طبق بیانیه وزارت خارجه بریتانیا، طیفی از مسائل امنیتی و دوجانبه و نیز همکاری در زمینه مقابله با تهدیدهای مشترک از جمله افراط‌گرایی و تروریسم، از محورهای مورد نظر در رایزنی‌های وزیر خارجه بریتانیا خواهد بود.
وزیر خارجه بریتانیا عصر جمعه سفر منطقه‌ای خود را به کشورهای قطر، عربستان سعودی، امارات و کویت، آغاز کرد.
با این حال هدف اصلی از این سفر، تلاش برای حل اختلاف میان قطر و چهار کشور عربی یعنی عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر اعلام شده است. در این راستا «جانسون» برای بررسی بحران قطر وارد ریاض شد و با مقام‌های سعودی دیدار کرد. وزارت خارجه بریتانیا در بیانیه‌ای اعلام کرد: «وزیر خارجه تمامی طرف‌ها را به حمایت از تلاش‌های میانجیگرانه کویت، که بریتانیا نیز به شدت از آن حمایت می‌کند، و نیز تلاش برای کاهش تنش و وحدت در منطقه خلیج‌فارس جهت برقراری ثبات منطقه‌ای دعوت خواهد کرد.
لندن با افزایش تنش ها در حوزه خلیج فارس، وزیر خارجه خود را به منظور رایزنی و نزدیک کردن مواضع طرفین و در نهایت حل و فصل سیاسی بحران کنونی در روابط قطر با عربستان وشرکای آن روانه منطقه کرده است. در واقع دولت محافظه کار بریتانیا که در راستای سیاست تداوم و افزایش حضور بویژه در بعد نظامی، در نوامبر 2016 پایگاه دریایی خود را در بحرین افتتاح کرد، تمایلی به افزایش تنش ها در خلیج فارس بویژه بین دولتهای حاشیه جنوبی خلیج فارس ندارد. با این حال لندن بی میل نیست که با توجه به مواضع مستقل قطر بویژه در رابطه با ادامه روابط با جمهوری اسلامی ایران، فشارهای کنونی به دوحه برای پذیرش شروط سیزده گانه ریاض و شرکای آن ادامه داشته باشد.
در واقع بریتانیا با توجه به آغاز فرایند خروج از اتحادیه اروپا، بیش از پیش به آمریکا نزدیک شده و در راستای سیاستها و مواضع واشنگتن از جمله درباره کشورهای خلیج فارس حرکت می کند.
اکنون آمریکا بر خلاف اتحادیه اروپا ، موضعی دو پهلو در قبال بحران بین قطر و همسایگان عربش در پیش گرفته است. از یک سو بعد از آغاز این بحران، ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در موضعی جانبدارانه ضمن متهم ساختن قطر به حمایت از تروریسم، طرف ریاض را در مناقشه کنونی گرفت. اما پس از رایزنی های دوحه و واشنگتن و اعلام خرید هنگفت تسلیحاتی قطر از آمریکا که شامل خرید 72 فروند هواپیمای جنگنده اف -15 به مبلغ 12 میلیارد دلار می شود، با تغییر موضع آمریکا مواجه شده ایم و در این راستا «تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا از لزوم حل و فصل اختلافات کنونی بین قطر و عربستان و شرکای آن از طریق مذاکره سخن می راند.
آمریکا بر خلاف اتحادیه اروپا ، موضعی دو پهلو در قبال بحران بین قطر و همسایگان عربش در پیش گرفته است
اما کشورهای اتحادیه اروپا با توجه به بن بست کنونی در بحران قطر و عربستان به طور روزافزونی نگران اوضاع بوده و در باره پیامدهای منفی ادامه این بحران از جمله افزایش ناامنی و بی ثباتی در خلیج فارس، به خطر افتادن روند تامین حامل های انرژی یعنی نفت و گاز از خلیج فارس و در مجموع پیامد های خطرناک هر گونه تنش نظامی احتمالی بین ریاض و دوحه سخن می گویند. در این راستا روسای کشورهای آلمان و فرانسه به عنوان دو کشور مهم اتحادیه اروپا بر لزوم مذاکره و یافتن راه حل سیاسی برای برون رفت از بحران کنونی تاکید می کنند. با این حال پاسخ منفی قطر به شروط سیزده گانه سعودی ها و شرکای آنها که موجب واکنش ریاض با افزایش فشارها علیه دوحه شده است، دورنمای روشنی را برای کاهش بحران کنونی ترسیم نمی کند .در این شرایط سفر وزیر خارجه بریتانیا و رایزنی های وی در پایتخت های عربی ، حداکثر می تواند به برخی تبادل مواضع منتهی شود.
«علی‌اکبر اسدی» کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به سخنان اخیر وزیر خارجه قطر و رد درخواست‌های سیزده گانه عربستان و هم پیمانان آن، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار داشت که قطر بر اساس داده‌های بومی که در دوران اوباما در خصوص قانون جاستا علیه عربستان وضع شد، درصدد است این پیام را به غربی‌ها صادر کند که می‌توانند علیه عربستان اقدام‌های سیاسی و تحریمی را صورت دهند که به نظر می‌رسد اروپا هدف اصلی دوحه در این پروژه است. به عبارتی دیگر قطر می‌خواهد پرستیژ عربستان در نظر اروپایی‌ها را خدشه‌دار کند.
در واقع تا زمانی که دوحه همه شروط ریاض و شرکای آن را نپذیرد، پایانی بر بحران کنونی متصور نیست، اما از سوی دیگر قطر نیز به خوبی آگاه است که پذیرش خواسته های عربستان وشرکای آن، در واقع به معنای از دست رفتن استقلال و حاکمیت قطر به عنوان یک کشور مستقل خواهد بود.113/112
بیشتر بخوانید:
سفر وزیر امور خارجه بریتانیا به روسیه لغو شد
اولین سفر یک وزیر خارجه بریتانیا به گامبیا/تحلیل
