این اختلال که طیفی از اختلالات رشدی عصبی است، عمدتا با این علائم در کودکان دارای اوتیسم به شکل و شدت متفاوتی مشاهده می گردد و همین امر نیز می تواند منجر به تشخیص سطح اختلال اوتیسم گردد.
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC)، در سال ۲۰۱۸، میزان شیوع اوتیسم، از یک نفر از هر ۱۲۵ نفر در سال ۲۰۰۴، به یک نفر از هر ۵۹ نفر افزایش یافته است. با این که این اختلال بدون در نظر گرفتن نژاد و قومیت بر افراد اثر میگذارد، اما گزارش ها نشان می دهد که کودکان سفیدپوستِ بیشتری نسبت به سیاهپوستان یا اسپانیاییها با اختلال طیف اوتیسم شناخته شدهاند.
تفاوت در شناخت کودکان اوتیسم سیاهپوست و اسپانیایی نسبت به سفیدپوستان بدین معناست که این کودکان خدمات مورد نیاز را برای دستیابی به تمام تواناییهایشان، دریافت نمیکنند. طبق این گزارش ها در حال حاضر، پسران تقریبا ۴.۵ برابر بیشتر از دختران هم سن، احتمال ابتلا به اوتیسم را دارند. اگرچه، تحقیقات اخیر نشان میدهد که ممکن است این اختلال در دختران به شکل متفاوتی نسبت به پسران بروز کند و احتمالا به همین دلیل تشخیص داده نشود. در ایران نیز از هر ۱۵۰ نفر یک نفر به این اختلال دچار هستند.
به طور کلی علائم اصلی اوتیسم باید در اوایل کودکی بروز کند. آیین نامه تشخیصی و آماری انجمن روانشناسی آمریکا، که توسط متخصصان بالینی برای تشخیص اوتیسم به کار میرود، این تشخیص را مبنا قرار داده اند.
ولی ممکن است برخی علائم به خاطر یادگیری استراتژیهای سازگاری، پنهان شده و دیده نشوند. به همین دلیل متخصصان غربال گری را برای تشخیص زودهنگام پیشنهاد می دهند. در همین راستا پاسخ به پرسش هایی چون کودک در ۶ ماهگی لبخند عاطفی داشته است؟ کودک در ۹ ماهگی توانسته صدا و حالت های چهره را تقلید کند؟ و یا این که کودک می تواند تماس چشمی برقرار کند؟ و ...، برای تشخیص این اختلال تعیین کننده است.
طبق آیین نامه تشخیصی و آماری اختلالات روانی، کتاب راهنمای انجمن روانشناسی آمریکا، مبتلایان به اختلال طیف اوتیسم مشکل در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران دارند. علائق محدود و رفتارهای تکرار شونده در آن ها دیده می شود. داشتن علائمی که به توانایی فرد در عملکرد صحیح در مدرسه، محل کار، و سایر موقعیتها در زندگی، آسیب وارد میکند نیز از نشانه های ابتلا به اوتیسم به شمار می رود.
بیماری اوتیسم به عنوان یک اختلال "طیف" شناخته میشود، چراکه در نوع و شدت علائمی که افراد تجربه میکنند، تفاوتهای بسیاری وجود دارد. این اختلال، در تمام قومیتها، نژادها و طبقات اجتماعی رخ میدهد. اگرچه اوتیسم اختلالی مادام العمر است، درمانها و خدمات ارائه شده میتوانند علائم و توانایی عملکردی فرد را بهبود بخشند.
آکادمی طب کودکان آمریکا، توصیه میکند تمام کودکان از نظر ابتلا به اوتیسم بررسی شوند. تمام والدین و سرپرستان کودکان، باید با پزشک خود در زمینه غربالگری یا ارزیابی اختلال طیف اوتیسم، صحبت کنند.
اوتیسم در کودکان در سنین پایین قابل تشخیص است. علائم اوتیسم بسیارند به همین دلیل در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.
