بازی های دسته جمعی همیشه در میان اقوام مختلف وجود داشته که باعث می شوند خاطرات خوبی از ایام تعطیلات در یادها باقی بماند. بازی هایی مانند طناب کشی، تاب بازی، یه قل دوقل، هفت سنگ، مسابقاتی مانند چوگان، کشتی و...! برخی از این بازی ها در میان اقوام مختلف مشترک هستند و برخی نیز مخصوص یک قوم هستند.
«کلو رونکی» یکی از محبوبترین بازی‌های محلی لری است که تعداد بازیکنان آن باید حتماً جفت باشند. مثلاً دو دسته 6 نفری که جمعا 12 نفر شوند. یک گروه کلاه بر سر می کنند یا اگر کلاه نباشد دستمال چهار گوش که چهار گوش آن گره دارد را بر سر می کنند و بر روی زمین می نشینند.
گروه دیگر به شکل «ایستاده» هستند و آماده حمله به گروه نشسته هستند تا کلاه را از سر آنها بربایند. متقابلاً گروه «نشسته» نیز به حالت دفاعی درآمده و سعی می‌کنند با زدن قوزک پای طرف مقابل از خود دفاع کنند. اگر یکی از 6 نفر دسته نشسته موفق شود با پا به یکی از افراد ایستاده بزند، دسته ایستاده بازی را باخته و باید به جای گروه نشسته روی زمین بنشیند.
حال اگر گروه ایستاده موفق شود که کلاه رقیب را بِرُباید، با قدم‌های بلند دوان دوان از میدان بازی دور می شود تا کلاه را به مکانی دورتر از بازی که افراد قبل از شروع بازی بین خود مشخص و تعیین می کنند، بگذارد. (این محل را «دالگه» می نامند.) اگر شخص رباینده کلاه موفق شود آن را به دالگه برساند، افراد گروه ایستاده بازی را برده‌اند و دوباره گروه نشسته روی زمین باقی خواهند ماند. اما اگر فردی که کلاهش را ربوده‌اند موفق شود آن را از رباینده پس بگیرد، دو گروه جای خود را با یکدیگر عوض می کنند.
بازی کلو رونکی
نوروز که می شود در کنار آیین های مختلف، برگزاری مسابقات محلی نیز در شهرهای مختلف ایران رونق می گیرد.
یکی از این مسابقات محلی «کشتی با چوخه» یا «چوخه» نام دارد.
کشتی با چوخه یکی از معروف ترین ورزش‌های محلی ایران است که در گذشته «کشتی کُردی» نیز نامیده می‌شده این کشتی یکی از سنت های مردم کُرد شمال خراسان است.
از قدیم بومیان این منطقه برای چوخه اهمیت خاصی قائل بودند و در پرورش پهلوانان این رشته تلاش می کردند.
کشتی با چوخه به طور سنتی در مراسم عروسی، ایام نوروز و بسیاری از مراسم محلی برگزار می‌شود. چوخه که در گذشته «چوخاء» گفته می شد نام نوعی لباس سنتی است که دامپروران کرد شمال خراسان، آن را بر تن می کرده‌اند.
کشتی با چوخه
این نوع شنل توسط زنان دامپرور از پشم میش یا بز بافته و دوخته می شده است. کشتی گیران هنگام کشتی در کنار پوشیدن چوخه، شال سفیدی بر کمر می‌بندند و پیژامه‌ای به پا می کنند.
مسابقه کشتی با چوخه در گذشته رقابتی بدون مدت زمانی مشخص بوده و وقتی فردی در آن پیروز میدان اعلام می شد که می توانست سه بار شانه‌های حریفش را به زمین برساند. امروزه مسابقه های این رشته در وقت 10 دقیقه ای برگزار می شود که اگر در پایان پیروزی نداشته باشد، سرنوشت برنده به وقت اضافی پنج دقیقه ای کشیده خواهد شد. در این مسابقه اجرای فن در خاک و گرفتن زیر زانوی حریف خطا محسوب می‌شود.
کشتی گیران آستین‌ها را تا آرنج بالا می زنند، کمربندی پارچه ای به میان کمر می‌بندند و دامن‌های چوخه را برای آنکه مانع فعالیت دست و پا نشود بر می گردانند و زیر کمربند محکم می کنند؛ شلوار را نیز تا زانو بالا می‌زنند و با پاهای برهنه زیر نظر داوران، کشتی می‌گیرند. در این مراسم ساز و دهل نیز می نوازند و تماشاگران کشتی گیران را تشویق می‌کنند.
