به گزارش ایران پرس، "سید عباس عراقچی" در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما در پاسخ به این سوال که مبانی تصمیمی که اخیراً در رابطه با تجدید نظر در تعهدات برجام گرفته شده از کجا نشأت می‌گیرد؟ گفت: بیش از دو سال است با پدیده‌ای به نام ترامپ و یک دولت تندرو در آمریکا مواجهیم که اعتقاد داشته و دارد که برجام بدترین و ننگین‌ترین توافق در تاریخ آمریکا بوده و با برجام ایران قوی‌تر و مقتدرتر در عرصه منطقه‌ای حضور یافته، اقتصادش گشایش یافته، نفتش را می‌فروشد، تحریم‌ها برداشته شده و از فصل هفت شورای امنیت خارج شده و با این جمهوری اسلامی که قوی شده و در منطقه اعمال قدرت میکند، باید برخورد شود. از ابتدا گفتند تحریم‌ها باید دوباره برگردد و زنجیرها را به خیال خود به دست و پای ایران ببندند و ایران را زمین گیر کنند که نتواند اعمال قدرت داشته باشد.
معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان اضافه کرد: از ابتدا ترامپ شرایطی را ایجاد کرد که ما خودمان از برجام خارج شویم تا تقصیر خروج از برجام به گردن ایران بیفتد، ولی ایران با درایت و هوشمندی با این حرکت مقابله کرد بعد به شدت تلاش کردند اروپا را با خود همراه کنند. تلاش کردند مذاکرات جانبی را درخواست کنند که ایران با این پدیده انحرافی مقابله کرد و در نتیجه ترامپ به این نتیجه رسید که باید از برجام خارج شود.
عراقچی افزود، در نهایت آمریکا از برجام خارج و پس از آن سیاست فشار حداکثری علیه ایران را در پیش گرفت که این سیاست تعریف شده‌ای با همین عنوان است. این سیاست علیه کشوری اتخاذ می‌شود که قوی است، اگر ضعیف بودیم احتیاجی به این فشارها نبود، قدم به قدم فشارهایشان را سنگین‌تر کرده و تحریم‌ها را با شدت اجرا و ابعاد جدیدی به تحریم‌ها افزودند و ایران با درایت سعی کرد در دام تحریک آمریکایی‌ها نیفتد و به دنیا و بقیه اعضای برجام فرصت دهد. تمام مکانیسم‌های موجود در برجام را فعال کردیم، کمیسیون مشترک برجام چهار بار در طول یک سال گذشته به خواست ایران تشکیل جلسه داد (دو بار در سطح وزرای خارجه دو بار در سطح معاونان وزرای خارجه) و کشورهای باقیمانده در برجام متعهد شدند تبعات خروج از برجام را برای ایران جبران کنند و در بیانیه‌ها اعتراف کردند بقای برجام به تامین منافع ایران است و متعهد شدند راه‌حل‌های عملیاتی را در 11 حوزه مختلف پیدا کنند شامل مسائل مالی و بانکی، نفت و گاز و پتروشیمی، حمل و نقل، سرمایه‌گذاری، تجارت و ... متعهد شدند که راه‌حل‌های عملیاتی پیدا کنند که ایران از منافع حاصل از رفع تحریم‌ها بهره‌مند شوند. آنها در عمل موفق نشدند چندان این راه‌حل‌ها را پیاده کنند.
اروپایی‌ها خیلی کند حرکت کردند
معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به این سؤال که اروپایی‌ها موفق نشدند یا نخواستند؟ خاطرنشان کرد، اینکه نخواستند یا نتوانستند یک سؤال مهم است، شاید به نظر من ترکیبی از هر دو باشد. اینکه اروپایی‌ها هیچ وقت اراده اینکه با جمهوری اسلامی ایران وارد تعاملات قوی شوند نداشتند و در اثر برجام مجبور شدند تحریم‌ها را بردارند درست است، این هم که آمریکا فشار فوق‌العاده‌ای بر آنها وارد کرد، نیز درست است.
عراقچی گفت: اروپایی‌ها متعهد بودند یکسری کارها را انجام دهند، قدم اول این بود یک کانال مالی و بانکی ایجاد کنند، اول گفتند بانک‌های مرکزی را فعال می‌کنند که آمریکا پیغام داد آن را تحریم میکند، بعد گفتند بانکی را برای کار با ایران اختصاص میدهیم که آمریکایی‌ها مقابله کردند و بعد سر اینستکس آمدند که هنوز ادامه داد.
معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان اضافه کرد، به اعتقاد ما اروپایی‌ها خیلی کند و بطئی در این مسیر حرکت کردند. چه نمی‌خواستند و چه نمی‌توانستند، به حال ما نتیجه فرقی نداشت، نتیجه این بود که بعد از یک سال فرصتی که ایران به آنها داد، به خاطر تعهدی که خودشان داده بودند و درخواستی که کرده بودند، هفته‌ها را تمدید کردند و جلسات مختلف تشکیل دادیم و تا الان یک سال شده است که خویشتنداری هوشمندانه ایران یک برتری سیاسی و اخلاقی برای ما در سطح دنیا ایجاد کرد. اجماعی که آمریکا سعی می‌کرد علیه ما ایجاد کند، با رفتارهای هوشمندانه ما تبدیل به اجماعی علیه آمریکا شد.
عراقچی با اشاره به چهار بار تلاش آمریکا برای کشاندن ایران به شورای امنیت تصریح کرد، در همه اینها ناکام بودند، چون جامعه بین‌المللی مخالفت می‌کرد. بعد کنفرانس ورشو را راه انداختند و بعد از آن سعی کردند ائتلاف عربی را راه بیندازند که شکست خورد.
عراقچی افزود، ما به اروپایی‌ها و چین و روسیه فرصت کافی دادیم تا به نقطه‌ای رسیدیم که آمریکایی‌ها از همه تلاش‌ها ناامید شدند و اعلام کردند سیاست فروش نفت صفر را دنبال می‌کنند و مجوزها برای خریداران نفت ایران را تمدید نمی‌کنند و در این جا ما در نقطه‌ای قرار گرفتیم که به لحاظ اخلاقی، سیاسی و بین‌المللی به همه فرصت داده بودیم. سیاست‌های آمریکا دیگر قابل اغماض نبود ولذا تصمیم قاطعانه‌ای گرفته شد که ما وارد پروسه کاهش تعهداتمان شویم.
معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان همچنین در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه یک تقسیم کار بین اروپا و آمریکا صورت گرفته و اروپا ما را در تعلیق نگه داشته است، گفت: ممکن است این تحلیل درست باشد، ولی اینکه اروپایی‌ها ناتوان بودند در اینکه اقداماتی را انجام دهند، پایه‌های خودش را دارد. حرفی که اروپایی‌ها به ما زدند این بود که در این یک سال متوجه شدند چقدر به لحاظ اقتصادی به آمریکا وابسته هستند. شرکت ها و بانک‌های آنها از خزانه‌داری آمریکا بیشتر حرف شنوی دارند تا از خودشان و الان تسلیحاتی کردن قدرت دلار در موسسات اروپایی بحث می‌شود.
خروج از برجام را در دستور کار قرار داده ایم
عراقچی درباره جزئیات فنی تصمیم روز چهارشنبه ایران گفت: تصمیم ایران نقض برجام نیست، استفاده از ابزارهای داخل برجام برای تامین منافع مردم ایران است. این تصمیم به معنای خروج از برجام و حتی نقض برجام هم نیست. براساس بند 26 و 36 برجام، این حق را داریم که از این ابزارها برای تامین منافع‌مان استفاده کنیم. هیچ کس در دنیا نمی‌تواند ما را به نقض برجام متهم کند.
معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان گفت: ما خروج از برجام را در دستور کار داریم، کسی نباید در این تردید کند. جمهوری اسلامی ایران خروج از برجام را در دستورکار قرار داده، ولی به صورت مرحله به مرحله. ایران آمادگی دارد در هر مرحله که طرف‌های مقابل تعهداتشان را انجام دادند، مرحله به مرحله سر جای قبلی خودش برگردد. سیاست ما فرصت دادن به دیپلماسی و کشورهای مقابل است که قصورات خودشان را در گذشته جبران کنند.
