در همین ارتباط، «مصطفی رجبی مشهدی» مدیر عامل شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) از آغاز تجارت برق بین ایران و ترکیه خبر داد.
وی در صفحه اختصاصی خود در فضای مجازی با اشاره به دیدار اخیرش با وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه در آنکارا، نوشت: "طرفین بر لزوم نهایی‌سازی تجارت برق بین دو کشور تاکید کردند و مقرر شد تبادل برق بین دو کشور در اسرع وقت وارد فاز عملیاتی و اجرایی شود."
در همین زمینه مقرر شده است که تجارت برق بین ایران و ترکیه با ۱۰۰ مگاوات آغاز شود و در کوتاه‌ترین زمان به حدود ۵۰۰ مگاوات افزایش یابد. زیرساخت اتصال شبکه برق ایران و ترکیه، پست برق «خوی» در ایران را به پست‌های «وان» و «دغو بایزید» در ترکیه متصل کرده است و تهران و می‌تواند با این روند تا 12 میلیون یورو در هر سال عایدی داشته باشد.
به عبارت دیگر، با درآمد احداث این خط انتقال برق، ایران می‌تواند هر سال ساخت 2 نیروگاه خورشیدی جدید را تامین مالی کند.
ناگفته نماند که توافق به منظور تجارت برق میان ایران و ترکیه از سال ها پیش در دستور کار مقامات دو کشور همسایه قرار داشته است، اما وجود ناکافی زیرساخت ها در این زمینه در ترکیه موجب شده بود مبادله نیروی برق میان دو کشور به تعویق بیفتد.
اما در شرایط فعلی، با توجه به احداث و تکمیل پست HVDC BTB در استان وان و ظرفیت ۵۰۰ مگاواتی این پست، مقرر شده است در سریع‌ترین زمان ممکن تبادل برق با هدف تامین پیک برق دو کشور از طریق این پست عملیاتی شود.
بدیهی است که ایران در فصل گرم و اوج نیاز به انرژی الکتریکی از ترکیه برق وارد خواهد کرد و در مقابل در سایر فصول به این کشور همسایه نیروی برق مازاد خود را صادر خواهد کرد.
اتصال برق ایران به ترکیه تنها طرح زیرساخت تبادل برق ایران با کشورهای همسایه نیست و در دو سال گذشته ظرفیت اتصال برق ایران با کشورهای همسایه 30 درصد رشد داشته است.
این میزان رشد در حقیقت، بر اساس طرح هایی محاسبه شده است که رسانه‌ای شده‌اند. به هر حال در زمینه مبادله برق میان ایران و ترکیه ابهاماتی نیز وجود دارد. برخی از کارشناسان تولید برق در ترکیه، فصل تابستان را برای صادرات ناکافی می دانند، اما برخی از کارشناسان در این زمینه نگاه خوشبینانه تری دارند.
به عنوان مثال، در همین زمینه، «صالح اعتمادی» یک کارشناس ایران در امور انرژی هم صادرات و هم واردات برق از طریق زیرساخت تبادل را مُیَسر می‌داند و معتقد است: "زیرساخت تبادل برق، یک تیر و دو نشان است، زیرا ایران با واردات در تابستان ناترازی برق را کاهش داده و با صادرات انرژی در سایر فصول ارزآوری خواهد داشت."
این در حالی است که به دلیل لوله کشی گاز در مصارف خانگی و صنعتی، در فصول سرد ایران می تواند هزاران مگاوات از مازاد برق تولیدی خود را صادر کند و بالعکس در فصول گرم به وارد کننده برق از کشورهای همسایه تبدیل شود.
توافق اخیر تهران و آنکارا در واقع، عامل مهمی است که می تواند از قطعی برق در کشورهای منطقه پایان دهد. در همین زمینه تحقیقات صورت گرفته در قاره اروپا نشان می دهد که اتصال برق کشورها به قطعی برق در این اتحادیه پایان داده است.
در حقیقت، بررسی تاثیرات اتصال شبکه برق کشورها به یکدیگر توسط «اندیشکده بروئِگل» نشان می‌دهد که اتصال شبکه های برق میان کشورهای اروپایی، اثرات بحران‌های انرژی بر قاره سبز را تا 50 درصد کاهش داده و عامل مهمی در جلوگیری از قطعی برق کشورها در این قاره است.
روی هم رفته باید گفت، اتصال شبکه های برق ایران به ترکیه تنها طرح زیرساخت تبادل برق میان ایران با کشورهای همسایه نیست. در طول سال های اخیر، ده ها طرح از این نوع میان ایران و کشورهای همسایه اجرایی شده است.
علاوه بر نیروی برق، گاز طبیعی و سایر انرژی های مورد مصرف در کشورهای منطقه نیز میان منطقه بزرگی در چارچوب سازمان همکاری اقتصادی (اکو) و دیگر کشورهای همسایه در حال اجرا است. با این روند و با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران، تردیدی نیست که تهران در آینده نه چندان دور می تواند ابتکار بخش مهمی از مبادلات نیرو و انرژی در سطح کشورهای منطقه را در اختیار داشته باشد. یعنی علاوه بر کسب در آمدهای ارزی، بی اثر کردن تحریم های بیگانگان علیه ایران زمین مشهود بیش از پیش خواهد بود.
نویسنده: محمدعلی طالبی
117
