دولت آنکارا به تاسی از آمریکا و متحدانش و همچنین سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از سال 2011 میلادی به تلاش برای حذف دولت قانونی بشار اسد در سوریه همت گماشته است. اما در طول چند سال گذشته که سیاست های آمریکا در سوریه با منافع ملی ترکیه در تضاد آشکار بوده است ، مقام های آنکارا تلاش کرده اند اختلافات ترکیه را با سوریه حل و فصل کنند.
در گام نخست ، مقام های آنکارا تلاش کرده اند تا با مشارکت فعال درنشست چهارجانبه مسکو با حضور ایران و روسیه و سوریه ، چرخش محسوسی در سیاست خارجی ترکیه را به نمایش بگذارند.
این در حالی است که پیش از این و از سال 2018 میلادی که ترکیه نیروهای نظامی خود را وارد اراضی سوریه کرده است ، رهبران احزاب مخالف دولت آنکارا همواره به مقام های دولت ترکیه هشدار می داده اند که هر چه سریعتر نظامیان ترک را از خاک سوریه خارج کنند. با وجود آن که دولت اردوغان با تاخیر و پس از تحمل خسارت های قابل توجه اقتصادی و مالی ، به سمت آشتی با دولت سوریه گام برداشته است ، اما ، چرخش در سیاست خارجی ترکیه در قبال دولت بشار اسد را باید به فال نیک گرفت.
برای عادی سازی روابط میان دو کشور همسایه ، زمان بیشتری نیاز است
در همین ارتباط ،"الکساندر مک کیور" کارشناس و ناظر مسائل سوریه معتقد است: "تحرکات صورت گرفته یکسال گذشته در روند عادی سازی روابط ترکیه و سوریه کافی نیست و برای عادی سازی روابط میان دو کشور همسایه ، زمان بیشتری نیاز است".
این کارشناس و صاحبنظر مسائل سوریه در عین حال ، پیرامون گفتگوهای چهارجانبه ایران ، روسیه ، ترکیه و سوریه درباره عادی سازی روابط آنکارا و دمشق گفته است: "لازم است اتفاقات زیادی رخ دهد تا موضوع به سرانجام برسد. حتی اگر مخالفان دولت رجب طیب اردوغان در انتخابات هفته آینده ترکیه برنده شوند ، مسائل مهمی در خصوص این مساله و گفتگوهای صلح دو کشور همسایه و مسلمان همچنان باقی می ماند".
با وجود آن که حل مشکلات ترکیه و سوریه تنها با مشارکت کشورها ذینفع و همسایه ترکیه به ویژه ایران و روسیه به نتیجه نهایی خواهد رسید ، اما دولت های غربی و متحدان آمریکا تلاش مضاعفی به کار خواهند گرفت تا از روند سازش ترکیه و سوریه جلوگیری کنند. زیرا در صورت آشتی این دو کشور ، تنها در یک زمینه می توان گفت: هزینه های حضور آمریکا در سوریه و دیگر کشورهای آشفته در غرب آسیا چندین برابر افزایش خواهد یافت.
بدیهی است که در شرایط فعلی ، حضور نیروهای آمریکایی در مناطقی از سوریه ، به چالش مهمی برای دولتمدان ترکیه تبدیل شده است. به همین دلیل ، چنین به نظر می رسد که مقام های دولت آنکارا قصد دارند با مشروعیت بخشیدن به دولت بشار اسد در سوریه ، حضور آمریکایی‌ها در مناطق مرزی ترکیه و سوریه را بر اساس میل و خواسته خود مدیریت کنند.
کاهش تنش‌های موجود میان آنکارا و دمشق
دولتمردان ترک ، در دو سال گذشته تلاش کرده اند ، آن دسته از تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بی سابقه را باب میل خود مدیریت کنند. در همین راستا ، مقام های ترکیه به بهبود روابط با رژیم اسرائیل اقدام کرده و در بحران سوریه تلاش دارند تنش‌های موجود میان آنکارا و دمشق را کاهش دهند.
در عین حال ، به نظر می رسد مقام های آنکارا قصد دارند تنها چالش‌های سنتی که یکی از نمونه‌های آن بحران ترکیه با یونان است ، باقی بگذارند. در حقیقت ، مقام های آنکارا قصد دارند تمام توان و انرژی خود را به بحران‌های سنتی ترکیه نظیر تنش با یونان و جزیره قبرس معطوف سازند. این حقیقت را نیز نباید نادیده گرفت که بحران اقتصادی یکی از مهمترین چالش های حال حاضر دولت آنکارا است.
با توجه به بحران اقتصادی جاری که مقام های ترکیه با آن روبرو هستند ، به نظر می رسد این کشور نیازمند بازارهای جدیدی است و سوریه از جمله کشورهایی است که می تواند خریدار کالاهای تولیدی این کشور قلمداد شود. در واقع ، سوریه برای ترکیه یک بازار مصرف بالقوه است. در سال‌های اخیر با توجه به تعارضی که میان ترکیه و سوریه بروز کرده است ، آنکارا در عمل بازارهای مصرف خود را در سوریه از دست داده است.
با وجود این ، اکنون مقام های ترکیه در پی آن هستند که با عادی سازی روابط با سوریه ، در بازار این کشور حضور جدی تر و دائمی تری داشته باشند. در مقابل دولت بشار اسد نیز در پی بازسازی سوریه است و ترکیه می تواند در این زمینه نیز با سوریه وارد گفتگو شود. به عبارت دیگر ، تقویت همکاری های ترکیه با سوریه و دیگر ککشورهای هسمیاه در جهت منافع ملی دراز مدت این کشور است و هر چه زودتر محقق شود ، به نتیجه مطلوبتری خواهد رسید.
نویسنده: محمد علی طالبی
113
بیشتر بخوانید:
استقبال روسیه از آشتی قریب الوقوع ترکیه و سوریه
