به گزارش ایران پرس، اندیشکده آمریکایی «موسسه خاورمیانه» دیروز (5 بهمن) و کمتر از یک هفته بعد از مراسم تحلیف ریاست جمهوری دونالد ترامپ، گزارشی را به قلم *جرالد فیرشتاین (Gerald M. Feierstein) با عنوان «آنچه که عربستان از آمریکا می خواهد» منتشر کرده که در ادامه می خوانیم:
بدون شک عربستان سعودی از پایان دوره باراک اوباما خوشحال است؛ چرا که اقدامات و سیاست های اوباما را روز به روز برای خود ناامید کننده تر می یافتند.
سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان در 9 نوامبر (19 آبان) پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری پیام تبریک بسیار گرمی را به وی فرستاد و برایش در «ماموریت دستیابی به امنیت و ثبات در منطقه خاورمیانه و کل جهان» آرزوی موفقیت کرده بود.
با توجه به اظهارات ترامپ در رقابت های انتخاباتی، دلایل زیادی برای عربستان سعودی وجود دارد تا به این نتیجه برسد که در دولت جدید، به منافع عربستان و آمریکا تجانس بیشتری وجود خواهد داشت. بدون شک، عربستان از موضع منطقه ای آمریکا در تقابل شدیدتر با ایران استقبال خواهد کرد.
در عین حال عربستان به دقت مراقب قدرت نمایی جدید آمریکا در تقابل با ایران خواهد بود تا احتمالا این تقابل منجر به شرایطی غیر قابل کنترل نشود که ثبات و امنیت کل منطقه را به چالش بکشد. اگرچه اظهارات ترکی الفیصل به طور رسمی از جانب عربستان سعودی مطرح نشده، اما کاملا مشهود است که گفته های وی در مورد لزوم مقابله با برنامه هسته ای ایران، نظرات رسمی عربستان را منعکس می کند.
ترامپ و قدرت های سنی
به رغم اختلافات اخیر بین عربستان سعودی و مصر بر سر سیاست های منطقه ای، عربستان از اتخاذ احتمالی سیاست های دولت ترامپ در قبال مصر آسوده خاطر خواهد بود؛ چرا که ترامپ در اظهارات خود از سیاست های داخلی مصر ابراز نگرانی کرده بود و به این ترتیب عربستان احتمالا پیش بینی می کند که روابط آمریکا با دولت عبد الفتاح السیسی چندان گرم نخواهد شد.
همچنین عربستان احتمالا انتظار دارد که دولت جدید ترامپ تمایل زیادی به تمرکز بر روی منافع مشترکی همچون مبارزه با افراطگرایی خشونت آمیز و تروریسم جهانی خواهد داشت و رویکرد خود به مسائلی همچون، حقوق بشر، آزادی های شهروندی و دموکراتیک شدن دولت ها را دوباره اولویت بندی خواهد کرد. از این رو سعودی ها احتمالا پیش بینی می کنند که اختلافاتشان با دولت جدید آمریکا کمتر شده و نه تنها در مسائل مشترک، بلکه در مسائل بین آمریکا و اعراب سنی جهان، همکاری های بیشتری خواهند داشت.
همانطور که در اظهارات اندک ترامپ پیرامون خاورمیانه در دوران مبارزات انتخاباتی، نکات مثبتی برای سعودی ها وجود داشت، اما در اعلامیه های رسمی دولت جدید هم مواردی وجود دارد که می تواند مشکلاتی برای عربستان ایجاد کند. بهبود روابط روسیه و آمریکا و همکاری آنها در ماجرای سوریه احتمالا برای عربستان چندان منفی به نظر نخواهد رسید. اما این همکاری ها زمانی برای عربستان نگران کننده خواهد بود که بیشتر شدن همکاری های روسیه و آمریکا به تضعیف مخالفان دولت سوریه بیانجامد و چشم انداز تغییر رژیم در سوریه را محو سازد. سعودی ها، باقی ماندن طولانی مدت بشار اسد در قدرت را هدیه به ایران تفسیر خواهند کرد که به قدرتمندتر شدن ایران در منطقه منجر شده و به تقویت محاصره ایران بر شبه جزیره عربستان خواهد انجامید.
