید این موضوع را تایید کنم که به رغم خروج یکجانبه آمریکا از توافق برجام، ایران به طور عمده به تعهدات خود عمل کرده است و ما می‌خواهیم که آنها همچنان این کار را انجام دهند تا این توافق که برای امنیت ما اروپایی‌ها بسیار مهم است، زنده بماند.
مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا چند روز پیش نیز در کنفرانس خبری خود با "ژان ایو لودریان" وزیر امور خارجه فرانسه، ضمن تاکید براین که برجام در معرض خطر است، ابراز امیدواری کرد این توافق حفظ شود.
اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی بارها بر اهمیت برجام در حفظ صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی تاکید کرده اند. اروپایی ها بعد از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام در مه 2018 وعده دادند که با تضمین منافع اقتصادی ایران از طریق اتخاذ تدابیر عملی مانند ایجاد سازو کار ویژه مالی موسوم به اینستکس، این توافق را حفظ کنند. اروپایی ها به رغم مخالفت لفظی با اقدام ضد برجامی واشنگتن، تا کنون در عملی کردن موثر وعده های خود برای حفظ این توافق موفقیتی نداشته اند.
ایران پس از یک سال از خروج آمریکا از برجام و اثبات ناکارآمدی راهکارهای پیشنهادی اروپا برای جبران تبعات اقتصادی خروج آمریکا از برجام، ضمن پایان دادن به سیاست صبر استراتژیک اعلام کرد که بخشی از تعهدات برجامی خود را بر اساس بندهای 26 و 36 این توافق تعلیق می‌کند و تا کنون در چهارگام از تعهدات برجامی‌اش کاسته است. تهران با تاکید بر ادامه کاهش تعهدات برجامی خود تصریح کرده است این اقدامات در صورتی که شرکای برجام، گام‌های لازم را برای ایفای تعهدات خود بردارند، به سرعت قابل بازگشت هستند.
طرف های اروپایی برجام به جای این که در صدد جبران قصور خود در اجرا نکردن تعهدات برجامی خود باشند، چندی قبل با انتشار بیانیه ای، ایران را به اجرای سازوکار ماشه تهدید کردند. با این حال پس از برگزاری آخرین نشست کمیسیون مشترک برجام در 6 دسامبر، ظاهرا از این تهدید منصرف شده اند.
اروپایی ها به خوبی آگاه هستند که تهران هیچ گاه در برابر رویکردهای مبتنی بر تهدید در موضوع هسته ای ایران مرعوب و تسلیم نشده و تهدید قبلی تروئیکای اروپایی نیز درباره اجرایی کردن مکانیزم ماشه، باعث تغییر مواضع اصولی ایران، نشده است.
اروپا اگر واقعا در راستای منافع خود خواهان حفظ برجام است باید گام های موثر و عملی برای اجرای تعهدات برجامی خود به ویژه اینستکس بردارد. "محمدجواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران 9 دسامبر تاکید کرد: ایران از میزان تعهد اتحادیه اروپا و کشورهای عضو این اتحادیه به اجرای برجام ناراضی است.
نکته مهم این که مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا اذعان کرده است ایران به رغم کاهش تعهدات برجامی خود هنوز در چارچوب محدودیت های مقرر در توافق هسته ای برجام قرار دارد. این، نشانه حسن نیت کامل ایران در زمینه حفظ برجام است و به همین دلیل اگر اروپایی ها واقعا قصد حفظ این توافق بسیار مهم را دارند بهتر است به جای حرف زدن وارد عمل شوند و اینستکس را به صورتی موثر به اجرا درآورند.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
139/118
بیشتر بخوانید:
تاکید مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر اهمیت حیاتی برجام/ تحلیل
برجام؛ تَن دادن اروپا به‌زورگویی آمریکا/ تحلیل
