همه چیز از خاراندن کمرتان تا بلند کردن یک کتاب توسط این ناحیه انجام می‌شود. بیماری درد شانه، دردی است شایع و به چندین دلیل ممکن است رخ دهد.
بورسیت‌ها، التهاب و تورم غلاف تاندون، التهاب تاندون‌های عضلۀ چرخاننده شانه، شانه منجمد یا چسبندگی کپسول مفصلی شانه، آرتروز، فیبرومیالژیا و پارگی، کشیدگی و التهاب تاندون، از جمله این عوامل هستند که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.
بورس‌ها (Bursae) کیسه‌های پر از مایعی هستند که اطراف مفاصل وجود دارند. مناطقی که تاندون‌ها، پوست و بافت‌های عضلانی به استخوان‌ها می‌پیوندند توسط این کیسه‌های پر از مایع احاطه می‌شوند. به وسیلۀ این کیسه‌ها، مایع روان کننده‌ای تولید می‌شود که به کاهش اصطکاک در هنگام حرکت مفاصل کمک می‌کند. این کیسه‌های متورم، باعث محدودسازی شیوه‌ها و جهت‌های حرکتی مفاصل می‌گردند.
علت دیگر درد شانه، التهاب و تورم غلاف تاندون یا تنوسینوویت است. غلاف محافظ که تحت عنوان سینوویوم شناخته می‌شود، روی تاندون‌ها را می‌پوشاند. این غلاف، مایع روان کننده سینوویال تولید می‌کند که باعث محافظت از تاندون، می‌شود. آسیب دیدن این تاندون ممکن است باعث ایجاد نقص و بد عمل کردن این غلاف گردد.
اگر این اتفاق رخ دهد، ممکن است غلاف یا کلاً نتواند مایع روان کننده سینوویال تولید کند و یا مایع تولید شده به اندازه کافی نباشد که همین امر موجب التهاب و تورم غلاف و علت درد شانه می‌شود.
برخی مواقع ممکن است تاندون‌های عضلۀ چرخاننده شانه دچار التهاب شوند. درد شانه یا بازو، به ویژه هنگام بلند کردن بازو، خوابیدن روی آن یا به کارگیری عضلات آسیب دیده، اغلب نتیجۀ استفادۀ پی در پی و بیش از حد از بازو و شانه، هنگام ورزش یا انجام یک فعالیت است یا ممکن است دلیل آن آسیب دیدگی شانه باشد.
سن وسال هم می‌تواند در این بین نقش داشته باشد. پارگی در تاندون‌های عضلۀ چرخاننده شانه نیز باعث این وضعیت می‌شود. هنگامی که استخوان‌های شانه آسیب دیده باشند، شانه شما دچار التهاب مفاصل می‌شود. از جمله علائم آن درد شدید و ضعف و سستی عضلات هستند که می‌توانند بالا بردن دست را مشکل سازند.
شانه منجمد یا چسبندگی کپسول مفصلی شانه علت دیگر بروز درد شانه به شمار می رود. این بیماری سفت شدن تدریجی کپسول مفصل شانه یعنی بافتی که اطراف مفصل شانه را احاطه می‌کند است.
این عارضه همراه با دردی آزاردهنده است که حتی ممکن است شانه بسیار سفت شده و درد آن بسیار زیاد شود به طوری که توانایی شما را برای استفاده از بازویتان در فعالیت های روزمره را محدود سازد. بی ثباتی یا لقی شانه نیز به دلیل دررفتگی یا جابه جایی بیش از حد مفصل شانه روی می‌دهد.
آرتروز شانه اختلال دیگری در شانه و دلیل معمول و عمدۀ درد مزمن شانه و از‌کار‌افتادگی آن است که بیش از 20% از جمعیت سالمندان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. دو مفصل متمایز در ناحیۀ شانه وجود دارد یکی مفصل اخرمی - چنبری که به اختصار به آن مفصل AC می‌گویند که در محل پیوند چنبر یعنی ترقوه به استخوان سر شانه قرار دارد؛ و دیگری مفصل شانه است که در محل اتصال استخوان بازو به استخوان شانه قرار گرفته است؛ آرتروز شانه این دو مفصل را درگیر می‌کند.
آسیب دیدن پوشش غضروف ها به طور معمول دلیل عمدۀ آرتروز شانه است.
التهاب مفصل شانه سه نوع اصلی دارد و شامل آرتروز، روماتیسم مفاصل و التهاب مفاصل پسا آسیب می شود.
از عارضۀ تخریب گر شانه یعنی آرتروز، به عنوان التهاب «فرساینده و ساینده» مفصل یاد می‌شود زیرا در این عارضه پوشش صاف بیرونی یعنی غضروف مفصلی از بین می‌رود. معمولاً افراد بالای 50 سال دچار آرتروز می‌شوند و نوعی از آن در مفصل اخرمی - چنبری بسیار شایع است.