ترامپ در کارزار انتخاباتی خود همچنین بارها، اظهارات اوباما را تکرار کرده بود که می گفت عربستان به اندازه کافی مسئولیت حافظت از خود را به عهده نمی گیرد و خواستار پرداخت بیشتر از سوی عربستان برای ایجاد ضمانت های امنیتی از سوی آمریکا شده بود. این در حالی است که عربستان اکنون در میزان هزینه تسلیحات نظامی رتبه سوم دنیا را داراست و تنها آمریکا و چین جلوتر از این کشور هستند. به لحاظ درصد هزینه نظامی نسبت به سرانه تولید ناخالص ملی، عربستان حتی از آمریکا هم جلوتر است. در کوتاه مدت عربستان مشکلاتی در توضیح شرایط امنیتی اش به دولت جدید خواهد داشت؛ هرچند که با تایید ژنرال جیمز به عنوان وزیر دفاع در سنا، حداقل در پنتاگون شخص هم نظری را خواهند داشت که جزئیات واقعی همکاری های دفاعی آمریکا و عربستان را درک می کند.
ریاض و افراطگرایی
موضوع نگران کننده دیگری هم برای عربستان وجود دارد. ترامپ بارها در سخنرانی های انتخاباتی خود، فرقه مذهبی سلفی عربستان سعودی را با افراط گرایی و با گروه های تروریستی همچون القاعده و داعش برابر دانسته بود. به همین جهت عربستان، اخیرا از مداخله در مسائلی که به گونه ای به مسلمانان و اسلام در آمریکا مربوط می شد پرهیز می کرد. آنها انتظار دارند که ادبیات انتخاباتی ترامپ درباره اسلام و تروریسم، با آغاز به کار رسمی دولت تغییر یابد. اما در صورتی که شعارهای انتخاباتی به سیاست های نامساعد دولت ترامپ علیه پادشاهی عربستان تبدیل شود، سکوت عربستان دوام نخواهد داشت. به ویژه اگر سیاست های آینده دولت ترامپ امنیت عربستان را به خطر بیاندازد و تهدیدی باشد برای 35 هزار شهروند سعودی که اکنون در دانشگاه های آمریکا تحصیل می کنند، نگرانی های عربستان تشدید خواهد شد.
عربستان منتظر است تا ببیند تکلیف طرح «اجرای عدالت علیه حامیان تروریست ها» (Justice Against Sponsors of Terrorism Act) موسوم به «جاستا» چه خواهد شد و آیا اظهارات درباره رابطه رسمی یا غیررسمی عربستان با تروریسم جهانی تاثیری بر تمایل دولت ترامپ به تعامل با کنگره برای رد و یا تصویب این طرح خواهد داشت یا نه. به نظر می رسد که این طرح می تواند به مهمترین عامل اختلاف بین دولت ترامپ و عربستان تبدیل شود. ترامپ در خلال رقابت های انتخاباتی به جاستا اشاره ای نکرده است و نظرش درباره این مساله هم چندان روشن نیست. ترامپ به عنوان یک تاجر، شاید جاستا را یک مانع ناخواسته در روابط ویژه بین آمریکا و عربستان بداند. اما با نگاهی به تاریخچه مواضع جنجالی ترامپ و اظهاراتش پیرامون افراطگرایی، ممکن است که تمایل چندانی به اعمال فشار به کنگره برای تعدیل طرح جاستا نشان ندهد و این می تواند برای عربستان مشکل آفرین باشد.
سرانجام اینکه عربستان منافع سیاست های ترامپ در بخش انرژی را دنبال خواهد کرد. با احتمال اینکه دولت جدید آمریکا اجرای طرح های حافظت از محیط زیست را تضعیف کرده و با فشار بیشتری از منابع و ذخایر داخلی برای تولید نفت و گاز استفاده خواهد کرد، قیمت انرژی در سطح جهان همچنان پایین خواهد ماند و این امر تاثیر مستقیمی برای درآمدهای اقتصادی عربستان سعودی خواهد داشت.
بدون شک عربستان سعودی می تواند از میان سیاست خارجی ترامپ موارد مثبتی را برای همکاری پیدا کرده و در ضمن آن موارد دیگری وجود دارد که نگرانی ها و اختلافات عمیقی را برخواهد انگیخت. ریاض منتظر است تا ببیند آیا شعارها نهایتا به واقعیت تبدیل خواهند شد یا نه.
*جرالد فیرشتاین، مدیر مرکز خلیج فارس در «موسسه خاورمیانه»، سفیر اسبق آمریکا در یمن و معاون سابق دستیار وزیر خارجه آمریکا است.
آنچه در این گزارش آمده به معنی تایید محتوای تحلیل کارشناس از سوی «ایران پرس» نیست و صرفا در راستای اطلاع رسانی منتشر شده است. 120/112
بیشتر بخوانید:
ترامپ، شرکتهای مرتبط با عربستان سعودی را بست
عربستان در پی معامله با ترامپ است
روابط آمریکا و عربستان به کدام سو می رود؟