کودکان تا شش ماهگی درجاتی از ابراز احساسات را یاد می گیرند، اگر این ابراز هیجانی را در شیرخوارتان ندیدید احتمال دارد اولین زنگ خطر اوتیسم باشد.
یکی از مواردی که در اوتیسم مختل میشود تکلم است. در حالت طبیعی بچهها باید تا هجده ماهگی حداقل ده تا کلمه را یاد گرفته باشند و کاربردشان را بلد باشند ولی بچههای اوتیستیک ممکن است کلمهها را تکرار کنند ولی کاربردشان را بلد نیستند.
همچنین از دستورات پیروی نمیکنند چون درک کلامی ندارند. به طور کلی علائم اوتیسم در کودکان زیر سه سال خودشان را نشان میدهند، و لازمست که بدانید که مانند بقیه اختلالات، همه علائم لزوما نباید وجود داشته باشند. بنابراین اگر یکی از علایمی که برشمردیم در کودک شما وجود داشت حتما به روانپزشک جهت تشخیص دقیقتر مراجعه کنید.
علاوه بر مواردی که اشاره شد، این کودکان بازیهای تخیلی ندارند. با همسالان ارتباط کمی برقرار میکنند. به چیزهایی که علاقه دارند اشاره نمیکنند و به جای آن دست والدینشان را میگیرند و به سمت شی یا خواستهای که دارند میبرند.
از ایما و اشاره برای ارتباط برقرار کردن استفاده نمیکنند. به جزییات اشیا علاقه دارند. کلمات تکراری و بی معنی به کار میبرند. برخی از علایم در سنین بالاتر هم ممکن است دیده شوند. مثلا بد غذا هستند و انتخابهای محدودی برای غذا دارند. بازیهای تکراری و علاقههای محدودی دارند. حرکات تکراری مثل راه رفتن روی پنجه یا پاشنه پا بال بال زدن، چرخیدن دور خود یا حرکات ریتمیک دوست دارند.
افتتاح اولین کتابخانه اوتیسم ایران
همچنین کودکان دارای اختلال اوتیسم، در حواس پنجگانه خود یا حساسیت زیادی دارند یا اصلا حساس نیستند. خواب و بیداری منظم و طبیعی ندارند. هرجا میروند باید اسباب بازی یا وسیله خاصی را با خودشان ببرند. کلماتی را که میشنوند به طرز طوطی وار و بیش از حد معمول تکرار میکنند. تغییر از حالت روزمرگی به شدت آنها را آشفته میکند. بای بای نمیکنند، بوس نمی فرستند و صحبتشان منوتون و شبیه ربات است.
علت ابتلا به اوتیسم چیست؟
تحقیقاتی که تا کنون انجام شده، نشان میدهند که یک دلیل مشخص برای ابتلا به این بیماری وجود ندارد. اما برخی عوامل خطر احتمال ابتلا به اوتیسم وجود دارد.
ابتلای یکی از اقوام درجه یک به اوتیسم، جهش ژنتیکی، سندرم X شکننده یا سایر اختلالات ژنتیکی، سن بالای پدر و مادر هنگام تولد کودک، برخی از این عوامل هستند. همچنین پایین بودن وزن هنگام تولد، عدم تعادل متابولیکی، پیشینه عفونتهای ویروسی و قرار گرفتن جنین در معرض داروهای والپروئیک اسید (Depakene) یا تالیدومید، برخی دیگر از عوامل خطر برای بروز این اختلال محسوب می شوند.
بر اساس اعلام موسسه بین المللی اختلالات عصبی و سکته مغزی(NIDS)، هر دو عامل ژنتیک و محیط ممکن است در ابتلای افراد به اوتیسم تعیین کننده باشند. منابع متعدد و معتبر قدیم و جدید نشان میدهند که این اختلال به دلیل انجام واکسیناسیون ایجاد نمیشود. مطالعهای چالش برانگیز در سال ۱۹۹۸، وجود ارتباطی بین بیماری اوتیسم و واکسن سرخک، اوریون، و سرخجه(MMR) را اعلام کرد. اگرچه، این مطالعه توسط دیگر تحقیقات، غیر معتبر شناخته شد و در مقالات معتبر بعدی رد شد.
