روند شکل گیری داستان در این فیلم ها به شکل کلی این گونه است که قهرمانان فیلم های اکشن بیشتر مواقع برنامه ای از پیش تعیین شده برای مقابله با دشمنان خود ندارند و با حس مبارزه طلبی و خشونت بر بازیگر مقابل نقش های منفی غلبه می کنند.
علاقه بویژه جوانان به فیلم های اکشن، در دهه 1970 میلادی موجب توجه ویژه هالیوود به این آثار شد. فیلم های پلیسی و همچنین فیلم های رزمی که این فیلم ها «مارشال آرت» (1) هم نامیده می شود و قهرمان آن یک ورزشکار رزمی است.
فیلم های اکشن، چه در قالب آثار پلیسی ماجراجویانه و یا رزمی، آثار پرفروشی بودند که توجه نسل جوان را نیز به خود جلب می کرد.
«بروس لی» (2) ستاره آمریکایی چینی تبار هالیوود، چهره اول فیلم های رزمی بود. فیلم هایی که بروس لی بازیگر آن بود، فروش بسیار بالایی داشتند و نوع مبارزات یک یا چند نفره رزمی قهرمان اصلی فیلم های او بر جذابیت آن می افزود.
موفقیت این نوع از فیلم های رزمی موجب شد تا هزاران فیلم نیز سال های بعد به تقلید از همین سبک ساخته شود.
بخش دیگر فیلم های اکشن، یا حادثه ای فیلم های پلیسی بود که در دهه 70 همزمان با رونق فیلم های رزمی پرفروش ساخته شدند و برای جلب تماشاگران به سینما نیز موفق عمل کردند.
سری فیلم های پلیسی «هری کثیف» (3) با بازی «کلینیت ایستوود» (4) که ساخت چند قسمت آن تا پایان دهه 1980 میلادی نیز ادامه پیدا کرد، تداوم روند موفقیت فیلم های پرفوش فیلم های اکشن و قهرمانان آن در سینمای هالیوود بود.
سری فیلم های «جان ویکم (5)، با بازی «کیانو ریوز» (6)، که ساخت اولین قسمت آن از سال 2014 آغاز شد و تا امروز نیز ادامه دارد نمونه مشخص و آشکاری از نوع سرمایه گذاری هالیوود در سینمای اکشن با هدف جلب مخاطبان جوان در سراسر جهان با خلق داستان هایی است که ترکیبی سریع، خشن و هیجان آور از رویارویی قهرمانی همه فن حریف و مسلط به به تکنیک های تیراندازی و فنون رزمی است که برای نابودی دشمنان خود از هیچ خشونتی اجتناب نمی کند.
چهار قسمت فیلم جان ویک، نمونه مشخص و آشکاری از سینمای اکشن هالیوودی است که داستان آن به شکلی سازماندهی شده قهرمان اصلی را در مسیر طولانی مبارزه و درگیری قرار می دهد تا خشونت و کشتار شخصیت های منفی را موجه کند.
جان ویک (قسمت اول و دوم) پیدا کردن راه و روشی برای کشتار
قسمت اول و دوم جان ویک، که در سال های 2014 و 2017 به کارگردانی چاد استالسکی (7) ساخته شده روایت هایی یکسان از تقابل یک آدمکش اجیر شده (جاناتان ویک) با مافیا است.
در قسمت اول جان ویک که همسرش را به تازگی از دست داده درگیر جنگی خشونت بار با اعضای مافیای روسی می شود که زندگی او را نابود کرده اند و حتی ماشین سواری اش را نیز با خود برده اند.
جان ویک سلاح های قدیمی خود را دوباره به کار می اندازد تا بتواند در منازعه ای طولانی و خشونت بار جان خود را حفظ کند و با اینکه برای سرش جایزه نیز تعیین شده زندگی خود را حفظ کند.
نبرد طولانی بین جان ویک و مافیای روسی شکل می گیرد و او موفق می شود افرادی را که به عنوان آدمکش اجیر شده به سراغش می آیند نابود کند.
داستان قسمت اول جان ویک، به شکل حساب شده ای منشاء ناامنی در آمریکا را به گروههای مافیایی مرتبط می کند که در خاک این کشور هستند.
قسمت دوم «جان ویک» که سال 2017 ساخته شده از محدوده جغرافیایی آمریکا خارج می شود و ویک این بار مجبور است برای حفظ زندگی خود به ایتالیا برود.
«سانتینو دی آنتونیو» با بازی «ریکاردو اسکامارچو» (8) رهبر باند مافیایی به سراغ جان ویک می آید و از او می خواهد برای رسیدن به قدرت خواهرش (خواهر سانتینو) را در ایتالیا به قتل برساند.