روماتیسم مفاصل، ممکن است هر شخصی را با هر سنی درگیر سازد و معمولاً چندین مفصل از هر دو طرف بدن را درگیر این بیماری می‌کند. برای مثال، علاوه بر در گیر کردن شانه، زانو و مفصل مچ پا نیز ممکن است علائم و نشانه‌هایی از رماتیسم مفاصل را بروز دهند.
رماتیسم مفاصل عارضه‌ای خود ایمن و التهابى پوشش مفصل است. التهاب مفاصل پسا آسیب نیز شکلی از آرتروز است که بعد از آسیب‌هایی از قبیل شکستگی شانه یا درفتگی شانه شکل می‌گیرد. این نوع از آرتروز نیز می‌تواند بعد از پارگی مزمن عضله گرداننده مفصل شانه در مفصل شانه شکل بگیرد.
ایجاد درد در هنگام فعالیت، محدودیت در میزان حرکت، خشکی و سفتی شانه و بلند کردن دست به سختی از علائم این اختلال است. کشیدن یا باز و بسته کردن بازو به سختی، متورم شدن مفصل، حساس شدن اطراف مفصل و احساس سایش و گرفتگی درون مفصل از دیگر نشانه های این بیماریست. تلق تلق کردن، ترق تروق کردن و قرچ قروچ کردن نیز از نشانه های مکانیکی هنگام حرکت است.
تورم مفاصل در شانه اساساً بدون علت شناخته شده‌ای، توسعه پیدا می کند. فرض بر این است که آسیب‌های جزئی در غضروف یا ساختار، آناتومی و سازه‌هایی که شانه را استحکام و ثبات می بخشند اولین دلیل این بیماری است. افزایش اصطکاک، روند التهابی و آسیب بیشتر سطوح مفصل را ادامه می‌دهد تا زمانی که تمامی علائم آرتروز شانه ظاهر شوند.
برای تشخیص این اختلال اغلب، تاباندن اشعۀ ایکس به مفصل شانه از چندین زاویۀ مختلف کافی است. اشعه ایکس تغییرات در ساختار استخوان‌های مفصل شانه مانند خارهای استخوانی، گردشدگی، ضخیم شدگی یا تخریب کیست مانند در استخوان و همچنین عیوب و نقصان‌های اطراف لبۀ کاسۀ مفصل یا آسیب شدید استخوان را نشان می‌دهد.
اِم‌آر‌آی و سی تی اسکن نیز برای ارائه تصاویر بیشتر از قسمت‌های مختلف شانه، ممکن است مورد نیاز باشد.
سرما درمانی و گرما درمانی، مصرف داروهایی چون مسکن ها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، اوزون درمانی تزریق پی آر پی، درمان با لیزر کم توان، ماساژدرمانی، طب سوزنی، تزریق کورتیزون، اولتراسوند یا فراصوت و تنس درمانی*، روش هایی برای بهبود این عارضه هستند. علائم بسیاری از افراد تحت درمان بیماری آرتروز به خوبی از طریق مراقبت‌هایی، غیر از عمل جراحی مدیریت می شود.
هر چند برای برخی هم که آسیب شدید مفصلی، درد شدید، یا محدودیت شدید حرکتی دارند، جراحی می‌تواند گزینه‌ای با امکان موفقیت بالا باشد.
پیشگیری از آرتروز شانه
برای پیشگیری از آرتروز شانه لازمست فعالیت‌های عادی کارهای روزانه تا جای ممکن انجام شود. داشتن وزن مناسب، به حداقل رساندن فعالیت‌های معمول پرتکرار و ادامه فعالیت به منظور جلوگیری از کاهش قدرت عضلات از راه های دیگرپیشگیری این بیماریست.
اگر برای شما برنامه ورزشی خوبی طراحی شده باشد، می‌توانید انعطاف پذیری مفصل را حفظ و حتی بهبود ببخشید و تنها وقتی مفاصل درد شدید دارند استراحت کنید.
در ادامه برنامه به اختلال دیگری در شانه یعنی «پارگی، کشیدگی و التهاب تاندون شانه یا روتاتور کاف شانه» می پردازیم.
شایع‌ترین دلیل درد شانه، مشکلات تاندون‌ها و عضلات روتاتور کاف شانه هستند. احتمالا در مورد آسیب دیدگی‌های بازیکنان بسکتبال، تنیس بازان، گلف بازان و سایر ورزشکاران، نام این عضلات را شنیده باشید.