عراقچی افزود، در این سیاست مرحله به مرحله ما در مرحله اول یک قسمت مهم از تعهداتمان را کاهش میدهیم. بحث محدودیت در ذخایر مواد حساس هسته‌ای ایران است. قسمت هسته‌ای برجام روی چند پایه قرار دارد، ذخایر، تعداد ماشین‌ها، سطح غنی سازی 3.67، اراک و فردو و .. اینها ستون‌های اصلی برجام هستند. ایران در مرحله اول یکی از این ستون‌ها را مورد هدف قرار می‌دهد و می‌گوید ما به میزان ذخایری که در برجام برای ایران مقرر شده پایبند نیستیم. ما تا 15 سال مقید بودیم میزان ذخایر اورانیوم غنی شده را به 300 کیلو و ذخایر آب سنگین را به 130 تن محدود کنیم.
معاون وزیر خارجه کشورمان خاطرنشان کرد: ایران امروز اعلام کرد دیگر به این محدودیت قائل نیست و ما دیگر هیچ محدودیتی برای میزان ذخایر خود قائل نیستیم. اینکه ذخایر به چه مراحلی می‌رسد و چه میزان افزایش می‌یابد، دست خودمان است، با توجه به ظرفیت‌های فنی، نیازها و تعاملات دیپلماتیک در عرصه عمل تصمیم می‌گیریم که با چه سرعتی مواد و ذخایر خود را افزایش دهیم.
عراقچی درباره اینکه آیا با توجه به اینکه سطح غنی سازی را افزایش نمی‌دهیم این توان وجود دارد که در 60 روز از این میزان بالاتر برویم، بیان کرد، ما کارخانه تولید آب سنگین داریم که الان با ظرفیت مشخصی کار میکند و ماهانه مقداری آب سنگین تولید میکند. طبق برجام موظف بودیم مازاد آن را برای فروش به بازارهای بین‌المللی عرضه کنیم. قبل از اینکه به 130 تن برسد مشتریانی پیدا می‌شدند که خریداری می‌کردند یا در عمان انبار می‌کردیم.
معاون وزیر خارجه کشورمان افزود، در مورد اورانیوم غنی شده، موظف بودیم تا 300 کیلو اورانیوم تا 3.67 درصد غنی شده را بیشتر نگه نداریم و اگر به 300 کیلو رسید، این مازاد را به کشور دیگر بفروشیم و در مقابل آن کیک زرد و مواد خام بگیریم یا اگر پیدا نشد متوقف شویم. در طول سه سال و نیم که از اجرای برجام می‌گذرد هیچ وقت متوقف نشدیم با شیوه‌های مختلف غنی سازی ما ادامه داشته، ولی مرز 300 کیلو را رد نکردیم.
ایران از حالا به هیچ محدوده‌ای در ذخایر خود قائل نیست
عراقچی با بیان اینکه ایران از حالا به بعد به هیچ محدوده‌ای در ذخایر خود قائل نیست، تصریح کرد: ما در مرحله اول یکی از ستون‌های برجام را هدف قرار دادیم، دیگر محدودیت ذخایر نخواهیم داشت. اگر خواسته‌های ما ظرف 60 روز تامین شود برمی‌گردیم مرحله اول را دوباره اجرا می‌کنیم اگر تامین نشود، وارد گام دوم می‌شویم و گام دوم را از الان برای آنها مشخص کرده‌ایم برای اینکه جدیت ما کاملا روشن شود. سر 60 روز گفتیم چه کار دیگر انجام میدهیم و ستون بعدی را هدف قرار میدهیم و ستون بعدی درصد غنی سازی است و بعد از آن ما به 3.67 درصد پایبند نخواهیم بود و هر درصد غنی سازی بخواهیم براساس نیازهای فنی و غیرفنی انجام میدهیم.
معاون وزیر خارجه کشورمان همچنین گفت: در گام دوم کار دیگری صورت می‌گیرد که بحث اراک است. در برجام قرار بود اراک به راکتور مدرن و پیشرفته تبدیل شود. در طراحی اراک قرار بود و هست که کشورهای عضو برجام به ما کمک کنند و کارگروهی با حضور ایران و 1+5 که الان 1+4 شده تشکیل شد. در طول یک سال گذشته این روال مدرن سازی اراک به خوبی پیش نرفت، علت آن هم ترسی بود که کشورهای برجام از همکاری با ایران داشتند چون شرکت‌های معتبر هسته‌ای آنها در این پروژه درگیر شدند و از ترس تحریم شدن یک مقدار تعلل‌هایی صورت گرفت. در نامه رئیس جمهور گفتیم در این دو ماه انتظار داریم اراک به پروسه تکمیل خود برگردد.
