به گزارش روز جمعه ایران پرس، «پیمان جبلی» در گفت‌وگو با ایسنا افق‌های اصلی معاونت برونمرزی در پنج سال آینده را اعلام کرد.
جبلی معتقد است که این معاونت، نیازمند حمایت نهادهای تاثیرگذار داخلی است تا بتواند همپای رسانه‌های خارجی در مناطق برونمرزی فعالیت کند و تاثیرگذار باشد.
متن کامل این گفت‌وگو به شرح زیر است:
قرار است پیش از تحویل سال، شبکه آی‌فیلم ۲ برای کشورهای افغانستان و تاجیکستان به صورت رسمی افتتاح شود؛ آیا معاونت برونمرزی طرح‌های اینچنینی دیگری نیز در دستور کار دارد؟
افتتاحیه این شبکه پیش از عید نوروز با حضور آقای علی‌عسکری، رییس سازمان انجام می شود. ساختار این شبکه به‌گونه‌ای است که با توجه به ساختار کلی شبکه آی‌فیلم، سریال‌ها به همان زبان فارسی است، اما طبیعتا متناسب با مذاق مخاطبان افغانستان و تاجیکستان انتخاب شده است. همچنین میان‌برنامه‌ها نیز با چهره‌های افغان و تاجیکی و با لهجه دَری تولید می‌شود. به نظرم نوروز فرصت مناسبی است تا بتوانیم این شبکه را به مخاطبان معرفی کنیم. خوشبختانه هم اکنون این شبکه روی چند ماهواره و چند شرکت کابلی در شهر کابل قرار گرفته است و پس از افتتاح رسمی، برنامه‌های تولید شده به تدریج پخش خواهد شد.
همچنین در آینده نزدیک در بخش برونمرزی سازمان صداوسیما تولیدات نمایشی نیز خواهیم داشت. هم‌اکنون این ساختار جدید در معاونت برونمرزی به تصویب رسیده است و در حال نهایی کردن بودجه این بخش هستیم. به امید خدا اوایل سال ۹۷ کار تولید سریال‌ها را آغاز می‌کنیم. فیلمنامه‌ها و سیناپس‌ها آماده شده است که پس از تصویب بودجه وارد مرحله تولید می‌شوند. طبیعتا با توجه به وظیفه ذاتی معاونت برونمرزی آثار نمایشی را آماده می‌کنیم که قابلیت نمایش برای مخاطبان برونمرزی را داشته باشد. در واقع اهدف اصلی تولید این سریال‌ها مخاطب خارج از کشور است، اما در داخل کشور نیز قابل استفاده هستند. در همین راستا از نزدیک به ۱۴ طرح و فیلمنامه پیشنهاد شده، همه آنها را با توجه به اهداف معاونت برونمرزی پالایش کردیم.
تولید آثار نمایشی در معاونت برونمرزی و در نظر گرفتن مخاطبان خارجی، می‌تواند به این معنا باشد که خط قرمزهای این آثار نمایشی نسبت به آثار نمایشی تولید شده در شبکه‌های سراسری کمتر است؟
برای ما اولویت مخاطب برونمرزی است. اما در کنار این موضوع به منظور اینکه از انرژی، وقت و سرمایه‌ای که برای تولید این سریال‌ها شده است نهایت استفاده را ببریم به گونه‌ای به فیلمنامه و داستان جهت می‌دهیم که جذابیت داخلی نیز داشته باشد و بتوانیم از آنها به منظور پخش در شبکه‌های سراسری نیز استفاده کنیم. امیدواریم که بتوانیم برای تولید این سریال‌ها پشتیبان‌هایی پیدا کنیم که بخشی از هزینه‌های تولید را نیز متقبل شوند.
با توجه به امضای تفاهم‌نامه همکاری میان شبکه‌های پرس‌تی‌وی و راشاتودی که اخیرا انجام شد، برنامه‌ای برای تعامل بیشتر با سایر رسانه‌های خارجی نیز دارید؟ و اینکه در کل چقدر این تفاهم‌نامه‌ها جنبه عملیاتی دارد؟
ما به عنوان رسانه‌های جمهوری اسلامی توانایی‌های مشخصی داریم و می‌توانیم در محدودیت‌های مشخصی فعالیت داشته باشیم و در عین حال محدودیت‌ها و مشکلات خاص خودمان را نیز داریم؛ همانند محدودیت‌هایی که برای ما در فضای پخش ماهواره‌ای و فضای مجازی ایجاد می‌کنند. اما از طرفی ما توانایی‌هایی را نیز داریم که مخصوص خودمان است و تعامل با رسانه‌های دیگر می‌تواند در راستای افزایش همین توانایی‌ها باشد. بنابراین می‌توان گفت که علاوه بر هم‌افزایی توانایی رسانه‌ها این تفاهم‌نامه‌ها می‌تواند منجر به کمتر شدن محدودیت‌ها شود.
