آنها با نادیده گرفتن این که کارنامه قابل قبولی از خود در این زمینه ارائه نکرده اند، همواره خواهان پاییندی ایران به تعهدات برجامی خود هستند.
در این راستا، آلمان، فرانسه و بریتانیا روز شنبه 30 نوامبر در بیانیه‌ای ضمن استقبال از پیوستن کشورهای جدید به اینستکس، به طور تلویحی ایران را به استفاده از ساز و کار "ماشه" تهدید کردند.
این سه کشور در بیانیه زیاده خواهانه خود، با استقبال از پیوستن بلژیک، دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ و سوئد به اینستکس، بار دیگر با نادیده گرفتن بی عملی شان پس از خروج آمریکا از برجام در مه 2018 و اجرایی نشدن تعهدات خود در قبال ایران، از تهران خواستند به طور کامل به این توافق پایبند باشد.
در ابتدای این بیانیه آمده است: "سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا به عنوان بنیانگذاران و سهامداران اصلی ساز و کار اینستکس، از تصمیم کشورهای بلژیک، دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ و سوئد برای پیوستن به این سازو کار به گرمی استقبال می‌کنند."
در بیانیه تروئیکای اروپایی ادعا شده که گام شش کشور اروپایی برای تقویت هر چه بیشتر اینستکس، نشانه تلاش اروپایی‌ها برای تسهیل تجارت مشروع بین اروپا و ایران و پایبندی روشن در قبال تعهدات برجامی است. در بیانیه تروئیکای اروپایی تاکید شده که اجرای کامل و موثر برجام از اهمیت زیادی برخوردار است و ایران باید به پایبندی کامل به تعهدات خود بر اساس برجام بازگردد.
اینستکس که نام اختصاری "سازو کار ویژه تعامل مالی و تجاری با ایران" است در ژانویه 2019 ظاهرا راه اندازی شد. قرار بر این بود که این سازوکار، ابزار اروپا برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران باشد.
تروئیکای اروپایی و اتحادیه اروپا بعد از خروج آمریکا از برجام وعده دادند که با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق کلیدی را برای حفظ صلح و ثبات بین المللی حفظ کنند. اروپایی ها به رغم انتقاد از رویکرد ضد برجامی آمریکا و دادن وعده های بسیار به ایران درباره اجرای اینستکس، هیچ گام موثری برای اجرای تعهدات و وعده‌های خود انجام ندادند.
در واکنش به این وضع، ایران همزمان با یک سالگی خروج آمریکا از برجام و پس از بدعهدی طرف های اروپایی در تامین منافع برجامی ایران، به صورت گام به گام تعهدات خود را در چارچوب این توافق کاهش داد.
گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران 6 نوامبر 2019 آغاز شد. برداشتن این گام یعنی آغاز مجدد فرایند غنی سازی در سایت هسته ای "فردو" شوک بزرگی به اروپایی ها وارد کرد و آنها متوجه شدند که ایران در اجرای تهدیدات خود در زمینه کاهش تعهدات برجامی اش کاملا جدی است.
تروئیکای اروپایی در واکنش به اقدامات ایران به جای تلاش برای اجرایی کردن تعهدات خود، رویکرد تهدید ایران را در پیش گرفته است. این سه کشور با اشاره به احتمال رجوع به ساز و کار حل اختلاف در برجام، به طور تلویحی ایران را به استفاده از ساز و کار ماشه و احیای تحریم‌های سازمان ملل متحد تهدید کرده‌اند.
در بیانیه تروئیکای اروپایی آمده است: "ما بار دیگر تأکید می‌کنیم که آماده‌ایم برای حل موضوعات مربوط به اجرای تعهدات برجامی ایران، تمام ساز و کارهای موجود در برجام از جمله ساز و کار حل اختلاف، را مورد بررسی قرار دهیم. ما همچنان به پیگیری تلاش‌های خود در جهت رسیدن به یک راه حل دیپلماتیک در چارچوب برجام، متعهد هستیم."
بر اساس ساز و کار حل اختلاف مندرج در برجام، در صورتی که اختلافی در اجرای این توافق وجود داشته باشد و طرف‌ها نتوانند برای حل آن به توافقی برسند، در نهایت دو طرف به وضعیت پیش از برجام باز می گردند به این معنی که تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران احیا می‌شود.
«ژان ایو لو دریان» وزیر امور خارجه فرانسه گفته که پاریس در حال بررسی استناد به بند حل اختلاف و احیای تحریم‌ها است.
نکته عجیب این است که اروپایی ها خواسته ای غیرمنطقی از تهران داشته و بارها بر لزوم ماندن و ادامه اجرای تعهدات توافق هسته ای برجام از جانب ایران تاکید کرده اند.
گویا آنها این سئوال را از خود نمی کنند که چرا بدون اقدامی از جانب آنها برای کاهش تاثیرات منفی تحریم های آمریکا، از ایران می خواهند که به طور یک جانبه به تعهدات برجامی خود وفادار باقی بماند؟ به رغم خروج آمریکا از برجام و تامین نشدن منافع ایران در ازای اجرای این توافق، ایران قبل از این که کاهش تعهدات خود را در برجام آغاز کند، به مدت یک سال در برجام باقی ماند؛ این نشان می دهد که ایران در زمینه اجرای برجام صداقت دارد.
«عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران نیز در این باره تاکید کرده است: "کاهش تعهدات ایران در قالب برجام به معنای خروج از این توافق نیست؛ بلکه نجات این توافق است و بر اساس ماده 36 این توافق، طرف‌ها توانایی سازماندهی ساز و کار حل اختلافات برای چنین مسائلی را دارند."
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
116
بیشتر بخوانید:
تروئیکای اروپایی ایران را به استفاده از «مکانیسم ماشه» تهدید کرد
بیانیه اروپا درباره اقدامات برجامی ایران؛ تکرار خواسته‌ها بدون انجام تعهدات/ تحلیل
مواضع دوگانه آمریکا و اروپا در قبال تحولات برجامی اخیر/ تحلیل