عراقچی افزود، الان دیزاین‌های (طراحی‌های) اولیه انجام شده، طراحی‌های بعدی هم آماده شده و قرارداد تجهیزات بسته شده و باید به جدول زمانی مقرر خودمان برگردیم. اگر برنگشتند قید همکاری با کشورهای برجام را سر موضوع اراک خواهیم زد و راکتور را با طراحی و تکنولوژی خودمان می‌سازیم
معاون وزیر خارجه کشورمان اظهار داشت، ما تصویر خیلی واضح مقابل چشم کشورهای طرف برجام قرار دادیم و مراحل کاملا مشخص است و در عین حال آمادگی خود را برای مذاکره در همه سطوح، اگر مراجعه کنند، اعلام کردیم.
*قطعنامه‌های شورای امنیت خط قرمز ایران است و اگر این خط قرمز رعایت نشود، برجام به طور کامل از بین خواهد رفت
وی در عین حال با اشاره به اظهارات رئیس جمهور کشورمان تصریح کرد: اگر در این مراحل گام به گام، کشورهای 1+4 یا هر یک از آنها به تنهایی یا آمریکا به شورای امنیت سازمان ملل مراجعه و سعی کنند قطعنامه‌های گذشته را برگردانند، یا قطعنامه جدیدی علیه ایران صادر کنند، جمهوری اسلامی ایران یک پاسخ قاطع و محکم خواهد داد. این پاسخ را رئیس جمهور کاملا در نامه ذکر کرده و ابعادش را گفتند و ترجیح دادند الان باز نشود.
عراقچی بیان کرد، کشورهای عضو برجام می‌دانند که قطعنامه‌های شورای امنیت خط قرمز ایران است و اگر این خط قرمز رعایت نشود، برجام به طور کامل از بین خواهد رفت به اضافه اقدامات دیگری که ایران صورت خواهد داد.
معاون وزیر خارجه کشورمان درباره واکنش‌های روز چهارشنبه اروپا به تصمیم ایران نیز گفت: واکنش‌های اروپایی‌ها بسیار محتاطانه بوده و از اظهارنظرهای دقیق پرهیز کرده‌اند، برخی حرف‌های پراکنده گفته شده است. واکنش روسیه و چین روشن بود. سفر ظریف به روسیه بهنگام بود و لاوروف به صراحت اعلام کرد آنچه رخ داده تقصیر سیاست اشتباه آمریکاست و چینی‌ها همین موضع را گرفتند.
عراقچی افزود: ولی اروپایی‌ها هنوز در حال مشورت هستند، تماس‌هایی را با ما داشتند، در حال ارزیابی شرایط هستند، می‌دانند حق با ایران است و آمریکا این وسط بازی را به هم زده است. بارها علیه آمریکا در این قضیه موضع گرفتند، اروپا درست است در تامین خواسته‌های اقتصادی ایران ناتوان بوده، ولی به لحاظ سیاسی جلوی آمریکا ایستاده است. در بحث اینستکس همین که اروپا به دنیا می‌گوید مکانیسمی درست کند که به ایران امکان دهد جلوی تحریم‌های آمریکا بایستد ارزشمند است، ضمنا به شرکای اقتصادی دیگر ما اطمینان و قوت قلب می‌دهد.
معاون وزیر خارجه کشورمان گفت: در حال ایجاد مکانیسم‌های مشابه اینستکس با هند، ترکیه، روسیه و خیلی کشورهای دیگر با ارزهای محلی هستیم.
عراقچی اضافه کرد ظاهرا اروپایی‌ها روز پنجشنبه یک جلسه غیررسمی سران را دارند که از قبل تنظیم شده بود و دوشنبه یک جلسه رسمی شورای وزیران اتحادیه اروپاست و فکر می‌کنم موضع رسمی را در آن جلسه اعلام کنند، منتظریم اروپایی‌ها موضع خود را به صورت روشن بیان کنند و به ما جواب مشخص بدهند. خواسته‌های ما روشن است.
117