در کنار همه عوامل وقتی که ما با رسانه‌های مستقل فعالیت می‌کنیم صدایمان قوی‌تر می‌شود و می‌توانیم کارهای موثرتری انجام دهیم. به نظرم تعداد زیادی از رسانه‌های کوچک و بزرگ در دنیا چه در منطقه ما و چه در خارج از منطقه که اتفاقا رسانه‌های مستقلی نیز هستند، در این هیاهوی رسانه‌های غربی گم شده‌اند و معمولا اثری از آنها دیده نمی‌شود. در همین راستا گسترش ارتباطات رسانه‌ای می‌تواند منجر به راه‌اندازی شبکه رسانه‌های همسو شود تا بتوانند تبدیل به یک جریان جایگزین در برابر جریان رسانه‌ای غرب شود.
معاونت برونمرزی تصمیماتی برای راه‌اندازی شبکه‌های آفریقایی، فرانسوی، روسی و ... داشته است. در راستای عملیاتی کردن این اهداف چه گام‌هایی تاکنون برداشته شده است؟ همچنین آیا این معاونت با توجه به حساسیت‌های منطقه‌ای برنامه‌ای برای راه‌اندازی شبکه‌هایی متناسب با زبان‌های منطقه نیز در نظر دارد؟
با توجه به اولویت‌هایی که باید تا پنج سال آینده معاونت برونمرزی به آنها بپردازد، مناطقی را که اولویت کار معاونت برونمرزی تشخیص دادیم، بیشتر به مناطقی اختصاص دارد که یا اصلا در آنها حضور نداشته‌ایم و یا حضورمان ضعیف بوده است. اینکه رقبا و دشمنان ما در این مناطق حضورشان را تقویت کرده‌اند دلیل اصلی ما برای حضور در این مناطق است؛ به عنوان مثال ما در سال‌های گذشته به حوزه فرانکوفون (مناطق فرانسوی زبان) توجه کافی نداشته‌ایم و همواره اولویت اصلی شبکه‌های برونمرزی زبان‌های عربی و انگلیسی بوده است. اما منطقه فرانکوفون با توجه به جمعیت عظیم مهاجرین مسلمان که در اروپا به سر می‌برند و عمدتا از شمال آفریقا مهاجرت کرده‌اند و خود منطقه شمال آفریقا تأثیر زیادی در تحولات اروپا و جهان دارند.
بسیاری از گروه‌های تکفیری و تروریستی از همین جمعیت مهاجرین شکل گرفته‌اند که به خاطر بی‌توجهی‌هایی که در این سال‌ها به آنها شده بود، حامیان تروریسم همانند کشور عربستان توانستند آنها را شست و شوی مغزی بدهند و متأسفانه برخی از این افراد هم جذب مجموعه‌های تروریستی شدند. این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که ما باید به این مراکز توجه بیشتری داشته باشیم و روشنگری آنها باید جزو اولویت‌های ما باشد.
ما می‌توانیم با انعکاس درست تحولات باعث امیدبخشی به جوامع اسلامی شویم. جوامعی که بعضا به دلیل فشارهایی که از سوی غرب به آنها وارد می‌شود دچار یأس و ناامیدی شده‌اند. همان طور که می‌دانیم با بسیاری از مهاجرین مسلمان کشورهای اروپایی همانند شهروندان درجه دوم و سوم رفتار می‌شود؛ این فشارها، تحقیرها و تبعیض‌ها باعث می‌شود یک نیروی انتقام‌گیرنده در میان مهاجران مسلمان شکل بگیرد و با همین رویکرد جذب گروه‌های تروریستی شوند. در همین راستا ما باید بتوانیم به اندازه خودمان در این زمینه نقش ایفا کنیم؛ چرا که این موضوع در آینده بلند مدت نیز بر امنیت ملی کشورمان تأثیرگذار است. اما تاکنون کار مهمی در این زمینه انجام نداده‌ایم و به همین جهت هم اکنون فعالیت با زبان فرانسوی در معاونت برونمرزی بسیار حائز اهمیت است.
