خبرهای منتشر شده در منطقه حاکی از آن است که در دور جدید اختلاف ها، روز شنبه گذشته (19 آذر/ دهم دسامبر)، ابتدا ارامنه قره باع قصد داشتند از یک معدن طلا بازدید کنند، اما این اقدام با ورود مقام های باکو همزمان شده است.
ارامنه قره باغ از ورود مقام های جمهوری آذربایجان به معدن طلا ممانعت کردند. دو روز پس از این اقدام ارامنه قره باغ، نظامیان جمهوری آذربایجان به منظور مسدود کردن جاده ارتباطی قره‌باغ به ارمنستان اقدام کردند. در نتیجه این اقدام، صدها غیرنظامی ارمنی در جاده بلاتکلیف و سرگردان رها شدند.
در حقیقت، دولت باکو بار دیگر کریدور لاچین را به روی ارامنه مسدود کرده است. در همین زمینه، دولت «الهام علی اف» رئیس جمهوری آذربایجان مدعی شده است: "کریدور لاچین را با هدف حفاظت از محیط زیست مسدود کرده است."
مرکز اطلاع‌رسانی قره‌باغ کوهستانی عصر روز دوشنبه (21 آذر/ 12 دسامبر) اعلام کرد: دولت باکو بار دیگر جاده ارتباطی «قره باغ - گوریس» را مسدود کرده است.
به گفته مقامات محلی جمهوری خودخوانده قره‌باغ کوهستانی، کریدور لاچین، تنها جاده‌ای است که قره‌باغ کوهستانی را به ارمنستان متصل می‌کند، به همین دلیل، در پی مسدود شدن این مسیر ارتباطی، صدها تن از شهروندان ارمنستان در این جاده سرگردان و بلاتکلیف مانده اند.
در همین ارتباط، «روبن وارتانیان» نخست وزیر خودخوانده قره باغ کوهستانی بار دیگر اعلام کرد: "منطقه قره باغ کوهستانی، کشوری مستقل از جمهوری آذربایجان است."
این مقام دولت خودخوانده قره باغ در عین حال، با تاکید بر این که تنها راه همزیستی ارامنه با دولت جمهوری آذربایجان، پذیرش استقلال این منطقه از سوی حاکمان باکو است، اعلام کرد: "مقام های باکو قصد دارند از شرایط سخت زمستان برای اعمال فشار به مردم قره باغ کوهستانی بهره برداری و با این ترفند ، آنان را به پذیرش خواسته های خود وادار کنند."
بدیهی است که اظهارات اخیر نخست وزیر خودخوانده قره باغ بهانه مناسبی است تا بار دیگر آتش خشم مقام های باکو را برانگیزد. مقام های جمهوری خودخوانده قره باغ همچنان بر استقلال این منطقه از جمهوری آذربایجان و الحاق به ارمنستان تاکید دارند.
این امر به معنای آن است که ارامنه پیروزی جمهوری آذربایجان را در جنگ دوم قره باغ نادیده گرفته اند و همچنان به خواسته های پیشین خود اصرار دارند.
کارشناسان، دلیل واقعی طرح درخواست های پیشین ارامنه قره باغ را در رفتار مقام های باکو قلمداد می کنند. مقام های دولت الهام علی اف اخیرا به جای پیگیری مطالبات خود و تامین منافع مردم مسلمان جمهوری آذربایجان، برای تحقق خواسته های بیگانگان، نه تنها پیگیر خواسته های ارضی از ارمنستان نشده اند، بلکه حتی به خصومت با ایران اقدام کرده اند.
چرایی اصرار مقام های باکو برای استقرار در منطقه قره باغ
در ارتباط با اصرار مقام های باکو برای استقرار در منطقه قره باغ، یک واقعیت غیرقابل انکار وجود دارد. واقعیت آن است که در توافقنامه ده ماده ای نیمه شب نهم نوامبر سال 2020 میلادی، از منطقه قره باغ کوهستانی نامی برده نشده است.
در حالی که مشکلات اصلی و بروز جنگ میان باکو و آنکارا، مالکیت همین منطقه بوده است. از همان زمان، بسیاری از محافل سیاسی مستقل در منطقه ضمن انتقاد به مفاد این توافقنامه صلح، تلاش می کردند که مقام های دولت باکو را در این زمینه هشیار کنند. اما در باکو گوشی برای شنیدن واقعیت ها وجود نداشت.
در این شرایط، تردیدی نیست که مقام های دولت باکو به ویژه شخص الهام علی اف به این واقعیت واقف هستند که باید تا زمان برگزاری همه پرسی حق تعیین سرنوشت، منطقه قره باغ کوهستانی را به حال خود رها کنند.
به هر حال، همزمان با این اقدام، دولت الهام علی اف - که تردد در این مناطق را حق خود می داند - خواستار دخالت نیروهای کلاه آبی روسیه برای مقابله با ارامنه قره باغ شده است.
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: "باکو بارها از فرماندهی نیروهای حافظ صلح روسیه درخواست کرده است تا مانع «بهره‌برداری غیرقانونی» از منابع طبیعی توسط ارامنه شوند و اثرات منفی آن بر محیط زیست را از بین ببرند. اما این درخواست‌ها راه به جایی نبرده است."
در ارتباط با انتشار بیانیه اخیر وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان یک نکته قابل تامل وجود دارد. چنین به نظر می رسد که مقام های دولت الهام علی اف به هر بهانه ای تلاش می کنند با انتقاد از نیروهای صلح بان روسیه، این نیروها را ناتوان و مغرض معرفی کنند.
درعین حال، مقام های باکو تلاش مضاعفی به کار بسته اند تا نظامیان ترکیه را - که نتوانسته اند در سوریه و عراق اهداف دولت آنکارا را محقق سازند- به منظقه قفقاز منتقل کند.
هدف باکو جایگزین سازی نیروهای نظامی ترکیه با نیروهای روسیه و یا همکاری مشترک نیروهای روس و ترک به منظور گشت زنی در خطوط تماس است. این در حالی است که ترکیه عنوان فعال ترین عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را با خود دارد و به همین دلیل، حضور نیروهای ترکیه در منطقه قفقاز با بروز مشکلات جدی مواجه خواهد شد.
حتی در صورت خروج غیرمنتظره ترکیه از ناتو، اولویت های مهم تری به منظور صلح بانی در منطقه وجود دارند.
نویسنده: محمدعلی طالبی
117
