پمپئو در سفر دوره ای خود از فلسطین اشغالی، امارات ، قطر و عربستان سعودی دیدار کرد. سران این کشورها به همراه سران رژیم صهیونیستی در دوره زمامداری ترامپ همراهی کامل با واشنگتن داشتند؛ اما اکنون آنان با چشم انداز روی کار آمدن «جو بایدن» رئیس جمهوری منتخب دموکرات مواجه هستند که شاید سیاست های واشنگتن را دگرگون سازد. از این رو می توان انتظار داشت دولت کنونی امریکا تلاش خواهد کرد در دو ماه باقیمانده از حضور ترامپ در کاخ سفید، روابط رسمی میان رژیم صهیونیستی با برخی از حکام عرب از جمله سعودی ها برقرار سازد.
به رغم این تلاش ها، اما نگاهی به کارنامه سیاست دولت ترامپ در غرب آسیا نشان می دهد که واشنگتن در 4 سال گذشته متحمل ناکامی های متعددی در این منطقه شده است. از جمله اینکه یکی از اهداف دولت ترامپ از به راه انداختن کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی، ممانعت ایران از دستیابی به درآمدهای نفتی و در نتیجه، اثر گذاری بر نقش آفرینی های منطقه ای جمهوری اسلامی بوده است.
با این حال به اذعان کارشناسان و رسانه های غربی و حتی برخی سیاستمداران آمریکایی، نفوذ منطقه ای ایران در دوران ریاست جمهوری ترامپ نه فقط تضعیف نشده بلکه از جنبه های مختلف، تقویت نیز شده است.
کریس مورفی سناتور دموکرات آمریکایی با اشاره به اینکه حتی یک مورد از خواسته‌های ۱۲ گانه پمپئو از ایران محقق نشده است، می گوید: کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران به یک شکست تمام‌عیار انجامیده است.
از دیگر ناکامی های آمریکا در منطقه ، فشار روز افزون مردم و پارلمان عراق برای خروج کامل نیروهای آمریکایی از این کشور در پی ترور ناجوانمردانه «سردارسلیمانی» فرمانده وقت نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و «ابومهدی المهندس» معاون وقت حشد الشعبی عراق در ژانویه 2020 بود. این فشارها در نهایت واشنگتن را به تسلیم واداشت و قرار شده است نخستین گروه 500 نفری از نظامیان آمریکایی به زودی عراق را ترک کنند.
در عرصه سوریه نیز تلاش دولت ترامپ برای ادامه سیاست دولت اوباما در زمینه سرنگونی دولت قانونی سوریه و بشار اسد رئیس جمهوری این کشور بی ثمر ماند. با وجود چند نوبت حملات موشکی به سوریه، ترامپ در نهایت مجبور شد نیروهای آمریکایی را از سوریه خارج کند که البته با فشار کنگره و پنتاگون هنوز به شکل کامل محقق نشده است.
در لبنان نیز به رغم فشارهای تحریمی آمریکا علیه جنبش حزب الله لبنان به منظور تحریم مردم و دولت لبنان، اما این تلاش نیز شکست خورده و جنبش حزب الله همچان به عنوان یکی از بازیگران کلیدی در عرصه سیاسی و اجتماعی لبنان محسوب می شود.
اما در عرصه خلیج فارس به رغم تداوم فروش های تسلیحاتی واشنگتن به کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس و استقرار نیروها و تجهیزات نظامی، آمریکا قادر نبوده است از حملات موشکی و پهپادی مقاومت یمن به تاسیسات نفتی و پایگاه های سعودی ها جلوگیری بعمل آورد. ضمن اینکه دولت ترامپ در زمینه حل اختلاف ریشه دار بین قطر با عربستان سعودی و امارات و در نهایت ناکام ماند.
در مورد رژیم صهیونیستی نیز مسلما با کنار رفتن ترامپ ، طرح معامله قرن به کناری گذاشته خواهد شد و تل آویو از امتیازات دوره ترامپ محروم خواهد شد.
مجموع این موارد، دولت بعدی امریکا را برای اصلاح سیاست منطقه ای این کشور به شدت تحت فشار قرار خواهد داد؛ البته مشروط بر این که دولت بایدن قصد داشته باشد مسیر متفاوتی را در پیش گیرد.
سید رضا میرطاهر
بیشتر بخوانید:
پافشاری ترامپ بر نپذیرفتن نتیجه انتخابات/ انتقاد از تشکیل کابینه زودهنگام