اوتیسم در بزرگسالان
اوتیسم در بزرگسالان نیز ممکن است دیده شود. اختلال طیف اوتیسم (ASD)، معمولا در کودکان خردسال تشخیص داده میشود.
کودکانی که امروزه به عنوان فرد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده میشوند، چندی پیش، به آنها برچسب "بد قلق" یا "ناتوان در یادگیری" زده شده و ممکن است کمکهای لازم را دریافت نکرده باشند.
چه در دوران کودکی و چه در بزرگسالی اگر تحت مصاحبه دقیق بالینی قرار بگیرند، تشخیص اختلال طیف اوتیسم میگیرند. پس اوتیسم در بزرگسالی به وجود نمیآید بلکه در کودکی وجود داشته ولی به دلیل عدم تشخیص صحیح نادیده گرفته شده است.
افراد مشکوک به ابتلا به اختلال طیف اوتیسم، ابتدا توسط روانپزشک تحت مصاحبه بالینی تشخیصی این اختلال قرار میگیرند. تستهای روان سنجی، هم توسط فرد مبتلا و هم توسط والدین مبتلایان، تحت نظارت روان سنج و روانپزشک نیز ممکن است انجام شود.
بعد از مرحله تشخیص، در صورت لزوم، درمان دارویی توسط روانپزشک آغاز میگردد. همچنین از درمانهای غیر دارویی چون کاردرمانی، رفتاردرمانی، گفتاردرمانی و ...، نیز استفاده می شود.
درمان اوتیسم چیست؟
در حال حاضر یک درمان مشخص برای اختلال طیف اوتیسم (ADS) وجود ندارد. برای درمان اوتیسم، دارودرمانی در کنار رفتاردرمانی بهترین پاسخ را میدهد. در برخی موارد، درمان اوتیسم میتواند به افراد اوتیسمی کمک کند تا عملکردی نزدیک به سطح نرمال داشته باشند. تحیقیقات نشان میدهد که مداخلات و تشخیص زود هنگام، مثلا در پیش دبستانی یا قبل از آن، احتمالا اثرات مثبت بیشتری بر علائم و مهارتهای بعدی خواهد داشت.
علت ایجاد اوتیسم مشخص نیست. اما پزشکان باور دارند که ژن ها بیشترین نقش را در تولدِ کودکی با این اختلال، ایفا میکنند. همچنین در موارد نادری، به عقیده پزشکان اگر مادران در دوران بارداری در معرض برخی مواد شیمیایی خاص قرار بگیرند، ممکن است کودکانی با نقصهای مادرزادی به دنیا بیاورند. اما ابتلای جنین به اوتیسم در طول دوران بارداری، توسط پزشکان تشخیص داده نمیشود. اگرچه نمیتوانید از داشتن کودکی مبتلا به اوتیسم جلوگیری کنید، اما با انجام تغییراتی در شیوه زندگی، میتوانید شانس خود را برای داشتن کودکی سالم افزایش دهید.
به طور کلی داشتن سبک زندگی سالم، انجام چکاپهای منظم، مصرف وعدههای غذایی متعادل و انجام ورزش به پیشگیری از این نوع اختلالات کمک می کند.
همچنین لازمست که مطمئن شوید مراقبتهای ضروری پیش از زایمان را انجام داده و تمام مکملها و ویتامینهای توصیه شده را مصرف می کنید.
مراقب باشید در طی بارداری قبل از مصرف هر دارویی به خصوص داروهای ضد تشنج با پزشک خود مشورت کنید.
الکل مصرف نکنید و به دنبال درمان بیماریهای فعلی خود باشید. اگر مبتلا به سلیاک یا PKU هستید، برای کنترل آنها توصیههای پزشک خود را دنبال کنید.
واکسن های لازم را بزنید وحتما قبل از بارداری واکسن سرخچه را بزنید. زیرا میتواند از ابتلا به اوتیسم ناشی از سرخچه جلوگیری کند.