پس از جنگ کوزوو در سال 1999 و شکست صربستان، نیروهای ناتو در این منطقه مستقر شدند و زمینه جدایی کوزوو از صربستان فراهم شد.
پارلمان کوزوو در فوریه 2008 بطور یک جانبه استقلال این منطقه را از صربستان اعلام کرد. تاکنون 116 کشور استقلال کوزوو را به رسمیت شناخته‌اند.
با این حالف صربستان به همراه کشورهای مهمی مانند روسیه و چین و نیز برخی کشورهای اتحادیه‌اروپا یعنی یونان و اسپانیا مخالف استقلال کوزوو هستند.
یکی از گام‌های مهم کوزوو که اخیرا در مسیر تثبیت آن به عنوان یک کشور برداشته شده، موافقت پارلمان کوزوو با تشکیل ارتش مستقل است. با این حال، رای روز جمعه 14 دسامبر پارلمان کوزوو به تشکیل یک ارتش قدرتمند، تنش‌ها میان بلگراد و پریشتینا را افزایش داده است.
پارلمان کوزوو این طرح را تنها یک هفته پس از آن تایید کرد که صربستان اعلام کرد که چنین اقدامی می‌تواند مداخله نظامی بلگراد را به دنبال داشته باشد.
به نظر می‌رسد اقدام اخیر کوزوو بدون نظر مثبت و حمایت غربی‌ها امکان وقوع نداشته است. همین مساله باعث انتقاد شدید «الکساندر ووچیچ» Aleksandar Vučić رئیس جمهوری صربستان از رویکرد برخی کشورهای اروپایی و آمریکا شده است.
به گفته ووچیچ، آلبانیایی‌تبارها هرگز خواستار تشکیل ارتش کوزوو نبوده‌اند و آمریکا و بریتانیا از اقدامات آنان حمایت کرده و آلمان نیز در این زمینه نقش داشته است.
بدین‌ترتیب می‌توان تشکیل ارتش مستقل را گامی جدید برای تثبیت وضعیت کوزوو و در نتیجه کاهش حضور نیروهای ناتو در کوزوو دانست.
غربی‌ها بر این گمان هستند که اقداماتی این‌چنین عملا باعث کاهش اعتبار ادعای مالکیت صربستان بر کوزوو و گامی به جلو در زمینه شناسایی آن به عنوان یک کشور مستقل است. با این حال، شواهد حاکی از آن است که بلگراد در برابر این اقدام ساکت نخواهد نشست.
«آنا برنابیچ» Ana Brnabic نخست وزیر صربستان در این باره گفت: «تشکیل ارتش مستقل کوزوو مغایر با رویکرد همکاری و ثبات است.»
برنابیچ پیش‌تر در اظهاراتی تهدیدآمیز از احتمال جنگ علیه کوزوو در صورت تشکیل ارتش مستقل خبر داده بود.
اکنون روسیه به عنوان متحد صربستان که همواره بر مخالفت با استقلال کوزوو پافشاری کرده با بلگراد همصدا شده است. وزارت خارجه روسیه روز شنبه با انتشار بیانیه‌ای از هیات سازمان ملل متحد در کوزوو خواست تا اقداماتی برای عاری کردن منطقه بالکان از سلاح و ممانعت از تشکیل ارتش کوزوو انجام دهد.
از دیدگاه مسکو، تصمیم پارلمان کوزوو برای تبدیل نیروهای دفاعی این کشور به یک ارتش، نقض جدی قطعنامه شماره 1244 شورای امنیت و اقدامی در جهت وخامت اوضاع در بالکان است و باعث بروز درگیری‌های مسلحانه در این منطقه خواهد شد.
به‌نظر می‌رسد مساله کوزوو با گذشت زمان پیچیده‌تر شده و امکان حل و فصل مسالمت‌آمیز آن کاهش یافته است. صربستان اکنون بر سر دو راهی بزرگی قرار دارد.
از یک‌سو، دولت بلگراد به دنبال عضویت در اتحادیه اروپاست و از سوی دیگر اتحادیه‌اروپا نیز یکی از شرایط اصلی خود برای عضویت صربستان را حل مساله کوزوو از سوی بلگراد اعلام کرده است.
دولت صربستان به‌خوبی از این موضوع اطلاع دارد که بدون حل مساله کوزوو، شانسی برای عضویت در اتحادیه اروپا نخواهد داشت، به همین دلیل با مذاکرات تحت نظارت اتحادیه اروپا با کوزوو موافقت کرده است.
به‌رغم ادامه مذاکرات و نیز امضای برخی توافقنامه‌ها، بلگراد با تاکید بر این که کوزوو استان جنوبی صربستان است، اعلام یک‌جانبه استقلال آن را به رسمیت نمی‌شناسد و خواهان باطل کردن سند استقلال کوزوو از راه‌های دیپلماتیک و صلح‌آمیز است.
با این حال؛ روند اوضاع برخلاف خواست بلگراد است و اقدامات کوزوو در راستای تثبیت استقلال خود عملا با مانعی از جانب صربستان مواجه نشده است. 118/120
نویسنده: سید رضا میرطاهر
بیشتربخوانید:
پارلمان کوزوو رای داد؛ تشکیل تیم مذاکره با صربستان