ویک، ابتدا امتناع می کند اما سانتینو خانه او را به آتش می کشد و با گروهش او را تهدید می کند. جان ویک شرط سانتینو را قبول می کند و به ایتالیا می رود و با حمایت تشکیلات حامی خود «کنتیننتال» به سرکردگی «وینستون» با بازی «یان مک شینم (9) خواهر سانتینو را به قتل می رساند.
مزدوران باند مافیایی خواهر سانتینو نیز تلاش می کنند تا جان ویک را به قتل برسانند.
سانتینو، برای کشتن جان ویک جایزه تعیین می کند و ویک نیز برای حفظ جانش وارد نبردی خونبار با آنها می شود.
سرانجام جان ویک، با وجود مخالفت تشکیلات حامی اش سانتینو را به قتل می رساند. وینستون نیز با صراحت به ویک می گوید که تشکیلات کنتیننتال دیگر حامی او نیست و باید در اختفا زندگی کند.
دو قسمت اول جان ویک، بیشتر بر اساس داستانی شکل گرفته که آدمکش سابق اجیر شده برخلاف خواسته خود باید مقابل تشکیلات مافیایی (روسی و ایتالیایی) مقابله کند.
در این روند پرخشونت و پر از کشتار که بیشتر اوقات جان ویک هیچ حامی جدی ندارد باید جان خود را از تیررس مافیا نیز دور کند. اگر در داستان اول، جنگ ویک با مافیای روسی به شهری که در آن زندگی می کند محدود می شود اما درداستان دوم برای زنده ماندن و مقابله با گروههای مافیایی باید از آمریکا خارج شود و به ایتالیا برود.
جان ویک (قسمت سوم و چهارم) رویارویی مزدوران آدمکش دیوان عالی با یاغی تنها
جان ویک، در قسمت سوم که سال 2019 در سینماهای جهان اکران شد، به علت کشتن «سانتینو دی آنتونیو» که عضو انجمن بین المللی قاتلین بوده فراری است و اعضای دیوان عالی (یا میز عالی) برای کشتن او 14 میلیون دلار جایزه تعیین می کنند.
وینستون نیز به عنوان رئیس تشکیلات کنتیننتال از ویک حمایت نمی کند.
جان ویک، با کمک «سوفیا» با بازی «هال بری» (10) که او نیز سابقا به عنوان یک جایزه بگیر و آدمکش شناخته می شد به مغرب می رود تا با یکی از اعضای دیوان عالی برای حفظ جانش گفتگو کند. ویک، توافق می کند تا وینستون را به قتل برساند تا خودش زنده بماند اما پس از بازگشت به نیویورک از این کار منصرف می شود. جان ویک در کنار ماموران وینستون با آدمکشان اجیرشده دیوان عالی مبارزه می کند و زنده می ماند.
وینستون اما در پایان برای حفظ قدرت خودش در مجموعه کنتیننتال با نماینده دیوان عالی به توافق می رسد تا جان ویک را بکشد، اما تیراندازی وینستون به سمت ویک موجب سقوط او می شود اما زنده می ماند.
در قسمت سوم، داستان فیلم توسعه پیدا می کند و اینبار تشکیلات مافیایی به شکلی جهانی عمل می کنند. جان ویک، دیگر در امان نیست و به هرکجا که می رود تحت تعقیب سازمانی قدرتمند است که هرکجای دنیا نفوذ دارد.
داستان قسمت چهارم جان ویک که سال 2022 ساخته شده چالشی سخت تر از سه قسمت پیش رو برای قهرمانش به نمایش می گذارد.
اینبار «مارکی وینسنت دو گرامونت» فرانسوی با بازی «بیل اسکارزگارد» (11) که موقعیتش در دیوان عالی به خطر افتاده تمامی آدمکش ها و جایزه بگیرها را برای کشتن جان ویک اجیر می کند.
در این قسمت هویت واقعی ویک آشکار می شود اینکه او تبعه بلاروس است و نام اصلی او نیز «جوردانو جوانوویچ» است.
جان ویک، برای نجنگیدن و دوری از خشونت به هتل یکی از دوستانش می رود، اما نیروهای مارکی به سراغ او می آیند. جدالی طولانی و پر از خشونت بین ویک و گروههای آدمکش شکل می گیرد.
سرانجام ویک با وینستون مشورت می کند و برای مبارزه و نابود کردن مارکی به برلین می رود تا بتواند پس از گذراندن مراحلی او نیز به عضویت دیوان عالی در آید و در این شرایط بتواند درخواست دوئل با مارکی را مطرح کند.
جان ویک، موفق به عضویت در دیوان عالی می شود و پس از بازگشت از برلین به درخواست مارکی به پاریس می رود تا با او دوئل کند.