موسیقی توسط نوازندگانی اجرا می شود که به آنها «بَخشی» گفته می شود. با نواختن دهل و سرنا توسط بخشی‌ها، کشتی گیران در میدان کشتی حرکت می کنند و خود را گرم کرده و برای مسابقه آماده می‌شوند. نوای دهل و سورنا صدایی برای خبردادن برای شروع کشتی است و از مردم می خواهد که جمع شوند و کشتی را تماشا کنند.
دو نوازنده سرنا و دهل با نواختن موسیقی کردی که با تم‌های سنگین و رزمی حال و هوای خاصی به ورزش کشتی می دهند. در حین کشتی نوای سرنا و دهل یا قشمه و دهل بخشی‌ها با ریتم خاصی شروع شده و به تدریج که کشتی اوج می گیرد ریتم آن نیز تندتر می شود و وقتی زورآزمایی کشتی گیران به اوج می رسد و بر سرعت چوب طبل و سرنا اضافه می شود.
یکی از بازی های نوروزی که در بسیاری از شهرهای و روستاهای ایران از گذشته بازی می شده «هفت سنگ» (Seven stones) نام دارد.
افراد در این بازی به دو گروه مساوی تقسیم می شوند و هر گروه، یکی از بازیکنان خود را به عنوان سردسته و رهبرانتخاب می کند. گروه اول در فاصله مشخصی از محل هفت سنگ، که روی هم چیده شده‌اند، می ایستند تا به نوبت با توپ تنیس سنگ‌ها را مورد هدف قرار داده و بزنند.
گروه دوم هم در پشت هفت سنگ، منتظر نتیجه اند تا هر وقت توپ پرتاب شده توسط گروه اول به هفت سنگ برخورد نکرد، فوراً جایشان را با آن گروه عوض کنند. ولی اگر برخورد کرد و آرایش آنها را برهم زد، توپ را بردارند و با پاس کاری و هدف گیری سعی کنند نفرات گروه اول را با توپ بزنند که اگر اصابت کند، از دور بازی اخراج می شود.
بازی هفت سنگ
همچنین نفرات گروه اول در هر فرصتی که به دست آورند به سراغ سنگ ها می‌روند تا آنها را روی هم بچینند و یک امتیاز بگیرند و مشخص است که برای انجام چنین کاری، یکی از دوستان باید خود را به خطر بی اندازد و یارش را در مقابل ضربات توپ پوشش دهد و چنانچه اگر باز هم مورد ضرب توپ قرار گرفت و از بازی اخراج شد، دیگری کار را به اتمام می رساند ولی اگر دیگر بازیکنی نمانده باشد، بازی تمام و در دور بعدی جای و نقش گروه‌ها عوض می شود. در پایان، گروهی که زودتر 7 امتیاز کسب نماید برنده است.
یکی از بازی های رایج در مناطق مختلف ایران «تخم مرغ بازی» است که به شیوه های مختلف در ایران بازی می شود.
در شمال ایران به تخم مرغ «مرغانه» می گویند و یکی از سرگرمی های کودکان در ایام نوروز از گذشته تا به امروز بوده است که به این بازی «مرغانه جنگی» هم گفته می شود.
تخم مرغ یکی از عیدی های رایج در نوروز است که نشانه برکت و فراوانی و تداوم نسل و زندگی است.
این بازی که هم میان کودکان و هم بزرگسالان رایج است به این صورت است که هر کس با تخم مرغ هایی که دارد به جنگ تخم مرغ های دیگران می رود و هر کدام که شکسته شود، بازنده می باید تخم مرغش را به طرف پیروز بدهد.
بازی هم به این صورت است که کسانی که دوست داشتند بازی کنند، تخم مرغ را بین دو انگشت شصت و اشاره می گیرند، به طوری که یک قسمت کوچکی از سر تا ته تخم مرغ آشکار باشد و طرف مقابل می بایست با تخم مرغ خودش ضربه ای به تخم مرغ دیگری بزند. هر کدام که بکشند بازنده محسوب می شود.
قسمت نوک تیز تخم‌مرغ را «سر» و قسمت پهن تخم‌مرغ را «ته» می گویند. گاهی بازی سر به سر و گاهی ته به ته و همچنین سر به ته یا ته به سر هم انجام می شود. بازیکنان ابتدا با ضربه زدن ته و سر تخم مرغ‌ها به دندان‌های جلویی خود و شنیدن صدای زیر و بم آنها استقامت تخم مرغ‌های یکدیگر را محک زده، از سلامت تخم مرغ‌ها مطمئن می شوند
برخی از تخم مرغ‌های دو زرده که از ضخامت و استحکام بیشتری برخوردار است استفاده می کنند.عده‌ای هم از تخم اردک که به مراتب سفت تر از تخم مرغ است در این مسابقه استفاده می کنند تا پیروز مسابقه شوند.
117
