به گزارش ایران پرس، پایگاه اینترنتی اندیشکده آمریکایی «رند»، گزارشی به قلم کولین کلارک، با عنوان «جنگجویان داعش بعد از سقوط خلافت به کجا می روند؟» درباره انواع گروه های تروریستی عضو داعش، خاستگاه و مقصد بازگشت آنها پس از شکست کامل داعش منتشر کرده که در ادامه می خوانیم:
داعش رو به سقوط است. با کاهش بیش از نیمی از درآمدهایش در شش ماه گذشته، افول عملیات های رسانه ای و اطلاعاتی اش، و از دست دادن مناطق تحت اشغالش در غرب موصل، به نظر می رسد که خلافت خود خوانده داعش در خاورمیانه رو به پایان است. داعش اکنون بسیاری از شهرها و روستاهای کلیدی را که قبلا به خلافت در آن می بالید را از دست داده است و نوبت رقه رسیده است؛ آخرین دژ داعش.
بنابراین توجه ها اکنون معطوف به این است که تروریست های داعش، که زمانی شامل ده ها هزار جنگجو از ده ها کشور بودند، بعداز این چه خواهند کرد. چندین احتمال وجود دارد»
وقتی که درگیری ها چه با نیروی نظامی و چه با گفتگو تمام شود، تروریست های چند ملیتی به احتمال فراوان در جاهای زیادی متفرق می شوند. تروریست های داعش بدون شک قادرند: در موقعیت های خود ناپدید شوند، آنها با مهارت از تونل ها و شبکه های زیرزمینی برای انتقال افراد و تجهیزات استفاده کرده اند، و در تولید و به کارگیری خودروهای انفجاری برای دور نگه داشتن دشمنان متبحر شده اند.
دسته بندی تروریست های داعش
هسته مرکزی تروریست های داعش، به ویژه افراد خارجی حلقه نزدیک به ابوبکر بغدادی، سرکرده این گروه و فرماندهان ارشد آن، به احتمال زیاد در عراق و سوریه باقی مانده و در تکاپو برای پیوستن به جبهه مقاومت «داعش2» خواهند بود. احتمالا این چریک های تروریست، عضو یک سازمان تروریستی مخفی دیگر خواهند شد. در کنار انجام عملیات های پراکنده، کمین و احتمالا حملات انتحاری جسته و گریخته، جنگجویان باقیمانده داعش استراحت کرده و با تجدید تسلیحات، نیروی تازه ای خواهند یافت.
در این دوره زمانی، تروریست ها ممکن است بیعت خود را بین گروه های باقیمانده مانند داعش، جبهه فتح الشام، و احرارالشام تغییر دهند و فعالانه به دنبال مناطق خارج از کنترل ارتش سوریه و عراق و هم پیمانانشان خواهند رفت. همانطور که بروس هافمن (Bruce Hoffman) کارشناس مسائل تروریست گفته، اگر بخت و اقبال داعش همچنان رو به افول باشد، ممکن است به القاعده به عنوان گزینه باقیمانده برای ادامه جهاد خود بپیوندند. گفتگو با برخی جنگجویان غربی داعش نشان می دهد که تفاوت های ایدئولوژیکی بین القاعده و داعش آنقدر زیاد است که مشکل بتوان به سرعت آنها را رفع کرد، اما در ادامه ممکن است شرایط تغییر کند.
گروه دوم تروریست ها، آنهایی هستند که بطور بالقوه «نیروهای آزاد» به شمار آمده و یا مزدورانی هستند که نمی خواهند به کشورهای خود بازگردند. احتمال می رود که آنها گروهی از جهادی های بی سرزمین را تشکیل دهند که جهت یافتن جبهه ای دیگر برای جهاد به یمن، لیبی، غرب آفریقا یا افغانستان رفته تا به حمایت، حفظ و توسعه مرزهای خلافت خودخوانده بپردازند. این افراد در واقع فرزندان مجاهدین اولیه، یا جهادی های فراملی هستند که زمانی در رده های بالای القاعده در افغانستان علیه، چچن و بالکان علیه شوروی می جنگیدند. وابستگان داعش و جهادی های سنی در این مناطق به احتمال زیاد از پیوستن هزاران رفیق جدید کارکشته در نبردهای سخت، استقبال خواهند کرد.
و سرانجام گروه سوم از ترویست های خارجی هستند: «باز گشته ها». اینها گروهی هستند که بیشتر از همه نهادهای ضدتروریستی را نگران می کنند. این افراد ممکن است برای بازگشت به کشورهای خود در تونس، عربستان سعودی و یا فراتر از آن به اروپا، آسیا یا آمریکای شمالی تلاش کنند. کشورهایی با ساختارهای دفاع ملی قوی تر (پلیس مرزی آموزش دیده، سرویس های اطلاعاتی خبره در سطح جهانی) بهتر می توانند مانع از تاثیر ورود این افراد به سرزمین خود شوند. اما همه سرویس های امنیتی کشورهای غربی در وضعیت یکسانی نیستند و برخی از آنها زمان کمی برای مقابله با این تهدید دارند. مشکل پیچیده تر ناتوانی برخی از کشورهای اروپایی است که حتی برای تعریف عبارت «جنگجوی خارجی» با هم اختلاف دارند.
