سیاست خارجی جمهوری اسلامی بر مبنای استکبار ستیزی و مقابله با سلطه گری استوار است.
در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران این امر در مواد مختلف آمده است. در اصل 2 بند ج، نفی هر گونه ستمگری و ستمکشی و سلطه گری و سلطه پذیری مورد تاکید قرار گرفته ودر اصل 3 بند 5، طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب تصریح شده است.
«عزت، حکمت و مصلحت» سه اصل محوری و ثابتی بوده است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر مبنای آنها شکل گرفته است.
حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی این سه اصل را «یک مثلث الزامی برای چارچوب ارتباطات بین‌المللی» دانسته و همچنین تعامل ایران با جهان را در سند چشم‌انداز بیست ساله کشور بر مبنای این سه اصل پیش‌بینی کرده‌اند.
دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران به ریاست شهید «سیدابراهیم رئیسی» از زمان آغاز به کار خود در3 اوت 2021 (12 مرداد 1400) رویکرد جدیدی را در عرصه سیاست خارجی در پیش گرفت. متوازن‌سازی سیاست خارجی، مبتنی بر اصل «نه شرقی نه غربی» از مهم‌ترین ایده‌های سیاست خارجی این دولت بوده که از مهم‌ترین ضرورت های آن حفظ استقلال کشور در عین توجه و تأکید بر روابط با کشورهای شرق و غرب است.
در عین حال نفی غرب‌گرایی محض در روابط خارجی از مبانی اصلی مورد توجه دولت سیزدهم بوده که با توجه به آنکه انتقال قدرت در نظام جهانی از غرب به شرق در حال انجام است، تعیین جایگاه جمهوری اسلامی ایران در مناسبات آینده جهانی با این قدرت‌ها یک اصل است.
در این راستا، ورود به مناسبات راهبردی با قدرت های شرقی به ویژه روسیه و چین، در جهت مهار غرب و توازن بخشی به سیاست خارجی کشور امری صورت گرفت. ضمن اینکه توسعه روابط با این کشورها در حوزه‌های مزیتی جمهوری اسلامی، سیاستی راهبردی است که باید مورد تأکید قرار گرفت. دولت سیزدهم نشان داد که به توازن در سیاست خارجی معتقد بوده و توسعه همکاری با همسایگان و کشورهای اسلامی در اولویت برنامه های خارجی اش قرار داشته است.
نکته مهم اینکه سیاست خارجی جمهوری اسلامی در چارچوب رویکرد نهادی و سیستمی جریان داشته و قائم به شخص نیست. بدین لحاظ با شهادت رئیس جمهور و وزیر امور خارجه هم چنان دولت سیزدهم و جمهوری اسلامی ایران در چارچوب اصول مشخص شده به پیشبرد اهداف سیاست خارجی به خصوص پیشرفت سیاست همسایگی و گسترش روابط با کشورهای جهان در قاره های مختلف ادامه خواهد داد.
البته سیاست اصولی ایران در زمینه نامشروع شناختن رژیم صهیونیستی که از ابتدای شکل گیری جمهوری اسلامی ایران بر آن تاکید داشته هم چنان تداوم داشته ودر عین حال گسترش روابط در وهله نخست با کشورهای همسایه، در سطح بعدی کشورهای منطقه و سپس دیگر کشورها در قاره های مختلف جهان و نیز پیگیری رویکردی متوازن بین قدرت های جهانی همچنان ادامه پیدا خواهد کرد.
ضمن اینکه ایران هم چنان حضوری فعال و پویا در سازمان های منطقه ای مانند سازمان همکاری شانگهای و سازمان های بین المللی به خصوص سازمان ملل متحد و نهادهای وابسته به آن را خواهد داشت.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
بیشتر بخوانید:
تنش‌زدایی با همسایگان قطعا استمرار خواهد یافت
سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
