"زلمی خلیل‌زاد" قرار است در این سفر با مقامات چینی درباره مذاکرات با طالبان گفت وگو کند. همزمان با سفر "خلیل‌زاد" هیاتی از طالبان و همچنین "حامد کرزی" رئیس جمهور پیشین افغانستان به چین سفر کرده‌اند.
سفر زلمی خلیل‌زاد دیپلمات آمریکایی و افغان تبار به چین آنهم دو روز پس از پایان بدون نتیجه مذاکرات دوحه نشانه ای از نقش و جایگاه چین در معادلات افغانستان است.
چین در سال های اخیر در مقایسه با دیگر کشورهای بزرگ نقش متوازنی را در افغانستان بازی کرده و موفق شده است نظر طیف های مختلف از جمله دولت، گروه های سیاسی و حتی طالبان را جلب کند.
برگزاری مذاکرات سه جانبه با حضور چین، پاکستان و افغانستان در پکن و یا نشست آمریکا، چین و روسیه در مسکو که دو ماه پیش برگزار شد، نشانه ای از افزایش نقش و جایگاه چین در معادلات افغانستان است.
نقش چین در افغانستان از این حیث بیشتر حائز اهمیت است که این کشور بیش از هر کشور دیگری در منطقه و جهان با پاکستان به عنوان حامی اصلی طالبان مناسبات راهبردی، اقتصادی و سیاسی دارد.
"مرجیله امیری" کارشناس افغان در روزنامه 8 صبح افغانستان می نویسد، "اگر چین قرار است نقش سازنده‌ای در مذاکرات صلح با طالبان ایفا کند، این کشور نیاز دارد تا متحد خود پاکستان را متقاعد سازد که یک افغانستان آرام و بدون جنگ که از لحاظ سیاسی و اقتصادی با تمام قدرت‌های منطقه‌ای از جمله هند تعامل داشته باشد، به نفع پاکستان است."
تعاملات ماه های اخیر مقامات چینی با طالبان و دعوت از اعضای این گروه که با استقبال طالبان مواجه شده است نشانه هایی از گرم شدن روابط پکن با طالبان است؛ بخصوص اینکه طالبان هم سالهاست نگاهی مثبت به چین دارد.
"مولانا سمیع الحق" پدر معنوی طالبان پیش از کشته شدن در مصاحبه با روزنامه "ساوت چاینا مورنینگ" گفته بود: "نقش پکن در صلح منطقه ای بسیار بیشتر از آمریکاست و باید در مذاکرات صلح از میانجی گری چین استقبال شود."
با اینحال، واقعیت این است که ظرفیت بالای چین برای ایفای نقشی پررنگ در افغانستان تنها به علت ارتباط با پاکستان و طالبان نیست. برنامه های اقتصادی و راهبردی کلان چین در منطقه از جمله ابتکار "یک کمربند یک راه" باعث شده است تا چین توجه ویژه ای به برقراری صلح و امنیت در کشورهای پیرامون خود نشان دهد.
از این گذشته برنامه های کلان آمریکا با هدف مقابله با گسترش نفوذ و توسعه چین که بخشی از آن در افغانستان پیاده شده است باعث جلب توجه بیشتر چین به افغانستان شده است.
در سال های اخیر تاخت و تاز گروه تروریستی داعش در افغانستان افزایش یافته و به باور بسیاری از تحلیلگران یکی از علل کوچاندن داعش به این کشور از سوی آمریکا، کشاندن دایره ناامنی به قلمرو چین است. حتی به باور بسیاری کارکرد اصلی پایگاه های آمریکایی در افغانستان نیز کنترل چین است.
روزنامه "نیویورک تایمز" آمریکا در مقاله ای از "استیو کول" نویسنده کتاب "سیا و جنگهای مخفی آمریکا" نوشت؛
"استقرار پایگاه های نظامی در افغانستان فقط برای مبارزه با تروریسم نیست بلکه هدف اصلی آنها کنترل نظامی چین است چنانکه مقامات طالبان نیز بر این امر صحه گذاشته اند."
بنابراین با وجود ارتباط تنگاتنگ چین با دولت افغانستان و طالبان، از آنجایی که یکی از اهداف آمریکا در افغانستان پیشبرد سیاست های ضدچینی است به نظر نمی رسد تازمانی که تکلیف ده ها هزار نیروی نظامی و امنیتی خارجی در افغانستان و حدود ده پایگاه آمریکا در آن کشور مشخص نشود، مذاکرات آمریکا با چین بتواند به بازگشایی گره کور مذاکرات آمریکا و طالبان منجر شود.
نویسنده: محمود بلنداختر
116/117
بیشتر بخوانید:
ورود چین به صحنه تحولات افغانستان
اعلام آمادگی چین برای کمک به بازسازی افغانستان/ تحلیل