در حوزه همسایگان نیز راه‌اندازی شبکه آی‌فیلم ۲ با زبان‌های افغانی و تاجیکی یکی از عملکردهای ما در راستای تحقق همین نگاه بوده است.
در حوزه سیاسی برای راه‌اندازی شبکه‌های منطقه‌ای چه تلاشی کرده‌اید؟
طبیعتا ما با فرمت‌های مختلف می‌توانیم به اولویت‌های راهبردی‌مان دسترسی پیدا کنیم. شاید نیازی نباشد که همه جا با زبان سیاسی وارد گفت‌وگو با مخاطبان شویم. گاهی بهتر است که روی فرمت‌های سرگرمی تمرکز کنیم؛ به عنوان مثال در شبکه «هیسپان» نیز فیلم سینمایی و تولیدات نمایشی را نیز به صورت هدفمند پخش می‌کنیم. گاهی لازم است با مخاطبان از پنجره متناسب با آنها سخن گفت.
به هر حال پروژه‌ای که در این منطقه خواهیم داشت همین شبکه آی‌فیلم ۲ خواهد بود. برای منطقه اردو زبان نیز که بسیار هم پرجمعیت است شبکه سحر اردو را داریم، اما این شبکه نیز نیاز به تقویت دارد. پخش ما در منطقه اردو زبان به سبب محدودیت‌هایی که برای قرار گرفتن ماهواره به ویژه در کشور پاکستان وجود دارد بسیار ضعیف است. با وجود محدودیت‌ها تلاش می‌کنیم که ضریب نفوذ شبکه اردو زبان‌مان را بیشتر کنیم.
حوزه زبان روسی نیز از اولویت‌های اصلی پنج ساله ماست. امروز ما تأثیرات همکاری و همراهی دو ابرقدرت ایران و روسیه را در مساله روسیه می‌بینیم. بر همین اساس هم روسیه باید به افکار عمومی ما نزدیک شود و هم ما باید با افکار عمومی این کشور آشنا شویم. تاکنون برای نزدیک شدن به افکار عمومی روسیه کار جدی‌ای انجام نداده‌ایم؛ البته رادیو روسی از سال‌ها پیش وجود دارد، ولی برای تحقق اهداف ما کافی نیست. بنابراین ما پروژه راه‌اندازی شبکه تلویزیونی روسی‌زبان را نیز در نظر داریم. منتها اینکه اولویت‌ها به تفکیک سال چگونه باشد و وضعیت منابع مالی در تحقق این پروژه تأثیرگذار است.
به هر حال راه‌اندازی یک شبکه جدید کار دشوار و زمان‌بری است؛ چرا که اگر تولیدات مستمر نداشته باشیم منجر به تعطیلی شبکه می‌شود. نیروی انسانی حرفه‌ای آشنا با زبان، تولیدات مستمر و تأمین مالی از جمله مهم‌ترین اولویت‌های راه‌اندازی یک شبکه جدید است. در حوزه زبان آفریقایی نیز از سال گذشته تاکنون پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و تقریبا در شبکه «هوسا» پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم. شناسایی شبکه نیروی انسانی، تولیدات زبان هوسا، فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و ... از جمله کارهایی بود که تاکنون انجام داده‌ایم. طبق جدول زمان‌بندی تا چند ماه آینده پخش آزمایشی این شبکه روی ماهواره شروع خواهد شد. ماهواره‌ها را انتخاب کرده‌ایم و قرارداد ابتدایی نیز بسته شده است. امیدواریم حضور ما در منطقه غرب آفریقا که منطقه بسیار مهمی نیز محسوب می‌شود، بتواند به نزدیک شدن دو منطقه غرب آفریقا و ایران کمک کند.
خوشبختانه دوستداران انقلاب اسلامی در غرب آفریقا بسیار زیاد هستند، اما ما هیچ کاری برای آنها نکرده‌ایم. آنها خودشان به انقلاب اسلامی علاقه‌مند و طرفدار آن شده‌اند، اما برای آنکه آنها را از این علاقه‌مندی منصرف کنند شبکه‌های سعودی زیادی روی آن منطقه تمرکز کرده‌اند. ما برای مقابله با تبلیغات غلط آنها باید کارهایی انجام بدهیم و راه‌اندازی شبکه هوسا قدم کوچکی در همین راستا است.
