دبیرکل سازمان پیمان امنیت جمعی در مصاحبه با شبکه "او. ان. تی." بلاروس گفت: پیشنهاد اعزام هیاتی به خطوط تماس در مرزهای ارمنستان با جمهوری آذربایجان به منظور ارزیابی از وضعیت نامطلوب موجود از اقدامات این سازمان است. "استانیسلاو زاس" همچنین اعلام کرد: وضعیت ساده نیست. در درجه اول در مرزهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان ، درگیری ها تقریباً به صورت روزانه انجام می شود. به همین دلیل و به طور کلی، مجموعه اقداماتی که به منظور کمک به ایروان پیشنهاد می شود، از نوع سیاسی است.
کارشناسان، اظهارات اخیر دبیرکل سازمان پیمان امنیت جمعی در مصاحبه با شبکه "او. ان. تی." بلاروس را محتاطانه و خنثی ارزیابی کرده اند. این در حالی است که مقام های دولت ایروان از ماه های گذشته بارها بر اعلام مواضع رسمی مقام های روسیه و سازمان پیمان امنیت دسته جمعی در قبال تجاوز نظامی جمهوری آذربایجان به ارمنستان تاکید کرده بودند.
در حقیقت، رئیس جمهوری آذربایجان که در جنگ دوم قره باغ با کمک ها و حمایت های دولت روسیه توانسته است بر ارمنستان پیروز شود، پس از امضای توافقنامه ده ماده ای صلح، در عمل خواستار اضافه کردن یک بند جدید در این توافقنامه شده است. بر اساس این بند جدید، رئیس جمهوری آذربایجان از دولت ارمنستان خواسته است، بخش بسیار مهمی از اراضی این کشور در مرز با ایران را واگذار کند. درحقیقت، "الهام علی اف" از "نیکول پاشینیان" خواسته است ، ضمن چشم پوشی از استان سیونیک در جنوب ارمنستان، دالانی به جمهوری آذربایجان و ترکیه واگذار کند تا این دو کشور بتوانند به جمهوری خودمختار نخجوان دسترسی مستقیم داشته باشند.
تردیدی نیست که در صورت واگذاری دالان به جمهوری آذربایجان و ترکیه، هر دوکشور- که مبلغ سیاست های خطرناک ترک گرایی در منطقه هستند- امکان وارد ساختن فشار بر ایران و ارمنستان را به دست خواهند آورد. یه همین دلیل، مقام های ارمنستان با درخواست رئیس جمهوری آذربایجان مخالفت کرده اند. اما "الهام علی اف" در اظهارنظرهای خود، بارها اعلام کرده است که یا ارمنستان به واگذاری این دالان رضایت می دهد و یا این که جمهوری آذربایجان با تهدید و قدرت نظامی، این مسیر مهم ارتباطی را از ارمنستان دریافت خواهد کرد.
ناامن سازی خطوط مرزی با ارمنستان، تلاش نظامیان جمهوری آذربایجان
در طول دو سال گذشته، نظامیان جمهوری آذربایجان به دستور "الهام علی اف" و "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهوری ترکیه همواره بر ناامن سازی در خطوط مرزی با ارمنستان مشغول بوده است. با وجود این شرایط نابهنجار و خطرناک، مقام های روسیه به وضعیت نامطلوب در خطوط تماس نیروهای آذری و ارمنی، واکنش چندانی نشان نداده اند. اگر چه برخی از مقام های مسکو در اظهارنظرهای پراکنده، مخالفت خود را با خواسته رئیس جمهوری آذربایجان ابراز داشته اند، اما مقام های ارمنستان در این زمینه خواستار جدیت هر چه بیشتر مسکو در این زمینه شده بودند.
جدا از رویدادهای اخیرباید گفت: اظهارات اخیر دبیر کل سازمان پیمان امنیت دسته جمعی در حالی است که پس از نشست سران سازمان پیمان امنیت جمعی در ایروان، "نیکول پاشینیان" نخست وزیر ارمنستان از امضای بیانیه پایانی این نشست خودداری و بر اهمیت ارزیابی سیاسی روشن از اوضاع، حمایت از تمامیت ارضی ارمنستان و تدابیری به منظور بازدارندگی جمهوری آذربایجان از اقدامات تهاجمی تاکید کرده بود.
نیکول پاشینیان در عین حال، بر این واقعیت تصریح کرده بود که بی توجهی سازمان پیمان امنیت دسته جمعی به تعهداتش در قبال ارمنستان، ممکن است به معنای امتناع این سازمان از تعهداتش و تفسیر مقام های دولت "الهام علی اف" به عنوان چراغ سبز دیگری برای تجاوز نظامی به اراضی ارمنستان تعبیر شود.
با وجود اظهارات ملاحظه کاری های دبیر کل پیمان امنیت دسته جمعی در مصاحبه اخیر، "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه در جریان سخنرانی چهارشنبه شب گذشته خود در نشست سران سازمان پیمان امنیت دسته جمعی در ایروان اعلام کرده است:
«مسائل مربوط به دستیابی به یک راه حل جامع و قابل قبول برای هر دو طرف ارمنستان و جمهوری آذربایجان نیازمند توجه دقیق این سازمان است».
رئیس جمهوری روسیه که پیش از این، امضای سران باکو و ایروان را به منظور استقرار نیروهای صلحبان روسی در مرزهای دو کشور متخاصم دریافت کرده است، با بحرانی شدن اوضاع در خطوط تماس درصدد تقویت حضور نظامی در اراضی آزاد شده جمهوری آذربایجان است. تقویت حضور نظامی روسیه و نیروهای صلحبان سازمان پیمان امنیت دسته جمعی در اراضی قره باغ، ضمن حذف نظامی بیگانگان و برخی از جریانهای مشکوک و تروریستی در این منطقه، امکان برقراری ثبات و امضای نهایی توافقنامه صلح قره باغ را فراهم خواهد کرد.
نویسنده: محمد علی طالبی
113
