شورای امنیت سازمان ملل در پی حمله رژیم بعث به کویت در سال 1990، کمیته غرامت تشکیل داد و عراق را ملزم به پرداخت 52.4 میلیارد دلار غرامت به کویت کرد.
عراق پس از سه دهه مبلغ غرامت به کویت را به طور کامل پرداخت کرد. در قطعنامه 2621 شورای امنیت که بامداد امروز 23 فوریه 2022 صادر شد، آمده است که عراق به تعهدات خود در قطعنامههای 687 (1991) و 692 (1991) درباره پرداخت غرامت به همه اطرافی که کمیته سازمان ملل تعیین کرده بود، از جمله خسارت‌های زیست‌محیطی و از میان رفتن منابع طبیعی عمل کرده و دیگر ملزم به ذخیره بخشی از درآمدهای نفتی خود در صندوق پرداخت خسارت به کویت نیست.
این رخداد از چند جهت حائز اهمیت است:
اهمیت نخست این است که دولت عراق می‌تواند همه درآمدهای نفتی خود را دریافت کند. در قطعنامه 2621 تأکید شده که کمیته پیگیری پرداخت این خسارت و صندوق آن منحل و همه مبالغ موجود در این صندوق به عراق پس داده می‌شود.
در دسامبر 2021 یکی از مشاوران ارشد نخست وزیر عراق گفت اگر مبالغ پرداخت شده به کویت در طول 30 سال به سرمایه مولد در عراق اختصاص داده می شد، این مبلغ برای ساخت شبکه برق عراق کافی بود.
اهمیت دیگر این است که با این قطعنامه عملاً آثار اقتصادی و سیاسی بازمانده از جنگ رژیم بعثی علیه کویت از بین رفته است. در عین حال، موضوع مهم این است که هزینه‌های نابخردی و جنگ‌طلبی رژیم بعثی را در سه دهه گذشته ملت عراق پرداخت کرده زیرا بخشی از درآمدهای نفتی این کشور که می‌توانست صرف آبادانی آن شود، به این کشور پرداخت نشد و به آسیب دیدگان کویتی جنگ پرداخت شده است.
در همین زمینه، «برهم صالح»، رئیس جمهور عراق در واکنش به قطعنامه شورای امنیت اعلام کرد: "با بسته شدن پرونده غرامت‌های عراق به کویت، ما فصل هولناکی از جنگ بیهوده رژیم استبدادی را پشت می‌گذاریم که هزینه آن را ملت ما و همه منطقه پرداخت کرد."
بُعد دیگر اهمیت قطعنامه شورای امنیت این است که می‌تواند به گسترش روابط عراق با کشورهای همسایه منجر شود. عراق با پرداخت غرامت به کویت به نوعی اعتمادسازی کرده است. بر همین اساس، «فؤاد حسین» وزیر امور خارجه عراق ابراز امیدواری کرد که این اقدام تاریخی عراق موجب تقویت روابط خارجی و منطقه‌ای این کشور شود.
موضوع دیگر مربوط به پیامد اقدام عراق برای سازمان ملل متحد است. سازمان ملل در سال 1991 رای به غرامت عراق داد و این موضوع را با ضمانت شورای امنیت پیگیری کرد تا اینکه عراق همه غرامت کویت را پرداخت کرد.
قطعنامههای شورای امنیت به کمیته غرامت سازمان ملل مجوز داد 5 درصد از درآمدهای فروش نفت عراق را برای پرداخت به دولت ها، شرکت‌ها و شهروندان عادی اخذ کند و در طول سه دهه، عراق 52.4 میلیارد دلار به عنوان غرامت پرداخت کرد.
بنابراین، این یک موفقیت برای سازمان ملل نیز محسوب می‌شود. «مایکل گافی» رئیس کمیته غرامت سازمان ملل، بسته شدن این پرونده را دستاوردی تاریخی برای سازمان ملل و اولین مورد موفق پرداخت کامل خسارت از طریق سازمان ملل دانست.
نویسنده: سیدرضی عمادی
117
بیشتر بخوانید:
درخواست عراق برای رفع تحریمهای مرتبط با فصل هفتم منشور ملل متحد