بازگشته ها را آنچنان که به نظر می رسد نمی توان به راحتی در یک گروه همگن تقسیم بندی کرد. برخی از آنها جزو «سرخورده» ها هستند. سرخورده ها کسانی هستند که برای یافتن مدینه فاضله، ماجراجویی و فرصتی برای ابراز هویت مذهبی خود به سوریه رفتند، اما در عوض با چیزی کاملا متفاوت مواجه شدند. بنا بر مصاحبه ها و برخی پژوهش های دیگر، مردم سوریه به اینها که برای نجاتشان رفته بودند، احترام نمی گذاشتند. وقتی که اوضاع وخیم تر شد، این گروه از تروریست ها خود را در وضعیتی دیدند که باید با سختی های جنگ دست و پنجه نرم کنند و برای رفع نیازهای اولیه خود چون غذا و حقوق بجنگند. اما وقتی به غرب برگردند ممکن است بعنوان مربی دیگر جوانان افراطی به کارگرفته شوند. این گروه از تروریست ها به جای زندان به مراقبت های روانی نیاز دارند.
دسته دیگری از بازگشته ها کسانی هستند که ما آنها را «رها شده های غیرسرخورده» می نامیم. همچنان که تروریست ها به دلایل مختلف وارد جنگ می شوند، این گروه نیز ممکن از به دلایل مختلفی از این جنگ خارج شوند: ازدواج قریب الوقوع، خستگی از نبرد و یا به دلیل دلتنگی برای خانواده. اگرچه آنها همچنان به جهاد کردن متعهد هستند. همان طور که یکی از بازگشته ها اخیر گفته «من داعش را ترک کرده ام، اما اگر جنگ دیگری در نقطه ای دیگر آغاز شود، احتمالا در آن شرکت خواهم کرد.» این افراد ممکن است که از داعش به عنوان یک سازمان سرخورده شده باشند، اما از جهاد نه.
و دسته آخر بازگشته ها، نیروهای «عملیاتی» هستند: تروریست های بازگشته ای که برای بیدارکردن شبکه های خفته، استخدام نیروهای جدید، و یا انجام حملاتی به سبک «گرگ تنها» تلاش می کنند. آنها برای انجام حملاتی تحت کنترل و فرمان نیروهای بازمانده داعش در خاورمیانه، در نقاط مناسبی در غرب ساکن می شوند. آنها خطرناک ترین گروه از بازگشته ها هستند. حملات نوامبر 2015 در فرانسه که توسط یکی از تروریست های تعلیم دیده سوریه انجام شده، شاید بارزترین نمونه از افراد این دسته از بازگشته ها باشد. نگرانی ها از بازگشته های عملیاتی زمانی بیشتر خواهد شد که صدها تروریستی که در ترکیه و در آستانه ورود به اروپا مخفی شده اند به تروریست هایی اضافه شوند که تاکنون وارد اروپا شده اند.
راهبردهای مقابله با تروریست های داعش
غربی ها برای مقابله با این گروه های مختلف به یک سری از راهبردها نیاز دارد. تروریست های سرسختی که در عراق و سوریه باقی مانده اند باید توسط نیروهای عراقی و یا بقیه ائتلاف ضد داعش کشته شده یا دستگیر شوند. برای مقابله با تروریست های بازگشته نیز، کشورهای ضعیف و شکننده باید با آموزش و تجهیز نیروهای نظامی و امنیتی خود، تقویت حاکمیت قانون، ترویج حکومت داری مناسب و استفاده از ابزارهای دیگر برای دستیابی به اهداف بلند مدت خود را برای مقابله هرچه زودتر با آنها آماده کنند.
در حالی که اروپا به دلیل خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و دخالت روسیه در انتخابات کشورها، آشفته شده است، ممکن است برخی از تروریست هایی که به اروپا باز می گردند، برای مبارزه مصمم شوند. و در حالی که تروریست های فراملی به طور حتم به لیبی و یمن گسیل خواهند شد، مهمترین چالش جلوگیری از گسترش حملات به سرتاسر دنیا به ویژه شهرهای مهم اروپایی خواهد بود.
کولین کلارک، پژوهشگر سیاسی در اندیشکده رَند و همکار مرکز بین المللی ضد تروریسم است که کتاب «شرکت تروریسم. تامین مالی تروریسم، شورش و جنگ نامنظم» را نوشته است.
*آنچه در این گزارش آمده به معنی تایید محتوای تحلیل نویسنده از سوی «ایران پرس» نیست و تنها در راستای اطلاع رسانی منتشر شده است. 120/111
بیشتر بخوانید:
«داعش دوم» در سوریه ایجاد می شود
تاکتیک های داعش در فردای بدون سرزمین؛ سناریوهای داعش برای تداوم حیات
5000 عضو داعش به اروپا باز می گردند
افشای برنامه های تروریستهای داعش علیه اروپا
