«شاوارش کوچاریان» با تاکید بر این مسئله، عضویت ترکیه را به بازگشایی مرز ترکیه و ارمنستان به عنوان یکی از پیش شرط های این کشور برای موافقت با پیشنهاد پیوستن ترکیه به اتحادیه اقتصادی اوراسیایی مشروط کرد.
ترکیه در حالی خواستار پیوستن به منطقه گمرکی اتحادیه اقتصادی اوراسیایی است که مرز خود با ارمنستان را که تنها مرز زمینی موجود میان این اتحادیه و ترکیه است بسته است.
این اقدام ارتباط ترکیه با این اتحادیه را به صورت کامل قطع کرده است و بازگشایی آن برای بر قراری ارتباط زمینی با این اتحادیه ضروری است.
ترکیه در سال 1993 پس از شروع جنگ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان اقدام به بستن مرز مشترک خود با ارمنستان کرد و در سالهای گذشته نیز همواره از جمهوری آذربایجان در برابر ارمنستان حمایت کرده است.
بسته بودن مرز ترکیه و ارمنستان دسترسی این کشور به بازارها و محصولات اروپایی را با دشواری رو به رو کرده است و از این رو گشایش آن اهمیت زیادی برای اقتصاد ارمنستان دارد.
میتوان گفت، مسئله مرز بین ترکیه و ارمنستان در درون بخشی از اختلاف ناشی از حمایت ترکیه از جمهوری آذربایجان و اختلاف تاریخی بین ترکیه و ارمنستان بر سر مسئله نسل کشی ارامنه توسط ترکهای عثمانی قرار میگیرد.
ارمنستان خواهد کوشید تا از فرصت پیش آمده استفاده کند تا ترکیه را وادار به پذیرش برخی از خواسته های خود کند.
پیش از این دو کشور قدمهایی را برای عادی سازی روابط خود برداشته اند اما این اقدامات با شکست رو به رو شده است.
ترکیه و ارمنستان در سال 2009 اعلامیه عادی سازی روابط خود را در سوئیس امضا کردند اما در تصویب این پروتکل از طریق مجالس خود ناموفق بودند.
همچنین فشارهای جمهوری آذربایجان بر ترکیه نیز در دشوار شدن مسیر حل بحران تاثیر عمیقی داشته است.
بر این اساس نه تنها دو کشور موفق به عادی سازی روابط خود نشدند بلکه مخالفت پارلمان و فشارهای خارجی نشان داد که عمق اختلاف بیش از این است که به سادگی قابل حل شدن باشد.
همچنان که «فیونا هیل» Fiona Hill پژوهشگر موسسه بروکینگز میگوید:
"سیاست فشار و بسته نگه داشتن مرزهای ارمنستان تا کنون موجب تغییر سیاستهای ایروان نسبت به آذربایجان و ترکیه نشده است."
بایستی دید آیا ترکیه با بی اثر دانستن اقدامات دهه های گذشته خود حاضر است در این راستا اقدام به مذاکره با ارمنستان کند یا اینکه با مطرح کردن مسائل حساسی مانند مناقشه قره باغ همچنان به دشواری اختلاف بین دو کشور خواهد افزود.
اقدام ترکیه وابسته به این است که عضویت در اتحادیه اقتصادی اوراسیایی تا چه حد از اهمیت برای این کشور برخوردار باشد.
اکنون که روابط این کشور با اتحادیه اروپا نیز درگیر بحران است، تنوع شرکای تجاری ترکیه میتواند به اولویتی برای این کشور تبدیل و به انگیزه برای قدمهای سازنده در رابطه با ارمنستان تبدیل شود.
منوچهر شفیعی
116/111
بیشتر بخوانید:
افشای بخش دیگری از همکاری های ترکیه و ارمنستان در رسانه های باکو/ تحلیل
ارمنستان: سیاست های منطقه ای ترکیه مخرب است
مخالفت ارمنستان با مشارکت ترکیه در مذاکرات قره باغ
