جمهوری اسلامی ایران و هندوستان از روابط تاریخی و رو به توسعه برخوردارند و سفر پی در پی مقامات بلند پایه دو کشور به پایتختهای یکدیگر بیانگر اهتمام تهران و دهلی نو به استفاده حداکثری از ظرفیت های خود برای توسعه و تعمیق روابط است. به گونه ای که روابط تاریخی، فرهنگی و سنتی هند و ایران همواره الگویی مناسب برای همکاری های دوجانبه و منطقه ای محسوب می شود.
سروش امیری کارشناس مسایل هند در این باره می گوید، ایران و هند دو کشور مهم و تاثبر گذار در سطح منطقه ای هستند و بدون تردید به هر میزان روابطشان توسعه یابد میزان تاثیر گذاری انها نیز بر تحولات منطقه ای بیشتر خواهد شد که از جمله آن می توان به تحولات افغانستان اشاره کرد که از گذشته موضع مشترکی در این خصوص داشته اند.
واقعیت امر این است که جمهوری اسلامی ایران توسعه همکاری با هند را در چارچوب توسعه همکاری منطقه شبه قاره هند نیز دنبال می کند زیرا معتقد است تقویت روابط اقتصادی منطقه ای به استقرار صلح و ثبات در شبه قاره هند بخصوص میان هند و پاکستان نیز کمک می کند. در این خصوص می توان به طرح خط لوله صلح برای انتقال انرژی از ایران به هندوستان اشاره کرد .علاوه بر این موقعیت جغرافیایی ایران به عنوان پل ارتباطی میان هندوستان با افغانستان و آسیای مرکزی فرصت مهم و غیر قابل رقابتی را برای دهلی نو فراهم می کتد که به راحتی به بازارهای منطقه دسترسی داشته باشد. جمهوری اسلامی ایران نیز به بازارهای پرجمعیت هند به عنوان بازاری جذاب می نگرد که می تواند ضمن کمک به رفع نیازهای متقابل، منجر به رشد اقتصادی منطقه ای نیز شود که مهمتربن پیامد آن تقویت صلح و ثبات منطقه ای است.
پروفسور متین زبیری، کارشناس مسایل منطقه از دانشگاه جواهر لعل نهرو در این باره می گوید، سیاست ایران در منطقه همواره مثبت بوده است و همکاری این کشور با هند بر ضد هیچ کشوری نیست بلکه در افق بلند مدت بدون تردید این همکاری کمک شایانی به تقویت صلح و ثبات منطقه خواهد کرد و بدون شک دیدار مقامات بلند پایه تهران و دهلی نو موجب تسریع همکاری ها خواهد شد.
در هر حال، به رغم ظرفیت های بسیار خوب برای تعمیق روابط میان تهران و دهلی نو، در عمل دولت هندوستان به وعده های خود در این خصوص عمل نمی کند و با یا دفع الوقت زیاد با اجرای طرح های دوجانبه برخورد می نماید. تعلل دولت هند در مورد راه اندازی بندر ترانزبتی چابهار و استفاده از آن در روابط تجاری با افغانستان در همین راستا قابل تامل است و این موضوع تا حدی اظهارات مقامات هندی در مورد تسریع در توسعه روابط دهلی نو و تهران را با تردید مواجه می کند. این موضوع می تواند در بلند مدت در مورد حضور هند در منطقه تاثیر منفی بگذارد. به گونه ای که رقبای هند حتی در حوزه امنیتی و اقتصادی این کشور در حوزه اقیانوس هند از توسعه نفوذ قابل توجه برخوردار شده اند.
نویسنده: مجید وقاری
115
