آتش‌بس در یمن در پایان هفتمین سال جنگ ائتلاف سعودی علیه این کشور و با میانجیگری نماینده سازمان ملل متحد به دست آمد و از دوم آوریل گذشته برای مدت دو ماه آغاز شد و دو بار نیز این آتش‌بس تمدید شد.
آتش بس در شرایطی اجرایی شد که به اذعان دبیرکل سازمان ملل متحد، یمن با وخیم‌ترین بحران انسانی در سطح جهانی در اثر جنگ 7 ساله مواجه شده بود.
پرسش این است که این آتش‌بس چرا برای سومین بار تمدید نشده و یا به آتش‌بس دائمی تبدیل نشده است؟
نخستین دلیل این است که هدف از برقراری آتش‌بس این بود که در ابتدا جنگ متوقف شود و در ادامه امکان ارسال کمک‌های بشردوستانه برای یمنی‌ها فراهم شود.
با وجود این، طی شش ماه گذشته یمنی‌ها بارها درباره نقض آتش‌بس توسط سعودی‌ها هشدار داده و اعلام کرده بودند که طرف سعودی به مفاد آتش‌بس پایبند نیست.
اگرچه آتش‌بس سبب گشایش‌هایی در جنگ یمن شد، اما طرف سعودی از لغو محاصره بندر الحدیده خودداری کرد و اجازه ارسال کمک‌های بشردوستانه را به صورت گزینشی داد که در عمل تأثیر چندانی بر کاهش بحران انسانی در یمن نداشته است.
علاوه بر این، آتش‌بس منجر به این نشد که یمنی‌ها امکان فروش نفت خود را پیدا کنند و بتوانند حقوق کارمندان را پرداخت و بخشی از نیازهای خود را تأمین کنند. در واقع، آتش‌بس و توقف حمله‌های یمنی‌ها سبب شد سعودی‌ها و اماراتی‌ها غارت منابع نفتی یمن را با خیالی آسوده‌تر انجام داده و اجازه ندهند یمنی‌ها صاحب درآمدهای نفتی خود شوند.
برداشت سعودی‌ها این بود که استفاده دولت نجات ملی یمن از درآمدهای نفتی می‌تواند مقبولیت و مشروعیت بیشتری برای آن فراهم آورد و این در تضاد با منافع ریاض و متحدان آن است.
دلیل دیگر شکست آتش‌بس در یمن این است که از دید دولت نجات ملی یمن، عربستان سعودی از این آتش‌بس به عنوان فرصتی جهت تجدید قوا و جلوگیری از حمله‌های هدفمند یمنی‌ها بهره گرفته است.
به عبارت دیگر، در برهه‌ای که آتش‌بس آغاز شد، سعودی‌ها از یک سو تحت فشار افکار عمومی درباره تبعات جنگ یمن و از سوی دیگر تحت فشار ناشی از شکست در جلوگیری از حمله‌های پهپادی و موشکی یمنی‌ها قرار داشته‌اند. به همین دلیل با آتش‌بس موافقت کردند تا از زیر فشارها خارج شوند.
با توجه به این دلایل، «هشام شرف» وزیر خارجه دولت نجات ملی یمن عنوان کرد، طرف سعودی در دستیابی به راهکاری برای حل و فصل بحران یمن جدی نیست و تنها به طور ظاهری خواستار تمدید آتش‌بس است.
نکته پایانی اینکه؛ شکست آتش‌بس در یمن می‌تواند هم وخامت انسانی در این کشور را افزایش دهد و هم سبب دور جدید حمله‌های یمنی‌ها علیه سعودی‌ها و اماراتی‌ها شود. در همین راستا، یحیی سریع، سخنگوی نیروهای مسلح یمن به تمامی شرکت‌های نفتی در امارات و عربستان هشدار داد که به سرعت این کشورها را ترک کنند.
نویسنده: سیدرضی عمادی
117