می‌توان اینطور برداشت کرد که اولویت اصلی معاونت برون مرزی صداوسیما مبارزه با تروریسم است؟
نمی‌توان گفت که فقط مبارزه با تروریسم؛ در حقیقیت آگاهی‌افزایی و ارائه تحلیل مناسب از تحولات منطقه به مخاطبان که در معرض تبلیغات اشتباه رسانه‌ها هستند، از اولویت‌های اصلی معاونت برون مرزی محسوب می‌شود. اگر بتوانیم آگاهی‌افزایی و تحلیل درست از تحولات جهانی را در قالب فرمت‌های مناسب و زبان گویا در اختیار مخاطبان قرار بدهیم، می‌توانیم از بسیاری از ضرر و زیان‌های تبلیغات غلط جلوگیری کنیم.
رویکرد معاونت برونمرزی سازمان صداوسیما نسبت به تلویزیون‌هایی که مشخصا در مناطق مرزی کشورمان و به همان زبان محلی فعالیت می‌کنند، چیست؟
حوزه ماموریت ما خارج از مرزهای جمهوری اسلامی است. اما با توجه به اینکه برخی از مناطق مرزی ما در جنوب، شمال شرق، کردستان و سیستان و بلوچستان با کشورهای همسایه اشتراک زبانی دارند، به صورت طبیعی هموطنانمان در این مناطق جزو مخاطب هدف ما قرار می‌گیرند؛ به عنوان مثال شبکه «العالم» در استان خوزستان پخش زمینی می‌شود. منتهی نگاه برنامه‌سازی ما بیشتر تمرکز روی مخاطب بیرونی است و مسؤول مخاطبان داخلی در استان‌های مرزی معاونت استان‌های سازمان صداوسیماست.
آیا سیاست‌های اتخاذ شده در معاونت برونمرزی با سیاست‌های وزارت امور خارجه مطابقت دارد؟
به هر حال با توجه به ماهیت و ماموریت‌های معاونت برونمرزی ما با تمام نهادهایی که در بخش‌های برون مرزی و سیاست خارجی فعالیت دارند، در ارتباط هستیم. هم‌فکری و هم‌افزایی ما با این نهادها همواره وجود دارد و در واقع تعاملی دوجانبه میان معاونت برونمرزی و این دستگاه‌ها برقرار است. اما طبیعتا هر کدام از این وظایف به صورت مستقل دنبال می‌شود و اصلا به این معنی نیست که دستگاه وزارت امور خارجه کشور برای معاونت برون مرزی صداوسیما سیاست‌گذاری می‌کند یا برعکس ما برای آنها تعیین تکلیف می‌کنیم. بلکه یک تعامل دوجانبه وجود دارد.
ما در قالب استقلال رسانه ملی، در معاونت برون مرزی فعالیت می‌کنیم و هیچ وابستگی به نهاد یا سازمان دیگری نداریم.
مشکلات مالی سازمان صداوسیما چقدر معاونت برونمرزی را از تحقق اهداف مورد نظر خود عقب نگه داشته است؟
بحران بودجه مشکل جدیدی نیست و چند سالی است که در سازمان با این مشکل مواجه هستیم. طبیعتا این مشکل باعث شده تا ضریب نفوذ ما در مقایسه با رقبا و دشمنان آسیب ببیند. همین مشکل باعث شده تا نتوانیم خیلی از مواقع پا به پای آنها پیش برویم. گاهی برای اتفاقاتی که در کشورمان رخ می‌دهد یک شبکه مجزا برای پوشش این رویداد در خارج از کشور راه‌اندازی می‌شود. طبیعتا ما این امکان را نداریم.
اگر نهادهای تصمیم‌گیر در کشور با اهمیت رسانه‌های برون مرزی بیشتر آشنا شوند ما می‌توانیم حمایت بیشتری جلب کنیم. خوشبختانه امسال مجلس شواری اسلامی با معاونت برون مرزی همراهی خوبی داشت و توانستیم یک ردیف بودجه مستقل دریافت کنیم. این یک شروع خوب است و اگر ما بتوانیم نهادهای دیگر را نیز که می‌توانند حامی ما باشند را با اهمیت این معاونت بیشتر آشنا کنیم، فعالیت‌های تاثیرگذاری بیشتری خواهیم داشت.
114/110
بیشتر بخوانید:
جبلی: در شبکه‌های برونمرزی اصل «تقویت وحدت امت اسلامی» دنبال می‌شود
جبلی: دیپلماسی و رسانه، در مذاکرات هسته ای هم پای یکدیگر پیش رفتند
جبلی: شبکه‌های برونمرزی، دیده‌بان صادق رویدادها هستند