در واقع، اکثر مردم کم و بیش دچار این آسیب دیدگی‌ها می‌شوند. روتاتور کاف ممکن است بعد از زمین خوردن، تصادف رانندگی یا سایر آسیب دیدگی‌های ناگهانی نیز کشیده یا پاره شود. این نوع آسیب دیدگی‌ها معمولاً باعث درد شدید و ناگهانی می‌شوند.
عضلات و تاندون‌های روتاتور کاف کوچک بوده و به دلایلی به شدت آسیب پذیر هستند. این عضلات، علی رغم اندازه کوچکشان، عامل اصلی پایداری مفصل شانه هستند. هر حرکت بازو، با فعالیت شدید این عضلات همراه است.
یکی از این دلایل این است که در اکثر برنامه‌های وزشی و آمادگی جسمانی توجه چندانی به تقویت آن‌ها نمی‌شود که به همین دلیل عموماً در وضعیت فیزیکی مناسبی قرار ندارند. همچنین در اکثر افراد، به دلیل وضعیت بد قرارگیری بدن و انجام مکرر برخی حرکات، هماهنگی مناسبی بین مفاصل شانه، گردن و قسمت بالایی کمر وجود ندارد.
این وضعیت باعث اصطکاک و ساییدگی تاندون‌ها و عضلات روتاتور کاف می‌شود. دلیل دیگر می تواند این باشد که در آن دسته از آسیب دیدگی‌های شانه که تنها با استراحت و دارو درمان می‌شوند، شانه به خوبی توانبخشی نشده و تا زمانی که توسط تمرینات اصلاحی و ماساژ عمقی به وضعیت فیزیکی مناسبی نرسد همچنان مستعد آسیب دیدگی مجدد خواهد بود. و آخر این که بعد از سن 40 سالگی، جریان خون به عضلات روتاتور کاف شروع به کاهش می‌کند.
این عارضه دارای علائم و نشانه هایی است. درد در مفصل شانه و اطراف آن و بروز درد در هنگام حرکت دادن شانه، یکی از علائم اصلی این اختلالات است. اگر مشکل ناشی از یک آسیب دیدگی باشد، درد به صورت ناگهانی بروز می‌کند. هنگام استفاده از بازو برای انجام فعالیت‌هایی در بالاتر از سطح شانه، درد بدتر می‌شود. این یعنی درد بر توانایی فرد در بالا بردن بازو برای مثال، برای شانه کردن موها یا لباس پوشیدن تأثیر می‌گذارد.
شنا کردن، بسکتبال و نقاشی کردن، باعث درد شده اما نوشتن یا تایپ کردن تنها کمی باعث ناراحتی می‌شوند. همچنین، درد در هنگام شب بدتر شده و خواب فرد را مختل می‌کند. گاهی‌اوقات فرد در ناحیه شانه یا بازو احساس ضعف کرده و ممکن است دامنه حرکتی شانه او نیز کاهش یابد. برخی افراد هم هنگام حرکت دادن شانه احساس می‌کنند چیزی در شانه‌شان تق تق کرده یا گیر می‌کند.
پزشک متخصص برای این که تشخیص دهد که روتاتور کاف شخص دچار پارگی یا تندینیت شده، یک بی حسی موضعی به شانه تزریق می‌کند. اگر شخص دچار تندینوپاتی شده باشد، داروی بی حسی باعث تسکین درد شده و معمولاً قدرت عضله به حد طبیعی‌اش برمی‌گردد. اما اگر روتاتور کاف پاره شده باشد، بی حسی درد را تسکین می‌دهد، اما عملکرد عضله بهبود نمی‌یابد.
درمان‌های موجود برای مشکل تاندونیت یا التهاب تاندون شامل انجام تمرین‌های کششی و کنترلی و نیز استفاده از داروهای ضد التهاب، الکترو درمانی، ماساژ و کمپرس سرد یا گرم است.
در سال‌های اخیر روش درمان التهاب تاندون با لیزر پر توان نیز به طور گسترده به عنوان یک تکنیک درمانی سریع و ایمن برای مشکل تاندونیت مورد استفاده قرار گرفته است. در روش درمان بیوفیدبک که بسیار موثر برای کاهش درد و التهاب ناشی از پارگی تاندون شانه است به بیمار آموزش داده می شود که چگونه با روش های بیوفید بک وبا بهره گیری از شکل امواج مغزی، درد را در بدن خود از بین ببرد.
* تنس‌ها(Tens) ابزارهایی هستند که به صورت غیرتهاجمی یعنی بدون ایجاد خراش و خونریزی به تسکین درد کمک می‌کنند. استفاده منظم از ماشین تنس باعث کاهش درد تا 4 ساعت پس از استفاده از آن می‌شود.
تنس‌ها به عنوان ابزاری برای تسکین درد در نظر گرفته شده‌اند نه برای درمان. با استفاده طولانی از این دستگاه‌ها میزان تسکین درد کاهش می‌یابد.
117