مکان مبارزه ساختمانی قدیمی است و ویک باید با عبور از نیروهای اجیر شده مارکی به محل اصلی مبارزه برسد.
در این راه «چاین» با بازی «دانی ین» (12) که خود او از افرادی بوده که پیشتر برای کشتن ویک اجیر شده بوده به او کمک می کند تا به محل مبارزه برسد. زمان دوئل، فرا می رسد و اعضای دیوان عالی نیز با آن موافقت می کند سرانجام پس از چند بار تیراندازی دومارکی به قتل می رسد و جان ویک زنده می ماند.
مبارزه تمام می شود، اما وینستون از جان ویک می خواهد که این بار نیز به خاطر دور ماندن از حمله دیگر اعضای دیوان عالی پنهان بماند و سنگ قبری نیز به نام جان ویک نصب می شود.
دو قسمت آخر جان ویک، بر خلاف دو قسمت اول بر مبنای داستانی شکل می گیرد که محدود به رقابتی بین دو باند مافیایی و تصاحب قدرت نیست بلکه این بار جان ویک برای حفظ جان خود باید با تشکیلاتی که قدرت جهانی دارد مبارزه کند.
پرسوناژ ویک، در این چهار قسمت او را انسانی آسیب پذیر نشان می دهد که برای بقا تنها به فکرکشتار دیگران است.
در قسمت سوم و چهارم جان ویک، همچنین گروهها و تشکیلات تبهکاری ماهیتی جهانی پیدا می کنند که همه جا نفوذ دارند و با قدرت خود سرنوشت انسان ها را نیز تغییر می دهند.
جان ویک، بهانه ای برای توجیه خشونت و ارائه تصویری متفاوت از رقابت تشکیلات مافیایی
مافیا (13)، به عنوان تشکیلاتی مخوف و فاسد، که منشاء آن به باندهای تبهکار در تاریخ ایتالیا باز می گردد، شناخته می شود. گروههای مافیایی، از اواخر قرن 19 وارد آمریکا شدند و به مرور زمان قدرت گرفتند.
این نفوذ و تاثیرگذاری به جایی رسید که پس از جنگ جهانی دوم دولت های مستقر در واشنگتن برای مقابله با این گروهها قوانین سختی را وضع کردند، اما تا سال های بعد این گروه ها تاثیر زیادی بر تحولات سیاسی و اجتماعی آمریکا به جا گذاشتند.
در فیلم جان ویک، با توسعه داستان در قسمت های سوم و چهارم نبرد اصلی بر سر منافع یک گروه مافیایی (دیوان عالی) با رقیب دیگر است.
مبارزه و تلاش جان ویک برای حفظ جان و کشتار مزدورانی که به سراغ او می آیند در واقع به شکل گیری خشونتی بی پایان و اغراق آمیز منجر می شود که باندهای مافیایی را در طرف تاریک یا منفی داستان قرار می دهد که تنها مبارزی ساخته شده در کمپانی های هالیوودی قادر به شکست این نیروی قدرتمند است.
جان ویک، در ارزیابی برای مقایسه با سری فیلم های تاثیرگذار یا موفق جایگاهی ندارد چرا که در بسیاری از لحظات داستان تماشاگر تنها باید نظاره گر خشونتی بی منطق و بدون انتها باشد.
کارگردان جان ویک، برای ساخته شدن داستان فیلم خود از آثار پرفروش سینمای رزمی نیز بهره گرفته و آشکارا صحنه نبرد جان ویک در قسمت سوم یادآور بازسازی صحنه های فیلم معروف بروس لی، «اژدها وارد می شود» (14) است که سال 1973 میلادی ساخته شد.
قسمت پنجم جان ویک، نیز به زودی در سینماها اکران خواهد شد اما به نظر نمی رسد سود هنگفت کمپانی های هالیوودی موجب شود تا محتوای داستان تغییر کند یا در شخصیت قهرمان فیلم تحولی روی دهد.
فیلم اکشن و البته پرحادثه جان ویک جایگاهی خاص یا ویژه در آثار سینمایی ندارد و تنها فرصتی برای پولسازی شرکت های آمریکایی است اگرچه خشونتی بی پایان و کنترل نشده داستان آن را شکل دهد.
نویسنده: احسان شاه ابراهیم
Martial Art -1
Bruce Lee -2
Dirty Harry -3
Clint Eastwood -4
John Wick -5
Keanu Reeves -6
Chad Stahelski -7
-8 Riccardo Scamarcio
Ian McShane -9
Halle Berry -10
Bill Skarsgård -11
Donnie Yen- 12
Mafia- 13
Enter the Dragon -14
117
